Η ερωτική χορεύτρια που έδινε παραστάσεις σχεδόν γυμνή – Προκάλεσε πανικό όταν εμφανίσθηκε στο Παλλάς

Η Ζοζεφίν Μπέικερ ήταν μια παγκόσμια χορεύτρια, τραγουδίστρια και ηθοποιός, το άστρο της οποίας μεσουράνησε τόσο προπολεμικά, όσο και μεταπολεμικά σε Ευρώπη και Αμερική. Κατέκτησε όλες τις πρωτιές που θα μπορούσε να κατακτήσει άνθρωπος στην εποχή της και, σήμερα, το ρόλο της καλείται να ενσαρκώσει σε κινηματογραφική ταινία η δημοφιλής τραγουδίστρια Ριάνα.

Η Ζοζεφίν Μπέικερ, γνωστή και ως «Μαύρη Αφροδίτη», αν και γεννημένη στην Αμερική, ήταν επαναστάτρια από τη φύση της και δεν δέχθηκε να χορεύει σε ξεχωριστές αίθουσες για μαύρους και λευκούς, με αποτέλεσμα τον Οκτώβριο του 1925 να εμφανιστεί για πρώτη φορά στο Παρίσι, στην αίθουσα του Σανζ Ελιζέ.

Αυτό ήταν και το ξεκίνημα της μεγάλης καριέρας που θα σημείωνε στην Ευρώπη η Μπέικερ. Και ήταν τόσο μεγάλη η επιτυχία της, ώστε αργότερα θα πολιτογραφηθεί και Γαλλίδα πολίτης.

Ο συγγραφέας Ernest Hemingway είχε δηλώσει ότι είναι η πιο αισθησιακή γυναίκα του κόσμου, ενώ ο Picasso την είχε χαρακτηρίσει ως τη σύγχρονη Νεφερτίτη

Η Μπέικερ, στο Παρίσι, με τους ερωτικούς χορούς που εκτελούσε φορώντας μόνο μια φούστα αφρικανικού τύπου, σχεδόν γυμνή, προκαλούσε φρενίτιδα και χιλιάδες άνθρωποι συνωστίζονταν, προκειμένου να εξασφαλίσουν ένα εισιτήριο για να τη δουν από κοντά.

Πρωταγωνίστησε σε δεκάδες ταινίες, έγινε αντικείμενο λατρείας ζωγράφων, ποιητών, ηθοποιών, ενώ μέχρι σήμερα θεωρείται η κύρια φορέας του αμερικανικού πολιτισμού που εξήχθη στην Ευρώπη, καθώς πριν από αυτήν κανείς Ευρωπαίος δεν ασχολείτο με την αμερικανική κουλτούρα της μουσικής και του χορού.

Για τη ζωή τής Μπέικερ χιλιάδες άρθρα έχουν γραφτεί και στην Ελλάδα. Αυτό που δεν είναι όμως ευρέως γνωστό είναι πως η Μπέικερ επισκέφθηκε την Ελλάδα και έδωσε παράσταση στην Αθήνα, στο θέατρο Παλλάς!

Και δεν είναι ασήμαντο γεγονός, καθώς η Μπέικερ ήρθε στη χώρα μας να δώσει παράσταση, όχι στα βαθιά γεράματά της, ή σε κάποια καμπή της δόξας της, αλλά στο απόγειό της. Δεκάδες περίλαμπρα θέατρα «έπεφταν» στα πόδια της σε όλη την Ευρώπη, αλλά με δική της επιλογή κατέφθασε στην Αθήνα.

Πανικός στον Πειραιά

Ήταν Φεβρουάριος του 1934 όταν η Ζοζεφίν Μπέικερ έφθανε με το ρουμανικό πλοίο «Ρέγκερε Κάρολο» στο λιμάνι του Πειραιά. Εκεί ο συνωστισμός ήταν απερίγραπτος, αφού όλοι ήθελαν να τη δουν από κοντά, πριν από τους υπόλοιπους που θα ανέμεναν την άφιξή της στην Αθήνα.

Στην προβλήτα του λιμανιού, περίμεναν να την παραλάβουν δύο πολυτελή αυτοκίνητα, μια Μπούικ 40 ίππων και μια Πακάρ.

