Μύθοι και θρύλοι από τον πλανήτη… ηλεκτροκίνηση

«Τα ηλεκτροκίνητα είναι για εκείνους που έχουν λεφτά»

Τα ηλεκτροκίνητα οχήματα είναι κατά κανόνα πιο ακριβά σε σχέση με τα συμβατικά βενζινοκίνητα και πετρελαιοκίνητα οχήματα, ωστόσο πλην της υψηλότερης τιμής αγοράς ή μίσθωσής τους θα πρέπει να υπολογίσει κανείς το εξαιρετικά χαμηλότερο κόστος συντήρησης. Για την ακρίβεια, σταδιακά, με την πάροδο του χρόνου, ο ιδιοκτήτης ενός αμιγώς ηλεκτροκίνητου οχήματος θα πληρώσει για την κατανάλωση ενέργειας του αυτοκινήτου του ποσό μειωμένο κατά 90% σε σχέση με όσα θα δαπανούσε για τις ανάγκες σε καύσιμο ενός συμβατικού αυτοκινήτου.

«Τα ηλεκτροκίνητα επιβαρύνουν το περιβάλλον αντίστοιχα με τα συμβατικά αυτοκίνητα»

Όλα τα οχήματα έχουν περιβαλλοντικό αποτύπωμα το οποίο προκύπτει τόσο από τη διαδικασία παραγωγής τους όσο και από τη διαδικασία χρήσης αλλά και από τον τρόπο απόρριψής τους. Είναι αλήθεια ότι ορισμένα εξαρτήματα των ηλεκτροκίνητων οχημάτων δεν είναι αυτό που θα αποκαλούσε κανείς φιλικά προς το περιβάλλον, ωστόσο τα πράγματα εξελίσσονται συνεχώς προς τη σωστή κατεύθυνση. Η διαδικασία κατασκευής μπαταριών ιόντων λιθίου βασίζεται ολοένα και περισσότερο σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ πλέον οι συσσωρευτές είναι πλήρως ανακυκλώσιμοι.

Σε αντίθεση επίσης με τη χρήση ορυκτών καυσίμων και των ρύπων που αυτά παράγουν και εκλύονται στην ατμόσφαιρα, τα χημικά των μπαταριών είναι περίκλειστα, εξ ου και, καλώς εχόντων των πραγμάτων, σε ό,τι αφορά κυρίως την απόρριψή τους δεν υφίσταται περίπτωση απώλειας ή διαρροής των στοιχείων στο περιβάλλον. Ενας τομέας στον οποίο επίσης προωθούνται βελτιώσεις είναι στις μεθόδους εξόρυξης ορισμένων στοιχείων που απαιτούνται για την κατασκευή των μπαταριών.

Ορισμένες αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η VW επιδιώκουν να εγκαθιδρύσουν πλήρως βιώσιμες μεθόδους παραγωγής από το Α ως το Ω, ελαχιστοποιώντας έτσι το περιβαλλοντικό αποτύπωμα ενός αυτοκινήτου όσο είναι δυνατόν. Ετσι, αν και κατά το παρελθόν θα μπορούσε να θεωρηθεί ανέφικτο μια ευρωπαϊκή εταιρεία να επηρεάσει τις μεθόδους εξόρυξης ενός στοιχείου που ανασύρεται από υπόγειες στοές στην άλλη άκρη του κόσμου, πλέον με τη συνδρομή της τεχνολογίας αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες από πολλές εταιρείες προκειμένου να διασφαλιστεί η ιχνηλασιμότητα στοιχείων όπως το κοβάλτιο και η ορθή πρακτική εξόρυξής του.

Επίσης οι ηλεκτροκινητήρες είναι σαφώς αποδοτικότεροι από τους κινητήρες εσωτερικής καύσης, ενώ ορισμένες εταιρείες έχουν ήδη δημιουργήσει ηλεκτρικά μοτέρ νέας τεχνολογίας τα οποία δεν απαιτούν τη χρήση σπάνιων γαιών στην κατασκευή τους.

