Ο πόλεμος στις πίστες

Στη χώρα μας υπάρχει μια, ας την πούμε, παρανόηση ή, τέλος πάντων, διάτρητη αντίληψη. Θεωρούμε τους καλλιτέχνες, ειδικά τους τραγουδιστές και τους ηθοποιούς, πνευματικούς ανθρώπους, μη σας πω και πνευματικούς ταγούς. Κάποιοι μπορεί να είναι όντως διανοούμενοι αλλά όχι όλοι και, σίγουρα, η διανόηση δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση καλλιτεχνικού ταλέντου. Πού οφείλεται αυτή η αντίληψη; Είτε στο ότι υπερεκτιμούμε τους καλλιτέχνες είτε στο ότι δεν έχουμε αρκετούς πνευματικούς ανθρώπους – προσωπικά, ποντάρω στο πρώτο.

Επίσης στη χώρα μας – δεν είμαι τόσο σίγουρη ότι κάτι ανάλογο συμβαίνει και αλλού – είναι πολύ βαθιές οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ του λεγόμενου «εμπορικού» και «ποιοτικού» καλλιτεχνικού χώρου, λαϊκού και έντεχνου τραγουδιού, «υψηλής τέχνης» και ποπ κουλτούρας. Η γνώμη μου περί αυτών των διαχωρισμών; Κουραφέξαλα, κολοκύθια με τη ρίγανη, άρες μάρες κουκουνάρες και ό,τι άλλο μπορώ να ανασύρω από το παιδικό μου λεξιλόγιο, διότι τους θεωρώ παιδαριώδεις. Ταμπέλες που δεν σημαίνουν τίποτα ειδικά μάλιστα όταν υπαγορεύουν ότι ο «κουλτουριάρης», ο ποιοτικός και ο έντεχνος είναι πιο ψαγμένος, με πιο βαθιά σκέψη, ενώ ο «ποπάκιας» πιο φλούφλης. Και πως οι μεν έχουν δικαίωμα να διατυπώνουν άποψη επί παντός του επιστητού, οι δε όχι. Στην επαγγελματική και προσωπική μου ζωή έχω γνωρίσει «ποιοτικούς» που αποδείχθηκαν, εν ριπή οφθαλμού, πιο γραφικοί και από τις στέγες της Σιένας, τίγκα στα κλισέ, τα τσιτάτα και τις κοινοτοπίες. Και εκπροσώπους της ποπ κουλτούρας με εξαιρετική, «αρχιτεκτονική σκέψη».

Σε όλες τις χώρες και σε όλες τις εποχές, είναι μνημειώδεις οι συγκρούσεις μεταξύ διανοούμενων ή καλλιτεχνών, αρχής γενομένης από το «ματσάκι» μεταξύ Ευριπίδη και Αριστοφάνη. Δίνουν, αν θέλετε, το στίγμα μίας συγκεκριμένης περιόδου. Στην Ελλάδα είχαμε αρκετά δίπολα (για παράδειγμα, Χατζιδάκις – Θεοδωράκης, Βουγιουκλάκη – Καρέζη) που αφορούσαν όμως περισσότερο το κοινό των καλλιτεχνών και όχι τους ίδιους. Υπήρχαν βέβαια και κόντρες που άφησαν πίσω τους κάποια πολύ ωραία κείμενα όπως, στις αρχές της δεκαετίας του 1980, μεταξύ Σαββόπουλου και Μικρούτσικου (εγώ, στην προκειμένη περίπτωση με τον Σαββόπουλο ήμουν).

Και έρχεται αυτή η παράξενη εποχή μας και ψιλοακυρώνει όλα τα παραπάνω. Και είναι οι λεγόμενοι καλλιτέχνες της πίστας και γενικότερα της σόου μπιζ που στέλνουν κοινωνικά μηνύματα. Και ξεσπούν μεταξύ τους οι ιδεολογικές κόντρες.

Κάν’ το όπως οι ινφλουένσερ

Ο Νίκος Βέρτης που «διαφεντεύει» ένα από τα μεγαλύτερα μαγαζιά της παραλιακής και ο Πάνος Κιάμος, «άρχοντας της πίστας» σε ένα άλλο, ανακοίνωσαν πως θα δέχονται μόνο εμβολιασμένους στις ζωντανές τους εμφανίσεις. Και ο Χρήστος Μάστορας, ο frontman του συγκροτήματος «Μέλισσες», μόλις έκανε τη δεύτερη δόση του εμβολίου, ανάρτησε στο Ινσταγκραμ ένα βίντεο όπου με γλώσσα άμεση και απλή, αυτήν που καταλαβαίνουν σήμερα οι νέοι, τους παρακαλεί να εμβολιαστούν. Από κοντά και η Χριστίνα Μπόμπα, με τους εκατοντάδες χιλιάδες followers, που είπε σε τηλεοπτική εκπομπή ότι εμβολιάζεται παρότι θηλάζει τις δίδυμες νεογέννητες κόρες της.

Απέναντι οι συνήθεις «ορχήστρες κρουστών» Σαμίου, Δάντης, Πετράκος και τα (σιωπηρά) συμπαρομαρτούντα που κρατάνε τα μπόσικα στα μετερίζια του αντιεμβολιαστικού. Οι δε «σοβαροί» καλλιτέχνες, αυτοί που, κατά καιρούς, αυτοανακηρύσσονται μπροστάρηδες σε διάφορες επαναστατικές γυμναστικές, οι πρωτομάστορες μεγάλης ποικιλίας «support», οι ιστρούχτορες της κουλτούρας μας, ούτε φωνή ούτε ακρόαση.

Ωραίες ανατροπές είναι αυτές. Και διδακτικές. Διότι φτάνει πια με τα υψωμένα φρύδια και τα δάχτυλα που κουνιούνται. «Μα η Μπόμπα να στέλνει κοινωνικό μήνυμα;». Ναι η Μπόμπα να στέλνει κοινωνικό μήνυμα από τη στιγμή που μπορεί να πείσει κάποιους να εμβολιαστούν. Και η Μπόμπα και ο Μάστορας και τα «παιδιά της πίστας». Οι άλλοι δεν μπορούν, δεν έχουν καιρό, τους απασχολούν πολύ πιο σοβαρά πράγματα από τη δημόσια υγεία. Πώς θα φύγει η Μενδώνη και το «Εγκλημα στον σταθμό Βενιζέλου».