Όταν η «Μαύρη Αφροδίτη» αποβιβάστηκε από το κατάλευκο πλοίο, 17 ναύτες του λιμεναρχείου Πειραιά προσπαθούσαν να ανακόψουν τον κόσμο που ήθελε να την αγγίξει.

Στα χέρια της κρατούσε ένα μικρό μαύρο γατάκι, που θεωρούσε ότι ήταν το γούρι της. Ο κινηματογραφιστής, Δημήτριος Γαζιάδης, ιδρυτής της κινηματογραφικής εταιρείας «Νταγκ Φιλμ», βρισκόταν από τους πρώτους εκεί για να καταγράψει την άφιξη της μαύρης ντίβας στον Πειραιά. Σκοπός του γυρίσματος αυτού ήταν η ταινία του να προβληθεί πριν από την παράσταση της Μπέικερ στο Παλλάς.

Η ταινία έφερε τίτλο «Η άφιξις στας Αθήνας της Ζοζεφίν Μπέικερ».

Τα πρώτα λόγια που είπε η Ζοζεφίν, μόλις αποβιβάσθηκε στον Πειραιά, ήταν:

– Τι ωραίο κλίμα! Τι όμορφος τόπος! Ως σήμερα το πρωί είχα χάσει τη φωνή μου, ήμουν απελπιστικά βραχνιασμένη και μόλις έφθασα κάτω από τον ουρανό σας, γιατρεύτηκα!

– Όταν σκέφτομαι πως είμαι στην Ελλάδα, ταυτίζω την σκέψη μου αυτή με την Αμερική, καθώς θυμάμαι πως συνέχεια εκεί έλεγαν για τις όμορφες γυναίκες πως είναι αυτές που έχουν ελληνικό προφίλ. Και σήμερα μπορώ να δω από κοντά τον τόπο, από τον οποίο γεννήθηκε αυτό το ελληνικό προφίλ!

Λίγο πριν μπει στο αυτοκίνητο για την Αθήνα, ένα πλήθος μικροπωλητών συνωστίζεται και της φωνάζει για αγαλματάκια, βαζάκια, κάρτες και άλλα αναμνηστικά μικροαντικείμενα.

Δημοσιογράφοι προσπαθούν να της αποσπάσουν ακόμα μια λέξη, πριν από την αναχώρηση, καθώς γνωρίζουν ότι τόσο στο ξενοδοχείο αργότερα όσο και στο Παλλάς, οποιαδήποτε προσέγγιση μαζί της, θα είναι αδύνατη.

– Κυρία Μπέικερ τι γνωρίζετε για την Ελλάδα;

– (Μπέικερ) Ξέρω την Ελλάδα προτού φθάσω εδώ, καθώς τα φορέματά μου επί σκηνής, τα έχει σχεδιάσει ένας Έλληνας, ο Ντεσέ. Αγαπώ την Ελλάδα, αλλά ο τόπος μου πλέον είναι το Παρίσι!

Η Μπέικερ αναχωρεί αμέσως για μια επίσκεψη στην Ακρόπολη, μετά σειρά έχει το Στάδιο και λίγο αργότερα η Πλάκα. Η Ζοζεφίν θα εγκατασταθεί στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία. Από πίσω διαρκώς και ο Δ. Γαζιάδης, που την ακολουθεί όπου κι αν πάει για την ταινία του.

Η Ζοζεφίν Μπέικερ στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη

Θίασος υπερπαραγωγή και αμοιβή ρεκόρ

Η Μπέικερ δεν έφθασε μόνη στην Ελλάδα για να δώσει παράσταση, αλλά με τον θίασό της, που αποτελούνταν από 28 άτομα, Γάλλοι, Βέλγοι, Αμερικανοί, αλλά και ένας Χαβανέζος, ο Όσκαρ Άλιμαν, που έπαιζε κιθάρα.

Στο θέατρο Παλλάς, η Μπέικερ ζήτησε και της κατασκεύασαν καμαρίνι ακριβώς δίπλα στη σκηνή, καθώς η ταχύτητα που άλλαζε τις ενδυμασίες της – έστω κι αν αυτές ήταν σχεδόν ανύπαρκτες – ήταν χαρακτηριστική.

