Βάνα Παπαευαγγέλου: Τα παιδιά είναι ευάλωτα στη μετάλλαξη Δέλτα

Το νέο κεφάλαιο της εκστρατείας «Ελευθερία» μπαίνει από αύριο σε εφαρμογή για τον εθελοντικό εμβολιασμό των εφήβων 15-17 ετών, έπειτα από την απαραίτητη συναίνεση των γονέων. Η καθηγήτρια Παιδιατρικής Λοιμωξιολόγιας, μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων και της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Βάνα Παπαευαγγέλου, αναλύει σε συνέντευξή της στα «ΝΕΑ» όλα τα νεότερα δεδομένα αλλά και τον καταλυτικό ρόλο της μετάλλαξης Δέλτα που οδήγησαν στη συγκεκριμένη απόφαση.

Είναι τα εμβόλια ασφαλή για τους εφήβους; Οι περιπτώσεις μυοκαρδίτιδας και περικαρδίτιδας ανησυχούν μερίδα των γονέων. Τι τους συμβουλεύετε;

Σήμερα πλέον μπορούμε με μεγαλύτερη ασφάλεια να απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό. Πριν από λίγες εβδομάδες ο FDA αρχικά και ο ΕΜΑ στη συνέχεια έδωσαν έγκριση για εμβολιασμό εφήβων 12-17 ετών βασιζόμενοι σε μια κλινική μελέτη (Frenck RW et al. NEJM 2021) που περιέλαβε περίπου 2.500 εφήβους. Τότε η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών (ΕΕΕ) επιφυλάχθηκε να εισηγηθεί την έναρξη εμβολιασμού των εφήβων στη χώρα μας προκειμένου να υπάρξουν περισσότερα δεδομένα από την εφαρμογή εμβολιασμών στην κλινική πράξη. Σήμερα, 6 εκατομμύρια έφηβοι έχουν εμβολιαστεί μόνο στις ΗΠΑ, ενώ εμβολιασμό εφήβων έχουν ξεκινήσει και πολλές άλλες χώρες, όπως είναι ο Καναδάς, το Ισραήλ, η Γερμανία. Καθίσταται σαφές ότι η ΕΕE, ανταποκρινόμενη στις νέες προκλήσεις της πανδημίας, εισηγείται πάντα με κύριο γνώμονα την ασφάλεια του πληθυσμού ανασκοπώντας με προσοχή τα επιδημιολογικά δεδομένα αλλά και τη τεκμηριωμένη επιστημονική γνώση.

Στις 23 Ιουνίου η Επιτροπή Εμβολιασμών των ΗΠΑ (ACIP) ανασκόπησε όλα τα δεδομένα ασφάλειας της χορήγησης του εμβολίου Pfizer σε εφήβους 12-15 ετών (σύνολο 6 εκατ. δόσεις) και τα συνέκρινε με τα δεδομένα από τις ανεπιθύμητες ενέργειες νεαρών ενηλίκων 16-25 ετών (σύνολο 21,6 εκατ. δόσεις). Τόσο οι τοπικές (οίδημα, πόνος στο σημείο της ένεσης) όσο και οι συστηματικές ανεπιθύμητες ενέργειες (κεφαλαλγία, ναυτία, έμετοι, ζάλη) ήταν παρόμοιες στις δυο ηλικιακές ομάδες. Αναφορικά με τις περιπτώσεις μυο-περικαρδίτιδας που έχουν αναφερθεί έπειτα από εμβολιασμό με το εμβόλιο έναντι του κορωνοϊού, αναφέρουν ότι αποτελεί μια εξαιρετικά σπάνια επιπλοκή (υπολογίζεται ότι αφορά περίπου 18 περιστατικά/1 εκατομμύριο εμβολιασθέντες) που έχει ήπιο και αυτοπεριοριζόμενο χαρακτήρα. Εμφανίζεται κυρίως σε άρρενες ηλικίας 16-24 ετών συνήθως 4-7 ημέρες μετά τη χορήγηση της 2ης δόσης του εμβολίου.

Πού στηρίζεται η πρόσφατη απόφαση της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών για τον εμβολιασμό των εφήβων 15-17 ετών;

Κατά κύριο λόγο στο αναμενόμενο όφελος των ίδιων των εφήβων. Αν και γνωρίζουμε ότι τα παιδιά νοσούν λιγότερο συχνά από ό,τι οι ενήλικοι και ότι στην πλειοψηφία τους εμφανίζουν ήπια νόσο, πρόσφατη δημοσίευση από τις ΗΠΑ έδειξε ότι οι έφηβοι 12-17 ετών έχουν 2,5-3 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσηλευτούν λόγω κορωνοϊού σε σύγκριση με την απλή γρίπη. Τρεις στους 10 εφήβους χρειάστηκαν εισαγωγή σε ΜΕΘ. Μάλιστα τα δεδομένα αυτά αφορούν τους πρώτους μήνες του 2021, οπότε ίσχυαν τα περιοριστικά μέτρα στις ΗΠΑ, δηλαδή τα σχολεία ήταν συχνά κλειστά και όλοι τηρούσαν τα μέτρα ατομικής προστασίας (μάσκα, αποστάσεις και υγιεινή χεριών). Αυτό σημαίνει ότι η νοσηρότητα των εφήβων από κορωνοϊό είναι σημαντικά μεγαλύτερη σε σχέση με την εποχική γρίπη.

