Φεστιβάλ Κιθάρας Ερμούπολης: Πρεμιέρα στις 27 Ιουλίου με τα «12 Μαδριγάλια»

Με τα «12 Μαδριγάλια» του Μιχάλη Τρανουδάκη, σε ποίηση άγνωστου κύπριου του 16ου αιώνα ανοίγει στις 27 Ιουλίου,  το πρόγραμμα του, το  Φεστιβάλ Κιθάρας Ερμούπολης, στη Σύρο. Ο κύκλος τραγουδιών, που παρουσιάζει και φιλολογικό ενδιαφέρον λόγω της διαχρονικής ποιητικής δύναμης των κειμένων, θα παρουσιαστεί σε πρώτη εκτέλεση στην Αυλή του Εργατικού Κέντρου Κυκλάδων.

Ο Μιχάλης Τρανουδάκης συνθέτει τον Κύκλο Τραγουδιών. Πρόκειται για δώδεκα ερωτικά τραγούδια σε μια γλώσσα που έρχεται από πολύ παλιά και τραγουδιέται σαν καινούργια. Ο συνθέτης εμπνεύστηκε το έργο στη μορφή ντούο για αντρική φωνή και κιθάρα, στο στυλ των αναγεννησιακών τραγουδιών. Την προσαρμογή του έργου ανέλαβε για την κιθάρα (όργανο ιδιόμορφο που δυσκολεύει τους μη κιθαριστές συνθέτες) ο γνωστός (και από το κιθαριστικό σύνολο Guitarte) Νίκος Χατζηελευθερίου.

Πρόκειται για μια σπουδή στο στυλ της Αναγέννησης, στο ιδίωμα της ελληνικής γλώσσας και τη συνέχεια της, ενώ παράλληλα θεωρείται ένα σπουδαίο γεγονός για το κιθαριστικό ρεπερτόριο. Ο συνθέτης (Μ. Τρανουδάκης) έδωσε στο έργο εν τη γενέσει του, τον χαρακτήρα του χειροποίητου σε στενή συνεργασία με τον κιθαριστή Νίκο Χατζηελευθερίου και τον ερμηνευτή Δημήτρη Βουτσά. Το μουσικό έργο θα κυκλοφορήσει το φθινόπωρο (2021) σε cd από τις εκδόσεις Άπαρσις.

Τα 156 ποιήματα της συλλογής που ανακάλυψε η Θέμις Σιαπκαρά – Πιτσιλίδου στην Μαρκιανή Βιβλιοθήκη της Βενετίας και εξέδωσε το 1952 είναι μέρος μιας μεγαλύτερης συλλογής χειρογράφων η οποία έχει, ως φαίνεται, χαθεί και η οποία συντέθηκε ανάμεσα στα 1546 και 1570, σχεδόν με βεβαιότητα από έναν ποιητή, όπως δείχνει η μελέτη του ύφους και της γλώσσας. Ορισμένα από τα ποιήματα έχουν ταυτοποιηθεί ως μεταφράσεις ιταλικών προτύπων, ποιητών όπως του Πετράρχη, του Serafino, του Bembo, του Ariosto κ.ά.

Τα δώδεκα ποιήματα του κύκλου «Κυπριακά Μαδριγάλια» είναι μελοποιημένα σε ύφος που επιχειρεί να αναμίξει στοιχεία παρμένα τόσο από την ευρωπαϊκή Αναγέννηση όσο και από τα ελληνικά λαϊκά ιδιώματα και το σύγχρονο «έντεχνο» τραγούδι, με σκοπό να αναδειχθεί η διαχρονική ποιητική δύναμη των κειμένων, η αδιάκοπη συνέχεια της Ελληνικής γλώσσας και η λειτουργικότητα της συγκεκριμένης εκδοχής της στο τραγούδι.

Ο κιθαριστής Νίκος Χατζηελευθερίου, μιλά στο vima.gr για το έργο και την συναυλία της 27ης Ιουλίου.

