Γένοβα, 20 χρόνια μετά: Κανείς δεν είναι ίδιος και όλα είναι αλλιώς

Πέρασαν είκοσι χρόνια από τις μαζικές και βίαιες διαδηλώσεις κατά της G8 στη Γένοβα. Μια τομή για το μαζικό κίνημα, για τον τρόπο που διεθνοποιήθηκε μια είδους ανυπακοή, για το πώς επέδρασε βέβαια όλο αυτό στο πολιτικό σκηνικό και όχι μόνον σε όσους εμπλέκονταν άμεσα με τα γεγονότα. Κανείς δεν ήταν ίδιος μετά τη Γένοβα που εκτός των ταραχών είχε και τραγικό απολογισμό τη δολοφονία του ιταλού διαδηλωτή Κάρλος Τζουλιάνι («assasini asassini», ακουγόταν σε όλη την πόλη εκείνο τον δραματικό Ιούλη). Είκοσι χρόνια μετά, όλα είναι αλλιώς. Πολλοί από τους τότε συμμετέχοντες, είναι πρωταγωνιστές ή είναι στο κεντρικό κάδρο (Τσίπρας). Αλλοι είναι πιο αποσυρμένοι ή στα μετόπισθεν των πολιτικών διεργασιών των χωρών τους, όπως ο Μπερλουσκόνι ή ο Ντ’ Αλέμα.

Ο νέος κόσμος έχει ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, ΕΕ αλλά και αναδυόμενες χώρες όπως η Ινδία. Σήμερα, οι χώρες πέραν ή παράλληλα με τους ανταγωνισμούς τους έχουν να αντιμετωπίσουν την πανδημία και την παγκόσμια κρίση της Covid-19. Η όλη νέα πραγματικότητα κάνει πολλούς να μιλούν για ένα νέο reset ενώ τους πιο καχύποπτους για μια νέα βιοπολιτική στον τρόπο που θα ασκούνται οι εξουσίες. Στα εδώ θέματα, το πιο πρόσφατο σε ρεύμα είναι αυτό των αρνητών του εμβολίου. Πολλοί εκ των πρωταγωνιστών ή συμμετεχόντων στη Γένοβα, σήμερα είναι βουλευτές, υπουργοί, πολιτικοί ή μανατζαρέοι. Ο Αλέξης Τσίπρας που τότε, με καπέλο και φουλάρι, ήταν γραμματέας της Νεολαίας του Συνασπισμού, σήμερα είναι επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης ενώ υπήρξε και πρωθυπουργός. Πολλοί εκ των συντρόφων του, που τότε έδωσαν τη μάχη για να βγουν από τον καταπέλτη του πλοίου στην Ανκόνα και να πάνε στη Γένοβα εν μέσω συγκρούσεων με τις ιταλικές αστυνομικές δυνάμεις, είναι ή αποσυρμένοι λόγω της συνθηκολόγησης του 2015 ή μαζί του ακόμη προσηλωμένοι σε έναν ιδιότυπο τρίτο δρόμο.

Τι ήταν για την Ελλάδα

Τι ήταν όμως η Γένοβα γενικά αλλά και για την Ελλάδα; Για να απαντήσουμε ή έστω να προσεγγίσουμε, πρέπει να θυμηθούμε ορισμένα γεγονότα. Για παράδειγμα πως οι διαδηλώσεις κατά της G8 εκείνο το θερμό καλοκαίρι του 2001, ήταν κρίκος στην αλυσίδα ενός ευρύτερου αντιπαγκοσμιοποιητικού κινήματος που ξεκινούσε από το Σιάτλ και έφτανε στο Γκέτεμποργκ (που επίσης υπήρξε νεκρός διαδηλωτής, πριν από τη Γένοβα). Στο ιταλικό όμως λιμάνι-πόλη, τα ρεύματα ανυπακοής δώσανε το μαζικό παρών και οι ετοιμασίες είχαν τα πάντα: Από φράκτες και τσιμέντο για να μην προσεγγίσουν οι διαδηλωτές στον χώρο της G8 (κόκκινη ζώνη) και παρότι η συνεδρίαση θα γινόταν σε κρουαζιερόπλοιο μέχρι συνελεύσεις και ζυμώσεις που γίνονταν μια εβδομάδα πριν. Μέχρι και κινηματογράφηση των όλων γεγονότων με συμμετοχή τριάντα ιταλών σκηνοθετών και τη γενική επίβλεψη του Φραντσέσκο Μαζέλι.

Ολος ο κόσμος είχε στρέψει τα βλέμματα, τις κάμερες, τα μάτια του στη Γένοβα, αυτός ο κόσμος που για το μεγάλο μέρος των διαδηλωτών «μπορούσε να είναι ένας άλλος και να είναι εφικτός» με αιχμή την πολεμική κατά των ταξικών ανισοτήτων. Βεβαίως κάθε ρεύμα που συμμετείχε δεν έλεγε ή δεν απαιτούσε τα ίδια. Αλλο ήθελε το black block της αντεξουσίας που για όποιον έχει εικόνα δεν ήταν αμελητέο εκείνες τις μέρες. Αλλα ζητούσαν τα συνδικάτα των Ιταλών, ή ακόμη και οι Ελληνες που επίσης δεν πήγαν ενιαία αλλά χωριστά. Ας μην ξεχνάμε για παράδειγμα πως και το ΚΚΕ με την ΚΝΕ συμμετείχαν στη Γένοβα, απόλυτα περιφρουρούμενοι αλλά και πιεσμένοι για να είμαστε ειλικρινείς να είναι εκεί – αυτό ήταν το κλίμα. Δεν ήταν όμως ο Περισσός που έδινε τον τόνο από την Ελλάδα και παρότι χειροκροτήθηκαν οι δυνάμεις του στη ζεστή σιδερόφρακτη πόλη και κατά τη διάρκεια που διαδήλωνε.

