Τέξας: Νέα νομοθεσία μετατρέπει τους πολίτες σε κυνηγούς παράνομων αμβλώσεων – Θα λαμβάνουν αμοιβή

Σύντομα ο οποιοσδήποτε Αμερικανός πολίτης, από οποιοδήποτε μέρος των ΗΠΑ θα έχει το δικαίωμα να μηνύει κλινικές που πραγματοποιούν αμβλώσεις, γιατρούς, αλλά και οποιονδήποτε άλλο βοηθά με οποιονδήποτε τρόπο μια γυναίκα να προχωρήσει σε άμβλωση στην πολιτεία του Τέξας, βάσει μιας νέας πολιτειακής νομοθεσίας που περιλαμβάνει μια νομική… καινοτομία, που θα έχει τεράστιες επιπτώσεις για το αμερικανικό δικαστικό σύστημα.

Ο νόμος ψηφίστηκε από το πολιτειακό κοινοβούλιο του Τέξας φέτος την άνοιξη, ως μέρος ενός νομοσχεδίου που απαγορεύει την άμβλωση αν ο γιατρός έχει εντοπίσει καρδιακό παλμό, ο οποίος συνήθως παρουσιάζεται στις έξι εβδομάδες μετά τη σύλληψη. Πολλές πολιτείες έχουν ψηφίσει ανάλογους νόμους, όμως εκείνος του Τέξας έχει μια κεντρική διαφορά.

Συνήθως, η εφαρμογή ενός νόμου επαφίεται σε κρατικούς αξιωματούχους και αν οι κλινικές επιθυμούν να αμφισβητήσουν τη συνταγματικότητά τους, έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν μήνυση κατά του εκάστοτε αξιωματούχου προκειμένου να υποστηρίξουν τη θέση τους δικαστικά. Όμως η νομοθεσία του Τέξας δεν επιτρέπει την εφαρμογή της από αξιωματούχους.

Αντ’ αυτού, επιλέγει την ακριβώς αντίθετη οδό, ουσιαστικά στρατολογώντας καθημερινούς πολίτες – οι οποίοι δεν είναι καν απαραίτητο να ζουν στο Τέξας – για να μηνύσουν τις κλινικές, αλλά και οποιονδήποτε άλλο παραβαίνει το νόμο. Μάλιστα, σε περίπτωση που οι μηνυτές κερδίσουν τη δίκη, θα λαμβάνουν και αμοιβή $10.000 για κάθε παράνομη άμβλωση.

«Είναι μια πλήρης αναστροφή του νομικού συστήματος», εξηγεί στους Times της Νέας Υόρκης ο Στίβεν Βλάντεκ, συνταγματολόγος στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν. «Αναφέρει ότι η πολιτεία δεν θα είναι εκείνη που θα επιβάλλει τον νόμο. Θα το κάνουν οι γείτονές σου».

Το αποτέλεσμα είναι ένας νόμος που είναι σχεδόν αδύνατον να αμφισβητηθεί πριν την εφαρμογή του την 1^η Σεπτεμβρίου, επειδή δεν είναι εύκολο να εντοπίσει κανείς το άτομο στο οποίο πρέπει να υποβάλει μήνυση για να μπλοκάρει την επικύρωσή του. Όλες οι αντίστοιχες απαγορεύσεις που έχουν ψηφιστεί μέχρι σήμερα έχουν μπλοκαριστεί μέσα από την πορεία τους στο δικαστικό σύστημα.

Το τοπικό κοινοβούλιο του Τέξας ξεκίνησε ειδική συνεδρίαση την Πέμπτη, με συντηρητική ατζέντα που βάζει στο στόχαστρο το δικαίωμα ψήφου και άλλα ζητήματα.

Ο νόμος φτάνει μετά από μια ολόκληρη δεκαετία επιτυχιών των κινημάτων κατά της άμβλωσης, με τους περιορισμούς στη σημαντική αυτή διαδικασία να αυξάνονται διαρκώς στις μεσοδυτικές και νότιες πολιτείες των ΗΠΑ.

Εντός του 2021 σημειώθηκε ρεκόρ εισαγωγής τέτοιων νόμων στις ΗΠΑ, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Guttmacher.

