Ισπανία: οι βασιλικές μπίζνες του Χουάν Κάρλος και το εμπόριο όπλων

Νέα στοιχεία έφερε στο φως η ισπανική ιστοσελίδα publico.es για τον τέως βασιλιά της Ισπανίας Χουάν Κάρλος. Αυτή τη φορά τα στοιχεία αφορούν τον τρόπο που έφτιαξε μια σημαντική περιουσία ουσιαστικά εμπλεκόμενο στις πωλήσεις όπλων σε αραβικές χώρες στη δεκαετία του 1980.

Τα στοιχεία αυτά έρχονται να συμπληρώσουν το πλήθος καταγγελιών που υπάρχουν σε βάρος του τόσο για την περίοδο που ήταν βασιλιάς (και για την οποία καλύπτεται από βασιλική ασυλία) όσο και για μετά.

Ας μην ξεχνάμε ότι ουσιαστικά το 2014 ο Χουάν Κάρλος αναγκάστηκε να παραιτηθεί αρκετά ατιμωτικά από τον θρόνο του ύστερα από τον θόρυβο που προκάλεσε το ακριβό σαφάρι στο οποίο συμμετείχε το 2012 (και το οποίο έγινε γνωστό μόνο ύστερα από ένα μικρό ατύχημα που είχε και προκάλεσε κατακραυγή επειδή θεωρήθηκε σπατάλη εν μέσω οικονομικής κρίσης και εκτίναξης της αναργής), αλλά και τα σκάνδαλα κακοδιαχείρισης και υπεξαίρεσης στα οποία είχε εμπλακεί ο βασιλικός γαμπρός (σύζυγος της πριγκίπισσας Χριστίνας) Ινιάκι Ουρντανγαρίν, ο οποίος εν τέλει θα καταδικαστεί και σε ποινή φυλάκισης.

Ένας πρίγκιπας που εξαρχής ήθελε να κάνει περιουσία

Ο κληρονόμος των Βουρβόνων φαίνεται ότι επιθυμούσε από νωρίς να αποκτήσει μεγάλη περιουσία. Ίσως γιατί δεν κληρονόμησε ιδιαίτερα πολλά από τον πατέρα του.

Και γι’ αυτό τον λόγο από πολύ νωρίς αποφάσισε να προωθήσει κατάλληλα τον βασικό του συνέταιρο, τον Μανουέλ Πράδο υ Κολόν δε Καρβαχάλ. Και τον προώθησε με κάθε τρόπο, συμπεριλαμβανομένης και επιστολής στον επικεφαλής της αυτοκινητοβιομηχανίας Φόρντ το 1974 για να υποδείξει τον Πράδο ως διαχειριστή των επενδύσεών της στην Ελλάδα.

Γι’ αυτό και όταν έγινε βασιλιάς διόρισε τον Πράδο ως γερουσιαστή αλλά ειδικό πληρεξούσιο πρέσβη αλλά και διαχειριστή ουσιαστικά των δικών του επενδύσεων και κυρίως αυτών που αφορούσαν το εμπόριο των όπλων.

Οι βασιλικές μπίζνες

Γι’ αυτόν τον λόγο και δημιουργήθηκε μια ειδική κοινή ισπανοσαουδική επιχείρηση την Alkantara Iberian Exports με εκπρόσωπο της Σαουδικής Αραβίας τον Αντνάν Κασόγκι και της Ισπανίας τον Πράδο. Άλλωστε, από την ισπανική πλευρά η εταιρεία θα γίνει με δημόσια κεφάλαια. Για να μην είναι υπό δημόσιο έλεγχο η εταιρεία ιδρύθηκε στο Λονδίνο. Ούτως ή άλλως εκείνα τα χρόνια όλα τα ζητήματα που αφορούσαν το εμπόριο όπλων καλύπτονταν από τη νομοθεσία για το απόρρητο.

Μάλιστα, το ρεπορτάζ του publico.es αναφέρει και ότι όταν το 1980 ο τότε πρωθυπουργός Αδόλφο Σουάρεθ ταξίδεψε στο Ριάντ για να διαπραγματευτεί την αγορά πετρελαίου, ο Πράδο εκμεταλλεύτηκε το γεγονός ότι ο Ισπανός πρωθυπουργός δεν γνώριζε αγγλικά για να κάνει τη δική του διαπραγμάτευση. Καταγγελίες που έγιναν χρόνια αργότερα αναφέρουν ότι ο Πράδο εξασφάλισε μια προμήθεια ένα ή δύο δολάρια για κάθε βαρέλι πετρέλαιο, συμφωνία για την οποία έκανε σαφές ότι δεν μπορεί να ισχύσει αργότερα ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Φελίπε Γκονζάλεθ.

Πάντως οι καλές σχέσεις με τους Σαουδάραβες θα συνεχιστούν αφού θα εξασφαλιστεί ένα κρίσιμο δάνειο από τον Σαλμάν μπιν Αμπντουλαζίζ, το σημερινό βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας που θα επιτρέψει την χρηματοδότηση διαφόρων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.