Για τέσσερις παραστάσεις στο Παλλάς, έλαβε ως αμοιβή 800 χιλιάδες δραχμές, ποσό τεράστιο για τα δεδομένα της εποχής.

Στην πρώτη παράστασή της, παίχθηκε η ταινία του Γαζιάδη και σημείωσε επιτυχία, αλλά μάλλον άνοιξε την όρεξη των θεατών που ήθελαν να τη δουν.

Κάτω από την σκηνή βρισκόταν η ορχήστρα που συνόδευε την Μπέικερ, η λεγόμενη «Μπέικερ Μπαντ», που αποτελούνταν από 14 μουσικούς και έπαιζε τζαζ.

Στην αρχή του προγράμματος, το αθηναϊκό κοινό δεν αντέδρασε όπως οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι θεατές, καθώς οι ρυθμοί της τζαζ μουσικής ήταν πρωτόγνωροι και για τους Έλληνες θεατές ξένοι.

Οι σπασμωδικοί κλονισμοί της ημίγυμνης Μπέικερ, μάλλον αρχικά κλόνισαν την ηθική των Ελλήνων. Σταδιακά, όμως, όταν η ίδια η Μπέικερ «εκπαίδευσε» το κοινό με το τραγούδι και τον χορό της και αφού αυτό υπερνίκησε την ηθική του και άφησε τα αισθήματά του ελεύθερα, τότε έγινε πραγματικό πανδαιμόνιο.

Η Μπέικερ, στο τέλος, έκατσε σταυροπόδι στην άκρη της σκηνής και ρωτούσε δυνατά.

– Θέλετε κι άλλο;

Και απαντούσε μόνη της: «Και βέβαια θέλουν κι άλλο» και συνέχιζε τις ρούμπες και τα τσάρλεστον.

Για πολλές μέρες μετά, οι αθηναϊκές εφημερίδες έγραφαν: «Οι θεατές σεληνιάσθηκαν από την τζαζ. Το κοινό ξελογιάσθηκε. Η Ζοζεφίνα μεθά από τον θρίαμβο. Όργιον! Αλλά ένα όργιο που δεν έχει τίποτα κτηνώδες. Μόνο πάθος! Η Ζοζεφίνα διαμελίζεται, σκορπά τα κομμάτια της, τα μαζεύει πάλι, τα συναρμολογεί! Δεν είναι χορός, είναι η επανάσταση των έγχρωμων».

Σε παριζιάνικο cabaret έκανε τον πρώτο topless χορό. Το πρόγραμμά της μεταφέρθηκε στο διάσημο Folies Bergere, όπου φόρεσε το κοστούμι με τις ψεύτικες μπανάνες. Ο προφανής φαλλικός συνειρμός δεν πέρασε απαρατήρητος

Ακόμα την αντιγράφουν

Οι δεκαετίες πέρασαν, οι μόδες άλλαξαν, αλλά η Μπέικερ αποτελεί πρότυπο για τις σύγχρονες τραγουδίστριες, που αναζητούν πρωτότυπους τρόπους να μείνουν ζωντανές στη σκηνή.

Η Ριάνα ήταν η πρώτη που αντέγραψε το στυλ της και τις αποκαλυπτικές εμφανίσεις.

Από κοντά και η Μπιγιονσέ, η οποία έφτασε στο σημείο να φορέσει το ίδιο μαγιό με τις ψεύτικες μπανάνες, που είχε σχεδιάσει το 1926 ο Jean Cocteau για την Μπέικερ στο Παρίσι.

Σύμφωνα με τον Jean-Claude Baker, υιοθετημένο γιο της Μπέικερ, σχεδιαστής του θρυλικού κοστουμιού ήταν ο Monsieur Christian, εραστής του Paul Poiret.

Η Μπέικερ δεν ήταν μόνο πρωτοπόρος στην τέχνη της, αλλά και μία μεγάλη αγωνίστρια.

Με την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, εντάχτηκε εθελοντικά στη γαλλική αντίσταση και έγινε κατάσκοπος, ενώ όταν επέστρεψε στην Αμερική πολέμησε σθεναρά τον ρατσισμό και τις διακρίσεις.

Πηγή: Μηχανή του Χρόνου