«Για να αγοράσω ηλεκτροκίνητο πρέπει να διαθέτω χώρο στάθμευσης»

Οι ιδιοκτήτες-ενοικιαστές ακινήτων χωρίς το πλεονέκτημα της θέσης στάθμευσης στον χώρο κατοικίας τους απλώς θα πρέπει να φορτίζουν το ηλεκτροκίνητο όχημά τους σε διαφορετική τοποθεσία. Οσο μεγαλύτερη είναι η αυτονομία ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου και όσο πιο γρήγορα φορτίζει τόσο το καλύτερο, μια και η όλη διαδικασία δεν διαφέρει κατά πολύ από τη «διαχείριση» ενός συμβατικού αυτοκινήτου, εφόσον φυσικά οι υποδομές που απαιτούνται προχωρήσουν.

Για παράδειγμα, οποιοσδήποτε κάτοικος του κέντρου μιας πόλης δεν θεωρεί δεδομένη την εύρεση στάθμευσης κοντά στο σπίτι του πλην βέβαια της εξαιρετικά σπάνιας περίστασης που διαθέτει parking. Ετσι, αν υπάρξει η απαιτούμενη υποδομή, απλώς ο ιδιοκτήτης ηλεκτροκίνητου αυτοκινήτου θα πρέπει να σταθμεύει εκεί όπου μπορεί να φορτίσει το αυτοκίνητό του.

«Τα ηλεκτροκίνητα είναι αργά»

Οι ηλεκτροκινητήρες έχουν την ιδιαιτερότητα να καθιστούν διαθέσιμο το μέγιστο της απόδοσης ροπής από μηδενικές στροφές. Σε απλά ελληνικά αυτό σημαίνει ότι τα ηλεκτροκίνητα είναι εξαιρετικά γρήγορα στην εκκίνηση, καθώς ο μόνος περιορισμός που τίθεται από τη στιγμή που ο οδηγός θα πατήσει το δεξί πεντάλ από στάση επιβάλλεται από την πρόσφυση των ελαστικών τους. Πριν από 100 χρόνια τα ηλεκτροκίνητα οχήματα είχαν τον πρώτο λόγο σε ό,τι αφορά τον κόσμο των επιδόσεων.

Για την ακρίβεια, η πλειονότητα των ρεκόρ ταχύτητας που σημειώθηκαν στις απαρχές της αυτοκίνησης επιτυγχανόταν από ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, αυτό της διάσημης ηλεκτρικής βελγικής κατασκευής, «Jamais Contente» (ελλ.: Ποτέ Ευχαριστημένη), το οποίο, εν έτει 1899, υπήρξε το πρώτο τετράτροχο που υπερέβη την ταχύτητα των 100 χλμ./ώρα.
Σήμερα, το ταχύτερο μοντέλο της Tesla, Μodel S Plaid, ολοκληρώνει το sprint των «0-100» σε μόλις 2,1 δευτερόλεπτα και σημειώνουμε ότι αυτό το μέγεθος είναι μικρότερο από όλες τις νόμιμες για τον δρόμο Ferrari που βασίζονται αποκλειστικά σε κινητήρα εσωτερικής καύσης.

«Αν αγοράσω ηλεκτροκίνητο πού θα βρω να φορτίζω;»

Η υποδομή είναι δικαίως ένας από τους παράγοντες μείζονος σημασίας στη συζήτηση για τη διάδοση της ηλεκτροκίνησης. Ωστόσο, ο τρόπος που χρησιμοποιούμε τα αυτοκίνητά μας τον περισσότερο καιρό δεν καθιστά απαγορευτική τη φόρτισή τους με έναν συμβατικό φορτιστή «βραδείας» φόρτισης ούτε την αναμονή που αυτή προϋποθέτει, μια και η διαδικασία μπορεί κάλλιστα να ολοκληρωθεί ενόσω βρισκόμαστε στο γραφείο ή στο σπίτι. Σε ό,τι αφορά τις μετακινήσεις σε αποστάσεις που υπερβαίνουν την αυτονομία ενός ηλεκτροκίνητου αυτοκινήτου, στην πλειονότητα των ευρωπαϊκών κρατών ήδη έχουν αναληφθεί πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση εγκατάστασης δικτύου ταχυφορτιστών στο σύνολο του οδικού δικτύου.