Επίσης λάβαμε υπόψη τον ρόλο των εφήβων στη μεταδοτικότητα του ιού και στη διασπορά στην κοινότητα. Ξέρουμε ότι οι έφηβοι μεταδίδουν πολύ περισσότερο από ό,τι τα μικρότερα παιδιά, αλλά και ότι εμφανίζουν σημαντικά μεγαλύτερη κινητικότητα και περισσότερες κοινωνικές επαφές. Τέλος, συνυπολογίσαμε τη σημασία που έχει για αυτές τις ηλικίες η απρόσκοπτη εκπαιδευτική διαδικασία κατά την επόμενη σχολική χρονιά.

Ο εμβολιασμός αντενδείκνυται σε εφήβους με προβλήματα υγείας –  π.χ. αλλεργίες;

Για τους εφήβους ισχύει ακριβώς ό,τι ισχύει και για τους ενηλίκους. Αντένδειξη έχουν μόνο τα άτομα με γνωστή αλλεργία στην πολυεθυλενογλυκόλη (PEG) ή το πολυσορβικό. Το PEG είναι συστατικό διάφορων καλλυντικών και ηπακτικών που χορηγούνται πριν από τις ενδοσκοπήσεις πεπτικού. Προηγούμενο ιστορικό αλλεργίας σε εισπνεόμενα αλλεργιογόνα, τρόφιμα ή φάρμακα δεν έχει συνδεθεί με αναφυλαξία ύστερα από εμβολιασμό έναντι COVID-19. Εφηβοι με υποκείμενα νοσήματα πρέπει να εμβολιάζονται κατά προτεραιότητα για την ατομική τους προστασία.

Τι θα ισχύσει για τους εφήβους 12 ετών και άνω με χρόνια νοσήματα; Ποιοι θεωρούνται άτομα υψηλού κινδύνου;

Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσίευση από τις ΗΠΑ, επί συνόλου 200 περίπου εφήβων 12-17 ετών που χρειάστηκε να νοσηλευτούν λόγω λοίμωξης COVID-19 οι 7 στους 10 είχαν υποκείμενο νόσημα. Τα συχνότερα υποκείμενα νοσήματα περιλάμβαναν την παχυσαρκία, τα χρόνια νοσήματα του αναπνευστικού (όπως είναι το άσθμα) αλλά και τα χρόνια νευρολογικά νοσήματα. Η ΕΕΕ εξετάζει τα δεδομένα νοσηρότητας των εφήβων τόσο από τη διεθνή βιβλιογραφία όσο και από τα δεδομένα στη χώρα μας, προκειμένου να εισηγηθεί ποιοι έφηβοι 12-15 ετών θα πρέπει να εμβολιαστούν λόγω υποκείμενου νοσήματος.

Ολοένα και περισσότεροι επιστήμονες ανά τον κόσμο χαρακτηρίζουν τον παιδικό πληθυσμό ως «απροστάτευτο», καθώς είναι ανεμβολίαστος. Ποια η γνώμη σας έπειτα και από τις συρροές σε νηπιαγωγεία και κατασκηνώσεις; Αποτελεί η μετάλλαξη Δέλτα κίνδυνο για τα παιδιά;

Είναι γνωστό ότι η μετάλλαξη Δέλτα αποτελεί ένα πολύ μεταδοτικό στέλεχος του ιού που έχει τη δυνατότητα να διασπείρεται γρήγορα και αποτελεσματικά προκαλώντας συρροές κρουσμάτων. Δεν έχουμε ακόμα τεκμηριωμένα δεδομένα αναφορικά με τη νοσηρότητα των ασθενών (παιδιών και ενηλίκων) που νοσούν με τη μετάλλαξη Δέλτα. Με άλλα λόγια, δεν γνωρίζουμε αν οι νοσούντες με μετάλλαξη Δέλτα θα εμφανίσουν ηπιότερη ή σοβαρότερη κλινική εικόνα.

Ομως είναι λογικό ότι, καθώς το ποσοστό των ενηλίκων που εμβολιάζεται αυξάνει, τα παιδιά και οι έφηβοι θα αποτελούν σημαντικό ποσοστό του ευάλωτου πληθυσμού. Νεότερα δεδομένα από το Ισραήλ, όπου μεγάλο ποσοστό των ενηλίκων έχει εμβολιαστεί, μας δείχνουν ότι 52% των νέων κρουσμάτων αφορούν άτομα ηλικίας <19 ετών.