Με διαφορετικές ιδεολογίες

Για τις ανάγκες της αποστολής εκεί, είχαν δημιουργηθεί πρωτοβουλίες που αντανακλούσαν και τη διαφορετική ιδεολογική και κινηματική χροιά. Για παράδειγμα, η Πρωτοβουλία Γένοβα 2001 – η πιο μαζική αποστολή – όπου πέραν του ΣΕΚ συμμετείχαν τότε και δυνάμεις όπως το Εργατικό Κέντρο Αθήνας αλλά και διάφοροι πασοκογενείς και πολλά σωματεία από όλη την Ελλάδα και φοιτητές. Υπήρχε επίσης η Ελληνική Επιτροπή για τη Διεθνή Διαδήλωση στη Γένοβα με συμμετέχοντες όπως το Δίκτυο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά Δικαιώματα ή η τότε Νεολαία ΣΥΝ ανάμεσα σε άλλες οργανώσεις, προπομπός όλο αυτό του Ελληνικού Φόρουμ αλλά και του μετέπειτα ΣΥΡΙΖΑ. Ηταν επίσης εκεί η Πρωτοβουλία Salonika 2003, προπομπός της Αντιεξουσιαστικής Κίνησης (που έκανε το 2003 εντυπωσιακή παρουσία στο αντιπαγκοσμιοποιητικό της Θεσσαλονίκης). Στην πόλη επίσης το παρών δίνουν από τον τότε Συνασπισμό ο Νίκος Κωνσταντόπουλος, ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης και ο Παναγιώτης Λαφαζάνης (τρεις διαφορετικές εκδοχές της Αριστεράς υπό τη σκέπη του ΣΥΝ, θα έλεγε κάποιος…).

Εδώ όμως και νεολαίοι που μετέπειτα φτάσανε στο Μέγαρο Μαξίμου, όπως ο νυν βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Μπουρνούς, η Ράνια Σβίγκου, η τέως υφυπουργός Ελευθερία Χατζηγεωργίου, ο Νίκος Παππάς, αλλά και ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης. Εν μέσω συγκρούσεων, καπνών, της δολοφονίας Τζουλιάνι (20 Ιούλη του 2001), της μεγάλης διαδήλωσης που ακολούθησε κατά της αστυνομοκρατίας, εν μέσω καραμπινιέρι, στρατού και οδοφραγμάτων, υπήρξαν τα πολιτικά σπέρματα για μετέπειτα κινήσεις και συνομαδώσεις. Τα όλα γεγονότα για παράδειγμα, οδηγούν στη συγκρότηση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ που τον Νοέμβριο του 2002 κάνει εντυπωσιακή παρουσία στη Φλωρεντία και τις τότε συναντήσεις διεθνών κινημάτων κατά της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης.

Δρομολογεί την ιδέα του ΣΥΡΙΖΑ

«Η Γένοβα και η Φλωρεντία μας σπρώχνουν ως κόμμα στον Χώρο Διαλόγου της Κοινής Δράσης για την Αριστερά με πρόσωπα όπως ο Μανώλης Γλέζος, ο Μήτσος Κωστόπουλος και άλλοι», λέει στέλεχος του τότε Συνασπισμού που έχει εικόνα των διεργασιών. Η δε «αλληλομόλυνση» με το κίνημα κατά της Παγκοσμιοποίησης, δρομολογεί την ίδια την ιδέα του ΣΥΡΙΖΑ και η όλη συλλογική πείρα τον κάνει μη φοβικό με τις πλατείες του 2011, δέκα χρόνια μετά. Ας μην ξεχνάμε επίσης, πως 3 χρόνια μετά τη Γένοβα, ιδρύθηκε το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς στη Ρώμη (2004). Από την άλλη, παράδοξα, η αντικαπιταλιστική Αριστερά δεν ενισχύθηκε από τη Γένοβα. Το ΚΚΕ ή οι κομμουνιστογενείς δυνάμεις απλώς δεν χάσανε το τρένο. Τα συνδικάτα εν Ελλάδι, μάλλον μείνανε στάσιμα. Τα πολιτικά αποκρυσταλλώματα για το «χωριό μας» αφορούσαν κυρίως τις δυνάμεις της ανανεωτικής Αριστεράς. Το ακόμη πιο παράδοξο: μέσα από τις φλόγες της αντικαπιταλιστικής ανυπακοής, ενισχύθηκε στην Ελλάδα η πολιτική δύναμη εκείνη που μετέπειτα θα κυβερνούσε και μέσω του 2015 θα έκανε στροφή. Την όλη μετατόπιση συμβολίζει ένας διαδηλωτής: Ο Αλέξης Τσίπρας.