Αντίθετα, ο ατομισμός δέχεται εξ υπαρχής μαζί με τα άτομα μιαν αιώνια περιστροφική κίνηση, που δεν είναι δυνατόν να αναχθεί σε καμία αιτία. Συνθετικά τμήματα της κίνησης που προκαλεί οποιαδήποτε μεταβολή στη σύνθεση των αμετάβλητων ατόμων είναι η προς τα άνω ώθηση των ελαφρύτερων τμηματιδίων, η τάση των βαρύτερων τμηματιδίων προς το κέντρο, καθώς και η αναπήδηση έπειτα από αμοιβαία επαφή.

Εξάλλου, ο ατομισμός αντιμετωπίζει με ιδιαίτερη επιφυλακτικότητα τις μαρτυρίες των αισθήσεων, όπως και οι Ελεάτες. Σύμφωνα με τη θεωρία του ατομισμού, οι εντυπώσεις μας από τα αντικείμενα διαμορφώνονται χάρη σε ομάδες ατόμων που μοιάζουν με μικρές εικόνες (είδωλα). Αυτές φεύγουν από τα αντικείμενα και εισέρχονται στο σώμα μας από τα ανοίγματά του. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, όμως, δεν είναι δυνατόν να αποκτήσουμε γνώση του αληθινού όντος.

Ωστόσο, τα προαναφερθέντα δε σημαίνουν ότι οι αντιλήψεις των Ελεατών και των ατομιστών ταυτίζονται. Οι πρώτοι, εκκινώντας από την αναξιοπιστία της αισθητικής αντίληψης, υποτιμούν πλήρως τον κόσμο —τον θεωρούν φαινομενικό, καθώς τον αντιλαμβάνονται χάρη ακριβώς στην αισθητική αντίληψη— και τον χωρίζουν με ένα βαθύ χάσμα από το αληθινό ον.

Αντίθετα, οι ατομιστές, μολονότι πρεσβεύουν πως ό,τι μεταδίδουν οι αισθήσεις είναι ανεπαρκής πρώτη ύλη, πιστεύουν ότι από αυτήν την πρώτη ύλη ξεκινά το λογικό —αυτό που ελέγχει και ζυγίζει—, προκειμένου να αποκτήσει βαθύτερη ενόραση. Ο Δημόκριτος, μάλιστα, διαχώρισε τη σκοτεινή γνώση (σκοτίη), που προέρχεται από τις αισθήσεις, από την πραγματική γνώση (γνησίη), που προέρχεται από το νου. Η δεύτερη αρχίζει εκεί όπου αμβλύνεται η πρώτη.

Η ατομική θεωρία: Ο Λεύκιππος και ο Δημόκριτος (Μέρος Α’)

Η ατομική θεωρία: Ο Λεύκιππος και ο Δημόκριτος (Μέρος Β’)

Η ατομική θεωρία: Ο Λεύκιππος και ο Δημόκριτος (Μέρος Γ’)

Headlines