«Τα ηλεκτροκίνητα παίρνουν πιο εύκολα φωτιά»

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπάρχουν κάποια ελάχιστα περιστατικά κατά τα οποία, υπό ακραίες συνθήκες, ένα ηλεκτροκίνητο πήρε φωτιά. Σε ορισμένες από αυτές τις περιπτώσεις, η μπαταρία επλήγη από την εισχώρηση κάποιου ξένου αντικειμένου, με αποτέλεσμα να προκληθεί χημική φωτιά. Είναι επίσης αλήθεια ότι, λόγω της φύσης των υλικών, οι χημικές πυρκαγιές είναι ιδιαίτερα δύσκολες στην κατάσβεσή τους και μπορούν να διαρκέσουν ημέρες.
Παρ’ όλα αυτά, η NHTSA, η αμερικανική υπηρεσία για την ασφάλεια των αυτοκινητοδρόμων, έχει πραγματοποιήσει εξαντλητικές δοκιμές πρόσκρουσης σε μεγάλο αριθμό ηλεκτρικών οχημάτων, «αδυνατώντας» σε οποιαδήποτε από τις δοκιμές να προκαλέσει πυρκαγιά που να μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια των επιβατών.

Σε αντίθεση με μια ενδεχόμενη πυρκαγιά που μπορεί να προκληθεί σε συμβατικό βενζινοκίνητο τετράτροχο και να τυλίξει σε δευτερόλεπτα το όχημα στις φλόγες, οι χημικές πυρκαγιές εξαπλώνονται με πολύ πιο βραδείς ρυθμούς, δίνοντας έτσι περισσότερο χρόνο στους επιβαίνοντες να απομακρυνθούν από το φλεγόμενο όχημα.
Επιπλέον, στην περίπτωση των ηλεκτροκίνητων οχημάτων η διάταξη και η σχεδίαση των συστοιχιών είναι τέτοιες ώστε να εμποδίζουν την εξάπλωση της φωτιάς σε όλες τις κυψέλες συστοιχιών. Επίσης, ακριβώς υπό το ίδιο σκεπτικό το περίβλημα των συστοιχιών κατασκευάζεται από βραδύκαυστα υλικά που έχουν χρησιμοποιηθεί ακριβώς με τη λογική της μη εξάπλωσης μιας ενδεχόμενης φωτιάς.

Οπως αντιλαμβάνεται λοιπόν εύκολα κανείς με βάση τα παραπάνω, τα ηλεκτροκίνητα οχήματα είναι λιγότερο εύφλεκτα από τα συμβατικά τετράτροχα.

«Τα ηλεκτροκίνητα φοβούνται το νερό»

Είναι αλήθεια ότι ο ηλεκτρισμός δεν τα πήγαινε ποτέ πολύ καλά με το υγρό στοιχείο, εξ ου και θα πρέπει να είστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί με τη… βύθιση του ηλεκτρικού σας οχήματος σε κάποιο ποτάμι, επιδίωξη που μάλλον δεν θα αποτολμούσατε ούτε με το καθημερινό σας αυτοκίνητο, εκτός φυσικά ελαχίστων εξαιρέσεων.
Προκειμένου ωστόσο οι κατασκευαστές να καθησυχάσουν το κοινό για το αξιόμαχο των ηλεκτροκίνητων οχημάτων ενάντια στον… υδάτινο εχθρό, δοκιμάζουν τα αυτοκίνητά τους σε ακραίες συνθήκες, διασφαλίζοντας ότι ακόμα και υπό συνθήκες έντονης βροχόπτωσης ή/και λανθασμένης απόφασης του οδηγού δεν θα υπάρξει εισροή υδάτων σε κρίσιμα εξαρτήματα.

