Αϊτή: μια βασανισμένη χώρα αντιμέτωπη με εξαιρετικά αβέβαιο μέλλον

Ήταν η πρώτη χώρα που προσπάθησε να συνεχίσει το μήνυμα της Γαλλικής Επανάστασης. Και το μάλιστα με μια επανάσταση των σκλάβων υπό την ηγεσία της σπουδαίας μορφής του Τουσέν Λουβερτύρ. Ίσως για αυτό να ήταν και η πρώτη χώρα που αναγνώρισε την Ελληνική Επανάσταση τον Ιανουάριο του 1822.

Μια ιστορία πραξικοπημάτων

Όμως, η ιστορία της χώρας θα είναι μια ιστορία δύσκολη. Μεγάλο μέρος των προβλημάτων θα έχουν ως αφετηρία κάθε είδους παρεμβάσεις ξένων δυνάμεων με αποκορύφωμα την κατάληψη της χώρας από τις ΗΠΑ από το 1915 έως το 1934.

Στο εσωτερικό της θα έχει μια μεγάλη ιστορία πραξικοπημάτων και δικτατορικών καθεστώτων, με αποκορύφωμα τα σχεδόν 30 χρόνια που είχε την εξουσία η δυναστεία των Ντυβαλιέ, που έσπερναν τον τρόμο με τους διαβόητους Τοντόν Μακούτ, που τρομοκρατούσαν τους πολιτικούς αντιπάλους του καθεστώτος. Ως αποτέλεσμα, χιλιάδες νεκροί Αϊτινούς. Ακόμη και η πιο δημοκρατική περίοδος, αυτή της διακυβέρνησης από τον Ζαν-Μπερτάντ Αριστίντ, θα διακοπεί από πραξικοπήματα. Υπολογίζεται ότι συνολικά στην ιστορία της χώρας θα υπάρξουν 32 πραξικοπήματα, ενώ το αποτέλεσμα θα είναι μια ενδημική συνθήκη πολιτικής διαφθοράς.

Η δοκιμασία από φυσικές καταστροφές

Σε όλα αυτά προστέθηκαν και φυσικές καταστροφές που εξελίχτηκαν σε πραγματική δοκιμασία για τη χώρα. Στις 12 Ιανουαρίου 2010 η Αϊτή θα χτυπηθεί από έναν σεισμό 7 ρίχτερ. Το αποτέλεσμα θα είναι 220.000 νεκροί, 1,5 εκατομμύριο άστεγοι και καταστροφές που ισοδυναμούσαν με το 120% του ΑΕΠ της χώρας.

Τα πράγματα έγιναν ακόμη χειρότερα, όταν με Νεπαλέζοι στρατιώτες της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ θα αποτελέσουν την αφετηρία μιας επιδημίας χολέρας, καθώς η αποχέτευση από το στρατόπεδό τους θα μολύνει τον βασικό ποταμό που τροφοδοτούσε την ύδρευση.

Όμως, οι φυσικές καταστροφές δεν τελείωσαν εκεί. Τον Οκτώβριο του 2016 η χώρα θα βρεθεί αντιμέτωπη με τον Τυφώνα Μάθιου που θα στοιχίσει τη ζωή 546 ανθρώπων, θα οδηγήσει  πάνω από 175.000 ανθρώπους να αναζητήσουν καταφύγιο, ενώ 1,4 εκατομμύρια άνθρωποί χρειάστηκαν άμεση ανθρωπιστική βοήθεια.

Μια χώρα με ανοιχτές πληγές

Το αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν μια χώρα με μεγάλες ανοιχτές πληγές. Προβλήματα στο εκπαιδευτικό σύστημα, φτώχεια και τα τελευταία χρόνια το πρόβλημα με τις ένοπλες συμμορίες που ελέγχουν διάφορα τμήματα ιδίως της πρωτεύουσας Πορτ-ο-Πρενς, μια κατάσταση που έχει πολύ σοβαρές κοινωνικές επιπτώσεις καθώς διαλύεται η ζωή των κοινοτήτων, άνθρωποι αναγκάζονται να αλλάξουν περιοχή κατοικίας, μειώνεται το διαθέσιμο εισόδημα και αυξάνονται οι τιμές των βασικών προϊόντων. Η χώρα αντιμετωπίζει ελλείψεις σε καύσιμα και τρόφιμα και σχεδόν το 60% βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας.

Η χώρα έχει επίσης ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά εμβολιασμού για COVID-19 παγκοσμίως, καθώς μέχρι τις αρχές Απριλίου δεν είχε παραλάβει ούτε ένα εμβόλιο.

Η πολιτική κρίση και η δολοφονία του προέδρου

Στις παραμονές της δολοφονίας του Μοΐζ η χώρα βρισκόταν και πάλι σε μια περίοδο πολιτικής αναταραχής. Η αντιπολίτευση υποστήριζε ότι ο Μοΐζ θα έπρεπε να είχε παραιτηθεί από καιρό, καθώς είχε εξαντλήσει το όριο παραμονής του στο αξίωμα, ενώ στο στόχαστρο βρισκόταν και το γεγονός ότι δεν είχαν γίνει οι βουλευτικές εκλογές του 2019 με αποτέλεσμα η χώρα να κυβερνιέται με διατάγματα του προέδρου. Παράλληλα, υπήρχαν και καταγγελίες ότι η κλιμάκωση της δράσης ένοπλων συμμοριών οφειλόταν και στο γεγονός ότι η κυβέρνησή του ενίσχυσε τις συμμορίες για να χτυπήσει τους πολιτικούς της αντιπάλους. Την ίδια στιγμή, ο Μοΐζ είχε μια ορισμένη υποστήριξη από τις αμερικανικές κυβερνήσεις κυρίως γιατί είχε κρατήσει μια επιθετική στάση απέναντι στον πρόεδρο της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο. Πάντως η χώρα υποτίθεται ότι ήταν στην πορεία για εκλογές και για συνταγματικό δημοψήφισμα τον Σεπτέμβριο, αν και η αντιπολίτευση υποστήριζε ότι δεν ήταν δεδομένο ότι οι εκλογές θα ήταν ελεύθερες.

Ο εκτελών χρέη πρωθυπουργού Κλωντ Ζοζέφ υποστήριξε ότι η χώρα έχει κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και ότι οι αρχές ασφαλείας έχουν την κατάσταση υπό έλεγχο. Ωστόσο, είναι ερώτημα εάν θα γίνει η μεταβίβαση της αρμοδιότητας στον νέο πρωθυπουργό που είχε ορίζει ο Μοΐζ δύο μέρες πριν σκοτωθεί.

Την ίδια στιγμή δεν έχει γίνει σαφές ποιοι ήταν πίσω από τη δολοφονία του Μοΐζ αν και οι πληροφορίες που έρχονται από την Αϊτή μιλούν για μια καλά εκπαιδευμένη ομάδα δολοφόνων, πιθανότητα μισθοφόρων που αναφέρεται ότι μιλούσαν στα ισπανικά αλλά και στα αγγλικά και κατάφεραν να δολοφονήσουν τον Μοΐζ και να τραυματίσουν σοβαρά τη σύζυγό του μέσα στην ίδια την προεδρική κατοικία.