Κλιματική αλλαγή: Μπορούν να… απενοχοποιηθούν τα αστικά κέντρα;

Αν και οι σύγχρονες πόλεις καταλαμβάνουν μόλις το 3% της συνολικής έκτασης της Γης -εξαιρουμένης της Ανταρκτικής-, στο αστικό περιβάλλον τους κατοικεί πια πάνω από το 55% του πληθυσμού της, παράγοντας το 80% του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Σε μία 25ετία, ο πληθυσμός αυτός εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 1,5 φορές, φτάνοντας σε σύνολο τα 6 δισεκατομμύρια ανθρώπους.

Μέχρι τα τέλη του αιώνα, εκτιμά ο ΟΟΣΑ, το ποσοστό τους αναμένεται να έχει αυξηθεί στο 85% του παγκόσμιου πληθυσμού.

Μοιραία, ως οικονομικά κέντρα, οι αστικές περιοχές μεγαλώνουν και επεκτείνονται, γύρω από τα κέντρα τους.

Πλέον, με την κλιματική αλλαγή, αλλά και τις τάσεις φυγής που αναπτύχθηκαν κατά την πανδημία προς την περιφέρεια των μητροπολιτικών περιοχών, μείζονα πρόκληση αποτελεί η εφαρμογή ενός μοντέλου αειφόρου ανάπτυξης. Και των αστικών κέντρων, και των προαστίων.

Προσιτή στέγη, επαρκής παροχή υπηρεσιών, καλό δίκτυο μεταφορών, «πράσινες» υποδομές και βιώσιμες θέσεις εργασίας είναι μόνο μερικές από τις παραμέτρους.

Άνισο ενεργειακό «αποτύπωμα»

Μελέτες δείχνουν ότι, ως έχουν τα πράγματα, τα κέντρα των πόλεων -αν και πυκνοκατοικημένα, αλλά με ευκολότερη πρόσβαση σε βασικές υποδομές και σε μικρή ακτίνα- έχουν αρχίσει να έχουν μικρότερο περιβαλλοντικό «αποτύπωμα» ανά κάτοικο, από αυτό των περιφερειακών τους περιοχών.

Το καταδεικνύουν σχετικές έρευνες στη Βρετανία και στη Φινλανδία.

Τελευταία, στην Αυστρία, επίσης το πιστοποιεί.

Συντάχθηκε από τρεις ειδικούς -οι δύο μέλη του Πανεπιστημίου των Ηνωμένων Εθνών και ενός ανώτερου ερευνητή στο Κέντρο Μελετών Ανάπτυξης του πανεπιστημίου της Βόνης- με βάση τις καταγραφές τους σε 8.000 νοικοκυριά επί αυστριακού εδάφους, σε αστικές, ημιαστικές και αγροτικές περιοχές.

«Η κύρια διαφορά που εντοπίσαμε είναι ότι οι κάτοικοι της πόλης που αναλύσαμε είχαν χαμηλότερες άμεσες εκπομπές από τις μεταφορές, τη θέρμανση και το μαγείρεμα», εξηγεί σε άρθρο της The Conversation μία εκ των ερευνητών, η Σαμπρίνα Τσβικ.

Βέβαια, «είχαν περισσότερες έμμεσες εκπομπές, όσες δηλαδή οφείλονται στην αλυσίδα παραγωγής – για παράδειγμα από εργοστάσια», επισημαίνει.

«Συνολικά, ωστόσο, διαπιστώσαμε ότι οι εκπομπές των κατοίκων των πόλεων ήταν, συγκριτικά, πιο χαμηλές».

«Ακόμη και με τον έλεγχο άλλων κοινωνικο-οικονομικών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένου του εισοδήματος, αυτό που προέκυψε ήταν ότι οι άνθρωποι σε ημιαστικές περιοχές στην Αυστρία εκπέμπουν [με τις δτραστηριότητές τους] περίπου 8% περισσότερο CO2 από εκείνους στις πόλεις, οι ε κάτοικοι των αγροτικών περιοχών περίπου 4%».

Τα σπίτια εκτός αστικών κέντρων, εξηγεί, περιβάλλονται μεν από τη φύση, όμως είναι συχνά μεγαλύτερο από τα αστικά διαμερίσματα, καταναλώνοντας έτσι  περισσότερη ενέργεια, ενώ οι ένοικοί τους πρέπει να χρησιμοποιούν συχνότερα για τις μετακινήσεις τους αυτοκίνητα.

Τα σπίτια στα αστικά κέντρα, αντίθετα, είναι συνήθως μικρότερα και σε μικρή απόσταση από δουλειές και υπηρεσίες.

Ανάλογα είναι εδώ και καιρο τα συμπεράσματα αντίστοιχων ερευνών στις ΗΠΑ.

Πηγή: coolclimate.org

Σε μία από τις πιο πρόσφατες μελέτες, οι συντάκτες της -συνολικά 13 επιστήμονες διαφόρων αμερικανικών πανεπιστημίων- χαρακτηρίζουν τα ευρήματά τους «αντιπροσωπευτικά των αστικών μεταβάσεων σε πολλές πόλεις των ΗΠΑ, που έχουν σταθεροποιημένες εκπομπές στους αστικούς πυρήνες τους και επεκτεινόμενη ανάπτυξη των προαστίων».

Τάση, που σαφώς ενισχύθηκε εν μέσω πανδημίας. Και κατά πολλούς ειδικούς παραμένει εξαιρετικά αμφίβολο -εξαιτίας και της εκτίναξης της τιμής των ακινήτων, κυρίως στα αστικά κέντρα- εάν θα αναστραφεί.