Πώς προέκυψε η συνεργασία στα 12 κυπριακά Μαδριγάλια;

«Η δουλειά μου στα «12 Μαδριγάλια» ήταν αρχικά ξαφνικός και συνεχίζει ως βαθύς έρωτας. Προξενητής αυτού του έρωτα ο ίδιος ο δημιουργός τους, ο Μιχάλης Τρανουδάκης. Τον έρωτα τον μετέφεραν στα σπλάχνα τους ως «μεταδοτικό ιό» οι ίδιοι οι στίχοι του αγνώστου ποιητή. Άξιος συνοδοιπόρος σ αυτήν την ερωτική περιπέτεια ο τραγουδιστής Δημήτρης Βουτσάς.

Από πρακτικής άποψης τώρα, έχω κάνει την προσαρμογή των τραγουδιών για να παίζονται από μία κιθάρα και τον τραγουδιστή βέβαια. Αυτό το στυλ-ας το πούμε τραγουδιού γεννήθηκε στην Ευρώπη λιγο πριν και αναπτύχθηκε κυρίως την περίοδο της Αναγέννησης. Σε αυτό το στυλ μετέγραψα τη συνοδεία για κιθάρα, κρατώντας βέβαια όλα τα στοιχεία της ελληνικότητας διαχρονικής και σύγχρονης που περιέχει η σύνθεση του Μιχάλη Τρανουδάκη.

Συμπερασματικά θα έλεγα ότι αυτό το τόσο οικείο στην εποχή μας σχήμα φωνή – κιθάρα, έχει γίνει πολυ πριν γεννηθούμε εμείς, όπως και τόσα άλλα σημαντικά πράγματα… Ας αισιοδοξούμε πάντως πως και η δική μας εποχή μπορεί να αποβεί τελικά… αναγεννησιακή.»

Πρόκειται για ερωτικά ποιήματα; Τι το ιδιαίτερο έχουν αυτά τα ποιήματα;

«Η ιδιαιτερότητα τους έγκειται στη γλώσσα. «…Άν έν πικρός ο πόθος, γοιόν λαλούσιν

/ πως έν γλυκιά τα πάθη τα δικά του; / Κι’ αν έν γλυκύς, πως έν σκλερή η καρδιά του;

κι’ αν έν σκλερός πως όλοι τον ποθούσιν;…»

Μιλάτε για… παλιά γλώσσα που τραγουδιέται σαν καινούργια. Πιστεύετε ότι ένα μη μυημένο κοινό μπορεί να ενστερνιστεί αυτές τις συνθέσεις;

«Ναι. Το πιστεύω. Αν διαβάσετε τους παραπάνω στίχους θα διαπιστώσετε ότι μετάφραση θα χρειαστούν μόνον εκείνοι που δεν εμπιστεύονται το ένστικτο τους. Ποιος μπορεί να πει ότι δεν έχουν απασχολήσει τέτοια ερωτήματα, το μυαλό την ψυχή και το σώμα του; Η παράδοση άλλωστε δε μας κληροδοτεί απαντήσεις και βεβαιότητες. Κληρονομούμε ερωτήματα για να δώσουμε τις απαντήσεις μας σήμερα. Τόσο στιχουργικά όσο και μουσικά τα «12 Κυπριακά Μαδριγάλια» απευθύνονται σε όλους. Άλλωστε η μύηση στην ερωτική καλλιτεχνική έκφραση δεν αποκτάται άπαξ… Όσοι πιστοί προσέλθετε. Θα αναβαπτισθούμε στη μύηση..»

Πιστεύετε ότι απευθύνεσθε σε ειδικό κοινό;

«Όχι. Δεν ψάχνουμε ειδικό κοινό. Ούτε θέλουμε να κολακέψουμε το κοινό μας τρόπον τινά.

Σίγουρα δεν κάνουμε μουσική για ατέλειωτες ώρες ηλιοθεραπείας…παρ’ ότι η συναυλία θα γίνει σε νησί… Κάνουμε μια μουσική που ο ακροατής είναι ενεργός, ουσιαστικά συμμέτοχος στο γεγονός και συνδιαμορφωτής του αποτελέσματος της αισθητικής απόλαυσης.»