«Οι μπαταρίες δεν έχουν διάρκεια»   

Υπάρχει η κοινή αντίληψη ότι οι μπαταρίες που χρησιμοποιούνται στα αμιγώς ηλεκτρικά αυτοκίνητα έχουν διάρκεια ζωής λίγων ετών, απαιτώντας τη (δαπανηρή) αντικατάστασή τους σε μικρό χρονικό διάστημα από την απόκτηση ενός αντίστοιχης τεχνολογίας αυτοκινήτου. Αν και η απόδοση των μπαταριών μειώνεται με την πάροδο του χρόνου, η πλειονότητα των μελετών που έχουν εκπονηθεί καταδεικνύει ότι η διάρκεια ζωής των συσσωρευτών ιόντων λιθίου που χρησιμοποιούνται από τα ηλεκτροκίνητα οχήματα υπερβαίνει κατά πολύ αυτήν ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου.
Αν και στην περίπτωση ορισμένων, παλαιότερης τεχνολογίας υβριδικών μοντέλων που αξιοποιούν μπαταρίες νικελίου μετάλλου παρατηρείται μείωση της ηλεκτρικής αυτονομίας κατά 20% σε διάστημα δεκαετίας, η πτώση της απόδοσης είναι ευθέως ανάλογη με τη μείωση της αποδοτικότητας που διαπιστώνεται σε ένα τυπικό βενζινοκίνητο ή πετρελαιοκίνητο όχημα μετά την πάροδο 10 ετών, ακόμα και στην περίπτωση που η διαδικασία συντήρησής του έχει ακολουθηθεί κατά γράμμα. Επίσης, οι μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί δεν έχουν διαπιστώσει διαφορά στον βαθμό μείωσης απόδοσης της μπαταρίας βάσει του τρόπου φόρτισης ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η «φθορά» της μπαταρίας είναι ίδια είτε χρησιμοποιείται σύστημα ταχείας είτε βραδείας φόρτισης.
Αντιθέτως, αυτό που όντως έχει σημαντική επίπτωση και συμβάλλει στην ταχεία φθορά των μπαταριών είναι αποδεδειγμένα η μη χρήση. Επίσης, πλέον τα χημικά των μπαταριών έχουν βελτιωμένη σύσταση η οποία εξασφαλίζει μεγαλύτερη αντοχή και διάρκεια ζωής. Για όλους τους παραπάνω λόγους λοιπόν, οι μπαταρίες αναμένεται να υπερβούν τον κύκλο ζωής του ηλεκτρικού αυτοκινήτου που εξοπλίζουν.

«Τα ηλεκτροκίνητα δεν έχουν έξοδα συντήρησης»

Οπως κάθε αυτοκίνητο, έτσι και τα ηλεκτρικά διαθέτουν μια σειρά εξαρτημάτων, όπως τα ελαστικά, η ανάρτηση και τα φρένα, που απαιτούν την προσοχή μας και, κυρίως, την προσοχή του εξουσιοδοτημένου συνεργείου. Αυτό που επίσης ισχύει είναι ότι λόγω της παρουσίας συστημάτων ανάκτησης κινητικής ενέργειας κατά την επιβράδυνση ουσιαστικά  τα δισκόφρενα, τα τακάκια και τα ελαστικά των ηλεκτροκίνητων παρουσιάζουν μικρότερη φθορά σε σχέση με ένα συμβατικό όχημα.
Παρ’ όλα αυτά, όντως τα ηλεκτροκίνητα οχήματα υπολείπονται των συμβατικών σε πιο σοβαρές βλάβες, χάρη στην απλότητα των ηλεκτρικών μοτέρ, με τα ελάχιστα κινούμενα μέρη, σε αντιδιαστολή με τη σύνθετη κατασκευή ενός κινητήρα εσωτερικής καύσης, με τα εκατοντάδες εξαρτήματα. Σε κάθε περίπτωση οι διαδικασίες τεχνικού ελέγχου πρέπει να πραγματοποιούνται κατά τα προβλεπόμενα από τον κατασκευαστή και στην περίπτωση των ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων.