Ωστόσο, οι κρίσιμες «μπίζνες» θα είναι αυτές που αφορούν το εμπόριο όπλων. Όχημα η εταιρεία Alkantara και πάλι, αυτή τη φορά καταχωρημένη στην Κύπρο ως Alkantara Iberian Exports Limited. Ας μην ξεχνάμε ότι το εμπόριο όπλων πέραν όλων των άλλων περιλαμβάνει και μεγάλες προμήθειες και θα είναι η ίδια η ισπανική κυβέρνηση που θα παραδεχτεί το 1985 ότι δεν γνωρίζει πάντα τον τελικό προορισμό των εξαγωγών όπλων και πυρομαχικών από την Ισπανία.

Το σκάνδαλο Ιράν-Κόντρα και η εμπλοκή του Κασόγκι σε αυτό θα οδηγήσουν τελικά στη διάλυση της Alkantara, ωστόσο θα υπάρξουν σημαντικές πωλήσεις. Ούτως ή άλλως ο Κασόγκι θα μεταφέρει ουσιαστικά την αρμοδιότητα στον λιβανέζικης καταγωγής έμπορο όπλων Αμπντεραμάν αλ Ασίρ, που θα συνεχίσει να κάνει δουλειές με τον Πράδο, συμπεριλαμβανομένων και μεγάλων πωλήσεων όπλων στο Μαρόκο.

Ούτως ή άλλως ο Πράδο είχε φροντίσει να υπάρχει στην Ελβετία καταχωρημένη μια εταιρεία στην οποία εμφανιζόταν ο ίδιος όπως και ένας άλλος φίλος του μονάρχη. Το όνομα του μονάρχη δεν εμφανιζόταν πουθενά, αν και η ισπανική οικονομική ελίτ γνώριζε ότι η εταιρεία Trébol S.A. είχε σχέση με τον Χουάν Κάρλος.

Προς τα τέλη της δεκαετίας του 1980 θα γίνει μια μεγάλη συμφωνία με το Kuwait Investment Office, με τον Πράδο να δηλώνει στη σχετική διαπραγμάτευση ότι ο συνέταιρός του με 50% είναι ο βασιλιάς. «Μισά για μένα, μισά για το αφεντικό».

Η εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ θα βάλει τέλος σε αυτές τις συνεργασίας, ενώ διάφορα δικαστικά προβλήματα του Πράδο (αρκετά χρόνια αργότερα θα καταδικαστεί σε δύο χρόνια φυλάκιση) θα τον κάνουν να παραιτηθεί από το ρόλο του ιδιωτικού διαχειριστή του Χουάν Κάρλος, όμως η επιχειρηματική δράση του Χουάν Κάρλος θα συνεχιστεί και η ιστοσελίδα αναφέρει ότι θα συνεχίσει τις αποκαλύψεις της.

Μια μοναρχία σε κρίση

Οι καταγγελίες αυτές δεν είναι οι μόνες. Το 2018 οι ελβετικές αρχές ξεκίνησαν έρευνα που αφορούσε διάφορους συνεργάτες του Χουάν Κάρλος και μια πρώην ερωμένη του την Corinna zu Sayn-Wittgenstein σε σχέση με ένα δώρο 100 εκατομμυρίων ευρώ που έλαβε ο Χουάν Κάρλος από τον Βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας το 2008 και το εάν και κατά πόσο ήταν σε αντάλλαγμα για ένα συμβόλαιο ύψους 6,7 δισεκατομμυρίων ευρώ με μια ισπανική κοινοπραξία για την κατασκευή μια υψηλής ταχύτητας σιδηροδρομικής σύνδεσης της Μεδίνας και της Μέκκας.

Όμως, όλα ταυτόχρονα φέρνουν στο προσκήνιο και ένα συνολικότερο θεσμικό πρόβλημα. Η επαναφορά της βασιλιάς το 1975 ήταν στην πραγματικότητα μια κληρονομιά του φρανκισμού. Και παρότι ο ίδιος ο Χουάν Κάρλος διεκδίκησε συχνά έναν ρόλο εγγυητή της «μετάβασης» στην πραγματικότητα η διατήρηση της μοναρχίας (θεσμός ταυτισμένος στην Ισπανία με το αυταρχικό και συγκεντρωτικό κράτος  και την αντίθεση στη δημοκρατία) ήταν τμήμα ενός συμβιβασμού που εξασφάλιζε και στοιχεία συνέχειας με το προηγούμενο καθεστώς. Με δεδομένο ότι την τελευταία δεκαετία διάφορες πλευρές των πολιτικών και θεσμικών συμβιβασμών της «μετάβασης» έχουν τεθεί υπό αμφισβήτηση (ενδεικτική η εκ νέου ένταση των κινημάτων που διεκδικούν ανεξαρτησία, ιδίως στην Καταλονία), η μοναρχία έχει επίσης έχει τεθεί στο στόχαστρο.

Καθόλου τυχαίο επομένως ότι τις αποκαλύψεις της ιστοσελίδα publico.es (και πριν αυτές ολοκληρωθούν) ακολούθησε αίτημα αρκετών αυτονομιστικών κομμάτων στη Βουλή να γίνει έρευνα από το κοινοβούλιο για το πώς πλούτισε ο Χουάν Κάρλος από το εμπόριο όπλων.