Μετά από ένα μεγάλο διάστημα σιωπής λόγω covid, με μία συναυλία πέρυσι στο θέατρο της Ρεματιάς, επιστρέφετε στην σκηνή; στον φυσικό χώρο ενός καλλιτέχνη…με ποια συναισθήματα;

«Ενθουσιασμός. Ξαναγεννιόμαστε. Ήταν ένας θάνατος η αναγκαστική απουσία απ τη σκηνή.

Ειλικρινά, χωρίς ίχνος βερμπαλισμού και μελό διάθεσης. Είναι τόσο αναγκαία η επικοινωνία με το κοινό δια ζώσης. Υπάρχει βέβαια και η αγωνία για το πόσο θα καταφέρουμε να ζεσταίνουμε το κοινό στις ιδιόμορφες συνθήκες αποστάσεων κλπ, αλλά νομίζω υπάρχει μια υπόγεια άγραφη συμφωνία καλλιτεχνών και κοινού…ότι θέλουμε πολύ να ζήσουμε ουσιαστικά και γεμάτα τα μουσικα γεγονότα. Άρα, τίποτα δε μας σταματά»

Διάβασα επίσης ότι η μουσική αυτή δουλειά θα κυκλοφορήσει και σε βιβλίο ( για πρώτη φορά). Θα συνοδεύεται από το cd και πως θα μπορεί να το βρίσκει όποιος ενδιαφέρεται;

«Ναι λόγω και του «φιλολογικού» ενδιαφέροντος των μελοποιημένων στίχων το CD με τα 12 Μαδριγάλια θα βγει στη μορφή βιβλίου με πολλά πληροφοριακά στοιχεία, από τις εκδόσεις «Άπαρσις», στις αρχές του Οκτώβρη. Λίγο αργότερα θα κυκλοφορήσει και η παρτιτούρα του έργου για τους μουσικούς και τραγουδιστές που θα θελήσουν να το ερμηνεύσουν, από τον μουσικό εκδοτικό οίκο «Panasmusic» Θα κυκλοφορούν σε όλα τα φυσικά (βιβλιοπωλεία και δισκοπωλεία) και ηλεκτρονικά σημεία πώλησης.»

INFO

27ο Φεστιβάλ κιθάρας Ερμούπολης | 27 – 31 Ιουλίου 2021

Το Φεστιβάλ Κιθάρας Ερμούπολης θεωρείται ένα από τα κορυφαία φεστιβάλ στην Ελλάδα, τόσο για τη υψηλή ποιότητα των εκδηλώσεων όσο και για το μοναδικά φιλικό του κλίμα. Διοργανώνεται κάθε Ιούλιο στην Ερμούπολη, πρωτεύουσα της Σύρου και των Κυκλάδων και παρουσιάζει ένα ευρύ φάσμα εκδηλώσεων.

Ξεκίνησε το 1994 από τον κιθαρίστα Άγγελο Νικολόπουλο και φέτος γιορτάζει τα 27 χρόνια συνεχούς διοργάνωσης.

Είναι ένα καλοκαιρινό φεστιβάλ πέντε ημερών ανοιχτό σε όλες τις ηλικίες και τα επίπεδα ικανότητας και αποτελεί μια δημιουργική συνεύρεση μουσικών, καθηγητών και σπουδαστών με το φιλόμουσο κοινό.

Προσφέρει στο κοινό αξέχαστες εκδηλώσεις, δίνει βήμα έκφρασης σε νέους καλλιτέχνες και εμπλουτίζει τις εμπειρίες των σπουδαστών μέσα από την ενεργό συμμετοχή σε σεμινάρια, διαγωνισμούς και μουσικά σύνολα.

Η είσοδος είναι θα ελεύθερη για το κοινό (με κρατήσεις λόγω υγειονομικού πρωτοκόλλου).

Ώρα έναρξης: 20.30

Πληροφορίες από τα site του Δήμου Σύρου και του Φεστιβάλ Κιθάρας Ερμούπολης.