Γιατί στις διακοπές δεν πάμε τουαλέτα;

Η δυσκοιλιότητα λόγω ταξιδιού είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο σύνδρομο. Η πρώτη σχετική μελέτη δημοσιεύτηκε στο Schweizerische Medizinische Wochenschrift, και έδειξε ότι περίπου το 14% Ελβετών τουριστών υπέφερε από δυσκοιλιότητα κατά τη διάρκεια των διακοπών του. Η τελευταία – και πιο πλήρης –μελέτη, δημοσιευμένη στο American Journal of Gastroenterology (2003:98:507-509), έδειξε ότι to 40% των ατόμων είχαν πρόβλημα δυσκοιλιότητας στις διακοπές τους. Η δυσκοιλιότητα ήταν εντονότερη στην αρχή του ταξιδιού, και συσχετιζόταν με αλλαγές στη διατροφή και τη σωματική δραστηριότητα.

Η δύναμη της συνήθειας

«Μόλις βγεις από το καθημερινό σου περιβάλλον, το εντερικό σου μικροβίωμα αποσυντονίζεται τελείως» αναφέρει ο Δημήτρης Καλλιάφας, βιολόγος στη ZARBIS Pharmaceutical Laboratories, που εξειδικεύεται σε γαστρεντερικά φάρμακα. «Μερικές φορές αυτό αρχίζει πριν καν φτάσεις στον προορισμό σου: η κίνηση και μόνο βοηθά στην εντερική λειτουργία, οπότε αν πρέπει να είσαι σε ένα αυτοκίνητο ή αεροπλάνο για ώρες το έντερο χάνει το ‘ρυθμό’ του.» Το έντερο, και τα τρισεκατομμύρια βακτήριά του, λατρεύουν την κίνηση και τη ρουτίνα. Αν έχει βγει από τη ρουτίνα του, το έντερό μας μπορεί να μην είναι συνεργάσιμο ακόμα και όταν – επιτέλους – καταφέρουμε να καθίσουμε στην τουαλέτα.

Το στρες

Η δυσκοιλιότητα μπορεί να είναι ψυχολογική. «Προκαλείται και από το στρες» αναφέρει η Στεφανία Ασημακοπούλου, φαρμακοποιός στη ZARBIS. Οι διακοπές μπορεί να είναι χαλαρές, όμως η προετοιμασία και το ταξίδι δεν είναι πάντα. «Οι ερευνητές αποκαλούμε μερικές φορές το έντερο “δεύτερο εγκέφαλο” λόγω των πολλών νευρώνων που διαθέτει και της αλληλεπίδρασής τους με το εντερικό μικροβίωμα, τα μυριάδες βακτήρια που αποσυνθέτουν την τροφή και μας αποδίδουν την ενέργειά της». Η νευρολογική σχέση του εντέρου με τον εγκέφαλο είναι αμφίδρομη: όπως δυσλειτουργίες του εντέρου προκαλούν κακή διάθεση, έτσι και έντονα συναισθήματα μπορούν να προκαλέσουν διαταραχές του εντέρου: π.χ. η εμμονή να χρησιμοποιούμε μόνο τη δική μας τουαλέτα, που είναι αμιγώς ψυχολογική αλλά προκαλεί δυσκοιλιότητα στις διακοπές, αναφέρεται στη βιβλιογραφία χαριτολογώντας ως το «σύνδρομο της ξένης τουαλέτας.»

Μικρές διαταραχές γρήγορα επιδεινώνονται

Μικρές διαταραχές στο συντονισμό του μικροβιώματος ή στην ψυχοσωματική ‘έλλειψη επικοινωνίας’ του εγκεφάλου με τους μυς του εντέρου, μπορούν να καταλήξουν σε δυσκοιλιότητα σταδιακά: στην αρχή η πέψη και η μεταφορά της τροφής λειτουργούν φυσιολογικά, αλλά το περιεχόμενο του παχέος εντέρου παρακρατείται λίγο περισσότερο από όσο πρέπει. Όσο περισσότερο μένει το περιεχόμενο στο έντερο, τόσο περισσότερο αφυδατώνεται, και τόσο δυσκολότερη και επίπονη γίνεται η κένωση στο τέλος. Γι αυτό είναι σημαντικό να παραμείνει ενεργό το έντερο σε τακτά χρονικά διαστήματα, ακόμα και στις διακοπές.

Τί μπορούμε να κάνουμε;

Εξαρτάται, λένε οι επιστήμονες. «Το εντερικό μικροβίωμα είναι μοναδικό για κάθε άνθρωπο, σαν το δακτυλικό αποτύπωμα,» αναφέρει ο κ. Καλλιάφας, «έτσι η καλύτερη αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας δεν είναι η ίδια για τον καθένα.» Ωστόσο κάποιες ενέργειες πάντα βοηθούν, όσο και αν τις παραμελούμε στις διακοπές. «Φαγητά που έχουν υποστεί ζύμωση, π.χ. το γιαούρτι και το τουρσί γενικά βοηθούν, όπως επίσης και οι μη-υδατοδιαλυτές φυτικές ίνες, όπως οι φλούδες πολλών φρούτων, αν και αυτές συχνά προκαλούν στομαχόπονους.» Οι φυτικές ίνες διεγείρουν το στρώμα βλέννας στα εντερικά μας τοιχώματα, που βοηθά στην κένωση. Η συχνή ενυδάτωση είναι επίσης πολύ σημαντική, διότι βοηθά στη διέλευση των κοπράνων.

Προληπτικά, πολύς κόσμος λαμβάνει συμπληρώματα διατροφής πλούσια σε φυτικές ίνες ακόμα και πριν αρχίσει το ταξίδι του, έτσι ώστε να αποφύγει τον ερχομό της δυσκοιλιότητας. Τα ZARBIS Laxaney Tabs, που προτείνει ο κ. Καλλιάφας, μάλιστα έχουν ειδική σύνθεση ώστε να μην προκαλούν πόνους. Αν ωστόσο επέλθει πρόβλημα, τότε μια «πυροσβεστική λύση» με άμεσο αποτέλεσμα είναι προτιμότερη, ώστε να επανέλθει το έντερο στη φυσιολογική του λειτουργία, όταν εμείς θέλουμε και έχουμε συνηθίσει, π.χ. με ένα μικρόκλυσμα γλυκερίνης.

Άλλωστε δεν πρέπει να αφήνουμε τη δυσκοιλιότητα να χαλάσει τις διακοπές μας!