Μια καλή αρχή: Πλαίσιο για το διάλογο Πολιτείας – επιχειρήσεων

Του Γιάννη Αθ. Κοφίνη*

Με τις πληγές της πανδημίας ακόμη ανοικτές, η βιώσιμη ανάπτυξη επιστρέφει ως το βασικό ζητούμενο. Λογικό, καθώς μετά από μια δεκαετία οικονομικής κρίσης, αλλά και τις πολυεπίπεδες συνέπειες των lockdowns, η ελληνική κοινωνία έχει απόλυτη ανάγκη να  βελτιώσει το επίπεδο ζωής της και να εμπιστευτεί το μέλλον. Αναμφίβολα, οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης είναι τελευταία, ίσως, σύγχρονη ευκαιρία για να κερδηθεί αυτό το στοίχημα της ανάπτυξης.

Η επιτυχία, σε συνθήκες κρίσης, προϋποθέτει συνέργειες και αποτελεσματική διαχείριση. Η αγγλοσαξονική διάκριση μεταξύ “politics” και “policy” είναι εξαιρετικά χρήσιμη καθώς αυτό που σήμερα χρειάζεται δεν είναι το παραδοσιακό «πολιτικό παιχνίδι», αλλά τολμηρές και ουσιαστικές πολιτικές εκεί που μπορούν να αποδώσουν χειροπιαστά και μετρήσιμα αποτελέσματα. Πολιτικές όμως που προϋποθέτουν βαθιά γνώση της αγοράς, διάλογο και δημιουργική ώσμωση εμπειριών και ιδεών.

Από μόνη της η δημόσια διοίκηση δεν μπορεί να απαντήσει στα μείζονα ζητούμενα των καιρών. Ορθά η Κυβέρνηση διοχετεύει ένα σημαντικό μέρος των πόρων του «Ελλάδα 2.0» για την ενίσχυση των υποδομών της. Δεν αρκεί όμως. Διότι, παρά τις φωτεινές εξαιρέσεις, η διοίκηση χαρακτηρίζεται από την απουσία κουλτούρας ανάληψης πρωτοβουλιών, πληρώνοντας τις συνέπειες δεκαετιών κομματικής «προστασίας». Την ίδια στιγμή, η εύκολη και ανέξοδη σκανδαλολογία της πολιτικής  αντιπαράθεσης αποθαρρύνει και αποτρέπει ικανά στελέχη της αγοράς να αναλάβουν ρόλους και ευθύνες στο δημόσιο.

Από την άλλη πλευρά οι επιχειρήσεις, λειτουργώντας αμυντικά μέσα στο καθεστώς δαιμονοποίησης της επιχειρηματικότητας που καλλιεργήθηκε για χρόνια, μόλις τώρα αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι οφείλουν να παίξουν ηγετικό ρόλο στη διαμόρφωση της «επόμενης μέρας» και ότι έχουν ευθύνες και όχι μόνο δικαιώματα και απόψεις. Μόλις που αρχίζουν να αναγνωρίζουν  παραδείγματος χάριν ότι ακόμη και η ευαισθητοποίηση των πολιτών για κρίσιμα θέματα, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η βιωσιμότητα, η ισότητα των φύλων στην απασχόληση, κλπ,  δεν είναι στην αποκλειστική αρμοδιότητα του κράτους, αλλά και δική τους αποστολή.

Η θεσμοθέτηση του διαλόγου ανάμεσα στους φορείς της Πολιτείας και τις επιχειρήσεις είναι απόλυτη προτεραιότητα  και ανάγκη. Η σχετική νομοθετική πρωτοβουλία που έθεσε σε δημόσια διαβούλευση το ΥΠΕΣ κάνει ακριβώς αυτό,  οριοθετώντας  το πλαίσιο για τη λειτουργία του lobbying στην Ελλάδα.

Απαιτούν λύσεις

Με τους πολίτες να απαιτούν άμεσες λύσεις στις μεγάλες προκλήσεις του σήμερα, δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια ο διαφανής και με κανόνες διάλογος θεσμικών φορέων της Πολιτείας και επιχειρήσεων να χαρακτηρίζεται εκ προοιμίου διαπλοκή. Ούτε τα σημειωματάρια συναντήσεων πολιτικών και επιχειρηματιών μπορούν να γίνονται πρωτοσέλιδα για να τροφοδοτήσουν τον κομματικό ανταγωνισμό.

Η νομοθετική πρωτοβουλία του ΥΠΕΣ κάνει την αρχή. Θα χρειαστούν ασφαλώς και επόμενα βήματα προκειμένου να αναγνωριστεί πως ο ρόλος του λομπίστα – παρά τις  προκαταλήψεις και τους «αστικούς μύθους» που ακολουθούν τη δραστηριότητα αυτή – είναι να επιζητεί ενεργητικά και αδιάκοπα τον κοινό τόπο ανάμεσα στις προτεραιότητες των πολιτικών, τα συμφέροντα των επιχειρήσεων και τις κοινωνικές ανάγκες.  Να εμπλουτίζει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων μεταφέροντας τεκμηριωμένα στοιχεία και συμπυκνωμένη εμπειρία και γνώση στη δημόσια διοίκηση και να «μεταφράζει» τη γλώσσα των πολιτικών στις επιχειρήσεις και αντίστροφα, γεφυρώνοντας την αμοιβαία επιφυλακτικότητα.

Σε τελική ανάλυση, όπως έχει επισημάνει και η Διεθνής Διαφάνεια, το lobbying είναι αναπόσπαστο στοιχείο μιας υγιούς δημοκρατίας, στενά συνδεόμενο με τις παγκόσμιες αξίες της ελευθερίας της έκφρασης και του δικαιώματος αναφοράς στην κυβέρνηση. Οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν δείξει ήδη το δρόμο. Ήρθε η ώρα να ακολουθήσουμε.

• Διευθύνων Εταίρος της Rollerdeck Associates, εταιρείας μέλους του Interel Global Partnership, του μεγαλύτερου παγκοσμίως δικτύου public affairs εταιρειών