Σημαντικές μετατοπίσεις έχουν συμβεί και στο Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας, με τους Συντηρητικούς πλέον να αποτελούν καθαρή πλειοψηφία. Τον επόμενο μήνα το Δικαστήριο θα κληθεί να κρίνει μια υπόθεση που σχετίζεται με τις αμβλώσεις.

Οι επικριτές της νέας νομοθεσίας αναφέρουν ότι ισοδυναμεί με «χακάρισμα» του δικαστικού συστήματος.

Σε ανοιχτή επιστολή τους φέτος την άνοιξη, περισσότεροι από 370 δικηγόροι από το Τέξας, συμπεριλαμβανομένου του καθηγητή Βλάντεκ, σημείωσαν ότι το κεντρικό ελάττωμα του νέου νόμου ήταν η απόπειρα να δοθεί νομικός ρόλος στους πολέμιους των αμβλώσεων που δεν πλήττονται προσωπικά από τη διαδικασία.

Αποκαλούν το νόμο «πρωτόγνωρη παραβίαση του πολιτικού δικαίου» και αναφέρουν ότι θα μπορούσε να «έχει αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις για τη νομική δομή της πολιτείας».

«Αν μια μπαρίστα σε κάποια καφετέρια σε ακούσει να μιλάς για την άμβλωσή σου και έχει πραγματοποιηθεί μετά την έκτη εβδομάδα, αυτή η μπαρίστα έχει δικαίωμα να κάνει μήνυση στην κλινική όπου πραγματοποιήθηκε η άμβλωση και σε κάθε άλλο άτομο που σε βοήθησε, ακόμη και στον οδηγό του ταξί που σε πήγε μέχρι εκεί», εξηγεί στους Times η Μελίσα Μάρεϊ, καθηγήτρια νομικής στο NYC.

Ορισμένοι νόμοι επιτρέπουν στους πολίτες να καταθέσουν μήνυση με στόχο την εφαρμογή ενός νόμου ακόμη κι όταν οι ίδιοι δεν πλήττονται άμεσα από την παράβασή του. Για παράδειγμα, βάσει της νομοθεσίας για την προστασία του καταναλωτή στην Καλιφόρνια, κάθε πολίτης της πολιτείας έχει δικαίωμα να υποβάλει μήνυση εις βάρος μιας εταιρείας που διασπείρει ψευδείς πληροφορίες ή εμπλέκεται σε άλλες αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, σημειώνει στους Times ο Χάουαρντ Βάσερμαν, καθηγητής νομικής στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Φλόριντα στο Μαϊάμι. Αυτό που διαφέρει στην προκειμένη περίπτωση, εξηγεί, είναι ότι η ιδιωτική επιβολή του νόμου δεν λειτουργεί υποστηρικτικά στην πολιτειακή, αλλά την αντικαθιστά – και αυτή η υποκατάσταση δεν κάνει καλό στη δημοκρατία.

Επιπλέον, απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του προηγούμενου μήνα που ενέπλεκε εταιρεία καταγραφής της πιστοληπτικής ικανότητας των πολιτών, απέρριψε την ιδέα ότι οι πολίτες μπορούν να υποβάλουν μήνυση χωρίς να πλήττονται άμεσα. Η υπόθεση αφορούσε μηνύσεις στο ομοσπονδιακό δικαστήριο, όμως ο Βάσερμαν τονίζει ότι το πιθανότερο είναι οι συνήγοροι των κλινικών να επιχειρηματολογήσουν σε πολιτειακά δικαστήρια.

Συνήθως οι κλινικές του Τέξας αμφισβητούσαν τους περιορισμούς των αμβλώσεων στο ομοσπονδιακό δικαστήριο, όπου κερδίζουν τις δίκες συχνότερα από ό,τι σε πολιτειακό επίπεδο. Οι υποστηρικτές της νέας νομοθεσίας ισχυρίζονται ότι πρόκειται για μια απόπειρα οι υποθέσεις αμβλώσεων να κρίνονται στα δικαστήρια της πολιτείας την οποία αφορούν, και τα μέτρα περιορισμού των αμβλώσεων να μην ανατρέπονται απευθείας από έναν ομοσπονδιακό δικαστή, όπως συμβαίνει συχνά.

