Χιλή: Ελίζα Λόνσον από την απόλυτη φτώχεια στην συγγραφή του νέου Συντάγματος της Χιλής.

H Λόνσον έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής της σε ένα απομακρυσμένο χωριό της νότιας περιοχής της Αραουκανίας.

Πολύ συχνά, ο μόνος τρόπος για να πάει στο σχολείο ήταν να διανύσει μία απόσταση 8 χιλιομέτρων με τα πόδια μέσα από χωματόδρομους.

Η μητέρα της δούλευε ως οικιακή βοηθός και αγαπούσε την ποίηση. Ο πατέρας της ήταν ξυλουργός και έμαθε να διαβάζει μόνος του, σε ηλικία 17 ετών.

Η ζωή τους ήταν μέσα στην ανέχεια και μερικές μέρες με δυσκολία είχαν να δώσουν φαγητό στη Λόνσον και στα έξι αδέλφια της.

«Προέρχομαι από μία απλή οικογένεια. Όπως όλες οι οικογένειες της Mapuche αντιμετωπίζαμε δυσκολίες», είπε πρόσφατα σε συνέντευξή της στην ισπανική εφημερίδα El País.

Ακόμα και στο σχολείο δεν ήταν εύκολα για την Ελίζα, καθώς λόγω των ιθαγενών ριζών είχε πέσει θύμα κακοποίησης.

Παρά τις αντιξοότητες, η Λόνσον δεν παράτησε ποτέ τους στόχους της.

Η καταγωγή της είναι από τη γηγενή κοινότητα Mapuche της Χιλής.

Ποια είναι η κοινότητα των Mapuche;

Η κοινότητα των Mapuche είναι η μεγαλύτερη εγχώρια εθνοτική ομάδα της Χιλής.

Οι Μαπούτσε δεν καταλήφθηκαν από τους Ισπανούς και παρέμειναν ανεξάρτητοι ως το 1883, οπότε και έγιναν τμήμα του κράτους της Χιλής.
Κατά την περίοδο της δικτατορίας του Αουγκούστο Πινοσέτ πραγματοποιήθηκαν μαζικές διώξεις εναντίον τους.

Μοιράζονται κοινή γλώσσα και κοινές θρησκευτικές, οικονομικές και πολιτιστικές  αντιλήψεις.

Αλλά δεν έχουν σχεδόν κανένα εγγυημένο συνταγματικό δικαίωμα.

«Μείναμε πιστοί στις αξίες μας, εμπνευσμένοι μέσα από συλλογικούς κανόνες και μνήμες της ιστορία μας», δήλωσε η Ελίζα.

Ακαδημαϊκή πορεία

Με την πάροδο του χρόνου, η Λόνσον εγκατέλειψε το χωριό Lefweluan, όπου ζουν οι περισσότεροι συγγενείς της και αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο ως καθηγήτρια Αγγλικών.

Συνέχισε το διδακτορικό της στις ανθρωπιστικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Λάϊντεν και στη συνέχεια έκανε ακόμη ένα διδακτορικό στη λογοτεχνία από το Ποντιφικό Καθολικό Πανεπιστήμιο της Χιλής, πριν γίνει τελικά καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Σαντιάγο.

Παράλληλα με την εντυπωσιακή ακαδημαϊκή της πορεία, η Λόνσον ξεκίνησε αγώνα υπεράσπισης της κοινότητας των Mapuche.

Έγινε γνωστή ακτιβίστρια και, νωρίτερα φέτος, εκλέχθηκε και θα έχει μία έδρα σε σύνολο 17 εδρών, που προορίζονται για εκπροσώπους των ιθαγενών, οι οποίοι θα συμβάλλουν στην σύνταξη του νέου Συντάγματος στη βαθιά διχασμένη Χιλή. Διχασμός που προκύπτει , γιατί οι ιθαγενείς κοινότητες κατά κανόνα δεν έχουν ιδιαίτερο λόγο στη λειτουργία της χώρας μέχρι σήμερα που μιλάμε κι η Χιλή δεν έχει οριστεί ποτέ ως πολυπολιτισμικό έθνος.

Οι αυτόχθονες άνθρωποι δεν αναφέρονται καν στο ισχύον Σύνταγμα, η ύπαρξη του οποίου χρονολογείται από τη δεξιά στρατιωτική δικτατορία του Αουγκούστο Πινοσέτ , που κυβέρνησε μεταξύ του 1973 και 1990.

Η εκλογή της Λόνσον  ήταν μια ιστορική στιγμή.

Την ημέρα της εκλογής της δήλωνε κρατώντας μία σημαία της Χιλής: «Χαιρετίζω τους λαούς της Χιλής από τα βόρεια έως την Παταγονία, από τη θάλασσα στα βουνά, όλους όσους μας παρακολουθούν σήμερα. Είμαι ευγνώμων για την υποστήριξη διαφορετικών συνασπισμών που έθεσαν τελικά την εμπιστοσύνη και τα όνειρά τoυ έθνους των Μapuche στα χέρια μου, ψηφίζοντας ένα άτομο της κοινότητας Mapuche, μια γυναίκα, για να αλλάξει την ιστορία αυτής της χώρας».

Τι ζητούν οι ιθαγενείς με το νέο Σύνταγμα;

Μεταξύ των απαιτήσεων της κοινότητας των Mapuche και των άλλων εννέα ιθαγενών κοινοτήτων των Χιλιανών είναι η δημιουργία ενός πολυεθνικού κράτους, εντός του οποίου θα γίνεται αποδεκτή η αυτονομία και τα δικαιώματά τους, αλλά και η αναγνώριση του πολιτισμού και της γλώσσας τους.

Η ίδια έγραψε μια σειρά βιβλίων που διδάσκουν την επίσημη γλώσσα της κοινότητας Mapuche, το mapudungun.

Η προεδρία της Συνέλευσης θα εναλλάσσεται μεταξύ των εκπροσώπων της κάθε εθνοτικής κοινότητας, και δεν έχει ακόμη αποφασιστεί η διάρκεια της κάθε θητείας των εκπροσώπων.

Το πρώτο προσχέδιο του νέου Συντάγματος της Χιλής αναμένεται έως το 2022 και θα ακολουθηθεί δημοψήφισμα.