Ας ξεκινήσουμε πρώτα έναν κόφτη για τη βλακεία

Ο Κρίτων Αρσένης είναι πολύ διαφορετικός από τα άλλα παιδιά της ηλικίας του (τους σαραντάρηδες, διότι ο Κρίτων διανύει αισίως το 43ο έτος της ηλικίας του). Το καταλαβαίνεις με το που τον βλέπεις να μιλάει από το βήμα της Βουλής: η νωχελική εκφορά του λόγου, οι μεγάλες παύσεις, η λάμψη στο μάτι και το μόνιμο ανθυπομειδίαμα του τρελού επιστήμονα και, γενικώς, κάτι στην όψη του που σου υποβάλλει την ιδέα ότι το πνεύμα του δεν βρίσκεται εκεί όπου είναι το σώμα του. Οχι ότι μοιάζει επικίνδυνος! Κάθε άλλο, δείχνει ήμερος σαν πρόβατο. Αλλά προσωπικά μου δίνει την εντύπωση του ασθενούς σε κατάσταση ήπιας καταστολής. Αν βρισκόμασταν για λίγο στο ίδιο δωμάτιο, θα απέφευγα να του έχω γυρισμένη την πλάτη, εκτός αν είχα τη βεβαιότητα ότι τον προσέχουν δύο σωματώδεις νοσοκόμοι.

Χθες, πρέπει να είχε μια ταραγμένη νύχτα το παιδί Κρίτων, γιατί το πρωί με το που ξύπνησε δημοσίευσε το εξής στο Twitter: «Αν είναι ντροπή να έχουμε φτωχούς, γιατί να μην είναι ντροπή να έχουμε πλούσιους; Γιατί να μην υπάρχει κόφτης πλούτου, π.χ., για αρχή τα 100.000 ευρώ; Γιατί να μην απαγορεύεται να έχεις ετήσιο εισόδημα πάνω από αυτά και να σου αφαιρούνται; Καιρός να βάλουμε εμείς την ατζέντα». Εκεί σταματά κάπως απότομα το μήνυμα – ίσως τον αντιλήφθηκε ο νοσοκόμος και του πήρε το κινητό. Επισημαίνω, εντούτοις, τη γενναιοφροσύνη με την οποία ορίζει το ανώτατο όριο στα 100.000 ευρώ. Και αυτό μόνο «για αρχή», όπως σημειώνει.

Το ερώτημα του μικρού Κρίτωνα τίθεται με μια ευθύτητα και απλοϊκότητα που προδίδουν την αγωνία του. Γι’ αυτό και αισθάνομαι την υποχρέωση να του απαντήσω, ώστε να μη βασανίζεται. Πρώτον, καλό μου παιδί, διότι η ιδέα σου δεν θα αρέσει καθόλου στον πρόεδρό σου, ούτε στην προεδρική σύζυγο, το γένος Στράτου. Δεύτερον, διότι η πρότασή σου θα συνεπάγεται το κούρεμα των δικών σου αποταμιεύσεων (ένας άνθρωπος όπως αυτός, με καταναλωτικές ανάγκες της προβιομηχανικής εποχής, οπωσδήποτε κάτι θα έχει μαζέψει επί πέντε χρόνια ευρωβουλευτής. Σωστά;). Τρίτον και σπουδαιότερο, αν και το άφησα τελευταίο, διότι ποτέ και πουθενά αυτή η ηλίθια ιδέα δεν λειτούργησε. Και θα το εξηγήσω αυτό παρακάτω.

Αν εφαρμοζόταν η πρόταση του μικρού Κρίτωνα, κανείς δεν θα προσπαθούσε να βγάλει περισσότερα χρήματα ή, αν έβγαζε, θα φρόντιζε να τα κρύψει. Ολα τα σοβαρά κεφάλαια θα διέφευγαν αμέσως στο εξωτερικό και η Ελλάδα θα φτώχαινε τόσο απότομα, ώστε αναγκαστικά το ανώτατο όριο ετήσιου εισοδήματος των 100.000 θα κατέβαινε στις 50.000, μετά στις 20.000 και, στο τέλος, δεν θα είχε καμία σημασία, διότι όλοι θα φυτοζωούσαν με λιγότερα από 10.000 ευρώ τον χρόνο και απλώς θα μοιραζόμασταν τη φτώχεια μεταξύ μας. Ωστόσο, όσοι έμεναν πίσω ίσως να βολεύονταν, διότι θα ήταν πολύ λιγότεροι: ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού θα είχε εγκαταλείψει τη χώρα άρον άρον, στο μεγαλύτερο κύμα μετανάστευσης μετά την κατάρρευση των πολιτισμών της Εποχής του Χαλκού, γύρω στο 1200 π.Χ. Εννοείται, επίσης, ότι το δημοκρατικό πολίτευμα, όπως το γνωρίζουμε στη Δύση, θα τελείωνε και θα περνούσαμε σε κάποιο είδος αυταρχισμού ή τυραννίας, διότι η δημοκρατία από τη φύση της εξαρτάται από την ύπαρξη μιας μεγάλης μέσης τάξης. Οποτεδήποτε στην Ιστορία εμφανίστηκαν θεσμοί που τους ονομάζουμε «δημοκρατικούς», είτε στην Αθήνα του 5ου αιώνα είτε στη Βρετανία του 18ου αιώνα, συνδέονται άρρηκτα με τον δυναμισμό μιας μέσης τάξης.

Από το τελευταίο προκύπτει και ο τέταρτος λόγος για τον οποίο η ιδέα όχι μόνο δεν είναι εφαρμόσιμη, αλλά είναι και επικίνδυνη για εκείνον που την προτείνει. Μια τέτοιου μεγέθους οικονομική καταστροφή, αργά ή γρήγορα, θα οδηγούσε σε λαϊκή εξέγερση και τον αρχικό εμπνευστή της ωραίας ιδέας θα τον κυνηγούσαν με τα σκουπόξυλα. Θα το θέλαμε αυτό, παιδί μου Κρίτων; Οχι, βέβαια! (Σπεύδω να πω εγώ, γιατί αυτός μπορεί να πει «ναι», δεν ξέρεις…)

Το τραγικό, πάντως, στην περίπτωση του μικρού Κρίτωνα (το οποίο ούτε του περνά από τον νου) είναι ότι, ενώ έχει αφιερώσει όλη τη ζωή του στην προστασία του περιβάλλοντος, με τις ανοησίες που εκστομίζει κατά καιρούς κατορθώνει να ταυτίζει στα μάτια των πολλών την ατζέντα της οικολογίας με την παιδαριώδη αφέλεια. Νομίζω ότι το καλύτερο όλων, για να ησυχάσουμε και εμείς και εκείνος, θα ήταν να του ανατεθεί κάποιο έργο, στο οποίο δεν θα υπάρχει ορατό τέλος, ώστε να απορροφηθεί σε αυτό απερίσπαστος. Ας πούμε, θα μπορούσε να του ανατεθεί η διεξαγωγή διαπραγματεύσεων με τις φάλαινες και τα δελφίνια για το μέλλον των θαλασσών. Είναι κάτι που του πηγαίνει, θα το αγκαλιάσει και θα το κάνει σωστά…