Με το πρώτο μισό της τρέχουσας αντιπυρικής περιόδου (01.05.2021 – 30.07.2021) να ολοκληρώνεται σε λίγες ημέρες, εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφόρησης για Δασικές Πυρκαγιές (EFFIS, European Forest Fire Information System) για την έως σήμερα πορεία των δασικών πυρκαγιών στη χώρα μας.

Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, καταγράφεται σήμερα αύξηση κατά ~300% σε ό,τι αφορά στην καμένη έκταση και κατά ~160% σε ό,τι αφορά στον αριθμό των δασικών πυρκαγιών, συγκριτικά με τον μέσο όρο της περιόδου 2000 – 2008.

Ειδικότερα, με βάση το EFFIS, η καμένη έκταση της χώρας μας έως και τη Δευτέρα 12.07.2021 ανέρχεται σε 109.830 στρέμματα (Εικόνα 1). Η έκταση αυτή είναι σχεδόν τετραπλάσια του αντίστοιχου μέσου όρου της περιόδου 2008 – 2020 (27.640 στρέμματα), αντιστοιχώντας σε αύξηση κατά περίπου 300%.

Τη σημαντικότερη συνεισφορά (σχεδόν το 50%) σε αυτή την αύξηση έχει η δασική πυρκαγιά του Σχίνου, ακολουθούμενη από τις δασικές πυρκαγιές σε Κεφαλλονιά, Χίο, Έβρο, Βαρνάβα, και Νέα Στύρα, σύμφωνα με το meteo.gr.

Πορεία της καμένης έκτασης στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του 2021 (κόκκινη γραμμή) συγκριτικά με το μέσο όρο της περιόδου 2008 – 2020 (μπλε γραμμή), με βάση τα δεδομένα του EFFIS. Το διάγραμμα αντλήθηκε από το EFFIS και η επεξεργασία του έγινε από το ΕΑΑ – meteo.gr.

Σε ό,τι αφορά στον αριθμό των δασικών πυρκαγιών, έως και τη Δευτέρα 12.07.2021, το EFFIS χαρτογράφησε 21 συμβάντα, με τον μέσο όρο της περιόδου 2008 – 2020 να είναι 8.

Η αύξηση στο πλήθος των δασικών πυρκαγιών κατά τη διάρκεια του 2021 αντιστοιχεί σε ποσοστό περίπου 160%.

Ωστόσο, περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός της πρώιμης έναρξης της περιόδου δασικών πυρκαγιών στη χώρα μας.

Όπως προκύπτει από την Εικόνα 2, σημαντικά αυξημένος ήταν ο αριθμός των δασικών πυρκαγιών στη χώρα μας ήδη από τα μέσα του Απριλίου, όταν η αντιπυρική περίοδος ξεκινάει επίσημα την 01.05.2021.

Πορεία του αριθμού των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του 2021 (κόκκινη γραμμή) συγκριτικά με το μέσο όρο της περιόδου 2008 – 2020 (μπλε γραμμή), με βάση τα δεδομένα του EFFIS. Το διάγραμμα αντλήθηκε από το EFFIS και η επεξεργασία του έγινε από το ΕΑΑ – meteo.gr.

Τα παραπάνω ανησυχητικά στοιχεία είναι σύμφωνα με το ευρύτερο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεων της στις δασικές πυρκαγιές (πρωιμότερη έναρξη περιόδου δασικών πυρκαγιών, ακραία συμβάντα).

Υπό αυτό το πρίσμα, είναι επικακτική ανάγκη η μεταβολή των στρατηγικών αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών, οι οποίες μέχρι σήμερα δίνουν υπερβολικό βάρος στην καταστολή και πολύ λιγότερο στην πρόληψη και τη διαχείριση.

Η επιστημονική γνώση και  τα εργαλεία/υπηρεσίες στα οποία αυτή μπορεί να μεταφραστεί, μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό σύμμαχο για τη χάραξη αποδοτικότερων στρατηγικών αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών.

Τέτοια γνώση και εργαλεία/υπηρεσίες αναπτύσσονται και παρέχονται επιχειρησιακά από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ) – meteo.gr, και είναι διαθέσιμα σε κάθε ενδιαφερόμενο φορέα ή αρχή. Για παράδειγμα, το ΕΑΑ – meteo.gr έχει αναπτύξει και λειτουργεί επιχειρησιακά από το 2019, το προγνωστικό σύστημα ταχείας απόκρισης για την πρόγνωση της εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών IRIS.

Η εφαρμογή της ανανεωμένης (2.0) έκδοσης του IRIS για τη δασική πυρκαγιά του Σχίνου προέβλεψε ορθά την ένταση (δασική πυρκαγιά κατηγορίας 5 – σχεδόν αδύνατο να ελεγχθεί) και την έκταση του συγκεκριμένου συμβάντος (Εικόνα 3), και η πληροφορία αυτή θα μπορούσε να αξιοποιηθεί σε παρόμοιες πυρκαγιές για την καλύτερη διαχείριση τους.

Επιπρόσθετα, το ΕΑΑ – meteo.gr παρέχει καθημερινά προγνώσεις υψηλής ανάλυσης για την επικινδυνότητα εκδήλωσης και εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών, οι οποίες θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε συνδυασμό με το IRIS για την εκ των προτέρων χάραξη στρατηγικών αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών, μέσα από την εκτέλεση υποθετικών σεναρίων εκδήλωσης.

Πρόγνωση εξάπλωσης του IRIS 2.0 για τη δασική πυρκαγιά στο Σχίνο Κορινθίας. Οι κόκκινες γραμμές αποτελούν ισόχρονες εξάπλωσης, ενώ πάνω από το χάρτη δίνεται με εύληπτο τρόπο πληροφορία σχετικά με τα βασικά χαρακτηριστικά της πυρκαγιάς, όπως αυτά προσομοιώθηκαν από το προγνωστικό σύστημα.

Headlines