Ο Τζον Σίγκο, διευθυντής του νομικού τμήματος της οργάνωσης Δικαίωμα στη Ζωή του Τέξας, της μεγαλύτερης οργάνωσης κατά των αμβλώσεων στην πολιτεία, σημειώνει ότι ορισμένα άτομα από το κίνημα κατά των αμβλώσεων πιστεύουν πως «τα πράγματα δεν προχωρούσαν στο ομοσπονδιακό δικαστήριο, οπότε πρέπει να δοκιμάσουμε ένα νέο μονοπάτι».

Οι συνήγοροι των κλινικών ισχυρίζονται ότι η απαγόρευση των αμβλώσεων μετά την έκτη εβδομάδα είναι κατάφωρα αντισυνταγματική και ότι η νομοθεσία του Τέξας έχει σχεδιαστεί προκειμένου η πολιτεία να μην έρθει αντιμέτωπη με την αμφισβήτησή της. Η ομοσπονδιακή προστασία αυτή τη στιγμή αφορά τα έμβρυα που θα μπορούσαν να επιβιώσουν εκτός της μήτρας, δηλαδή έχουν ξεπεράσει τις 23 με 24 εβδομάδες ανάπτυξης, ενώ σε πολλές περιπτώσεις οι γυναίκες δεν έχουν καν αντιληφθεί ότι είναι έγκυοι πριν την έκτη εβδομάδα.

Δεδομένου ότι τα ομοσπονδιακά δικαστήρια είναι έμπειρα σε υποθέσεις συνταγματικών δικαιωμάτων, οι συνήγοροι των κλινικών υποστηρίζουν ότι το λογικό θα ήταν εκείνα να κρίνουν και τη συγκεκριμένη υπόθεση. Η νέα νομοθεσία όμως, σε περίπτωση που εφαρμοστεί, θα δυσκολέψει και αυτή τη διαδικασία.

Οι κλινικές και το προσωπικό τους «είναι εγκλωβισμένες σε θέση άμυνας στα πολιτειακά δικαστήρια, ενώ διακυβεύονται σημαντικά ζητήματα», προειδοποιεί ο Βάσερμαν. «Αν χάσουν, κινδυνεύουν να κληθούν να καταβάλουν μεγάλα χρηματικά ποσά».

Η νομοθεσία του Τέξας έχει κινητοποιήσει τους πολέμιους της άμβλωσης. Ο Μαρκ Λι Ντίκινσον, διευθυντής της Οργάνωσης Δικαίωμα στη Ζωή στο Ανατολικό Τέξας, λέει στους Times ότι γνωρίζει πολλά άτομα που θέλουν να μηνύσουν τις κλινικές που πραγματοποιούν αμβλώσεις σε περίπτωση που ο νόμος τεθεί σε εφαρμογή.

Ο ίδιος ταξιδεύει συχνά σε διάφορες πόλεις με στόχο την ψήφιση τέτοιων διατάξεων ενώ σημειώνει ότι ήδη σχεδόν 30 το έχουν πράξει.

Υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι θέλουν να υποβάλουν μηνύσεις για να εκφράσουν την βαθιά τους πίστη πως η άμβλωση είναι ηθικά λάθος. Αντιμετωπίζουν τη διαδικασία ως «δολοφονία αθώων παιδιών και θέλουν να κάνουν ό,τι μπορούν για να τη σταματήσουν», τονίζει.

Οι συνήγοροι των κλινικών αμβλώσεων προσπαθούν να σχεδιάσουν την αντίδρασή τους. Παρά το γεγονός ότι κάθε υπόθεση θα κρίνεται ξεχωριστά και δεν θα δημιουργεί δεδικασμένο για τις υπόλοιπες, ακόμη και η απειλή μηνύσεων μπορεί να αποδειχθεί αρκετή ώστε μια κλινική να διακόψει τις υπηρεσίες άμβλωσης που παρέχει, όπως έχει ήδη φανεί από παραδείγματα μεμονωμένων πόλεων.

Η Άντζελα Μαρτίνεζ, που εργάζεται σε κλινική οικογενειακού προγραμματισμού στην πόλη Λούμποκ, που πλέον δεν πραγματοποιεί αμβλώσεις ακριβώς για τέτοιους λόγους, λέει στους Times ότι πλέον αναγκάζεται να πει σε ασθενείς ότι θα πρέπει να οδηγήσουν πέντε ώρες μέχρι το Ντάλας για να βρουν την περίθαλψη που χρειάζονται.

«Είναι μια δύσκολη συζήτηση», λέει.