«Αν αγοράσω ηλεκτροκίνητο δεν θα μπορώ να κάνω μακρινά ταξίδια»

Υπάρχουν δύο παράγοντες που καθορίζουν τη δυνατότητα μετακίνησης με ηλεκτροκίνητο σε μακρινές αποστάσεις: η αυτονομία του και η δυνατότητα φόρτισης. Σε αντίθεση με την κοινή αντίληψη, τα ηλεκτροκίνητα έχουν στο ενεργητικό τους πλείστα ρεκόρ ως… δρομείς μακρινών αποστάσεων. Για του λόγου το ακριβές, η μεγαλύτερη απόσταση που έχει διανυθεί από ηλεκτροκίνητο όχημα με μία φόρτιση είναι 1.018 χλμ. και σημειώθηκε από όχημα της αυστραλιανής εταιρείας Brighsun EV Group το 2015 στην Αυστραλία. Ηδη από τις 2 Οκτωβρίου 1994 ο Oscar de Vita διήνυσε 200 χλμ. σε μόλις μία ώρα στην κλειστή πίστα του Nardo στην Ιταλία οδηγώντας το ηλεκτρικό Bertone ZER. Επιστρέφοντας στο σήμερα, μόλις προσφάτως, το ανανεωμένο Model S της Tesla, το οποίο ήδη διατίθεται προς πώληση στις ΗΠΑ, αξιώνει αυτονομία 402 μιλίων (647 χλμ.) βάσει των μετρήσεων της αμερικανικής EPA, αποκτώντας τον τίτλο του ηλεκτρικού μοντέλου παραγωγής με τη μεγαλύτερη αυτονομία. Ανεξαρτήτως ρεκόρ, αξίζει να σημειωθεί ότι η πλειονότητα των ηλεκτροκίνητων μοντέλων που ήδη διατίθενται προσφέρουν αυτονομία που ξεπερνά τα 450 χλμ.

Σε κάθε περίπτωση, η μετακίνηση με ηλεκτρικό για απόσταση που υπερβαίνει την αυτονομία του απαιτεί, προς το παρόν, προγραμματισμό σε ό,τι αφορά τα σημεία επαναφόρτισης. Προς… το μέλλον με δεδομένη τη ραγδαία βελτίωση της τεχνολογίας φόρτισης, έως το 2030 η επαναφόρτιση ενός ηλεκτροκίνητου οχήματος δεν αναμένεται να διαφέρει χρονικά από την τυπική διαδικασία ανεφοδιασμού σε καύσιμο για ένα συμβατικό αυτοκίνητο.

«Η ηλεκτροκίνηση αφορά πάντα λίγους»

Τα ηλεκτροκίνητα οχήματα προηγούνται ως τεχνολογία των συμβατικών. Παρ’ όλα αυτά, εκτός από την εποχή της κυριαρχίας τους, περί το 1910, δεν κατάφεραν ποτέ να καθιερωθούν. Αν και κατά το περισσότερο ή λιγότερο πρόσφατο παρελθόν υπήρξαν πολλές μεμονωμένες απόπειρες προκειμένου να αναζωπυρωθεί το ενδιαφέρον για την ηλεκτροκίνηση, αντιμετωπίστηκαν με σκεπτικισμό. Σήμερα βέβαια η ηλεκτροκίνηση δεν αποτελεί μεμονωμένη απόπειρα αλλά πάγια και ολοένα πιο έντονη δραστηριότητα όλων των καθιερωμένων αυτοκινητοβιομηχανιών, τάση που νομοτελειακά θα οδηγήσει και στην ευρεία αποδοχή τους από το κοινό. Σε αντίθεση με ό,τι θα πίστευε κανείς σε σχέση με τις δυνατότητες φόρτισης κ.τ.λ., επί της ουσίας το πρόβλημα που προσωρινά και ως έναν βαθμό έχει αναστείλει τη «μαζικοποίησή» τους έγκειται στην κατασκευή των μπαταριών, καθώς η ζήτηση υπερβαίνει την προσφορά.