Κλιματικά λοκντάουν

Σεισμός στην Αλάσκα. Καύσωνες πρωτόγνωροι. Ξηρασία. Διαταραχή οικοσυστημάτων. Μήπως αργήσαμε; Μήπως αυτό που ως ξερό όρο διάφοροι πολιτικοί εντάσσουν στις ομιλίες τους είναι εδώ και αναπότρεπτο, δηλαδή η κλιματική κρίση; Μήπως δεν είναι απλώς μοντέρνα διάνθηση λόγων, αλλά επείγουσα συνθήκη που απαιτεί επείγον σχέδιο;

Οι οικολογικές δυνάμεις σε Ελλάδα, Ευρώπη, κόσμο, για δεκαετίες, αντιμετωπίστηκαν ως «στηρίγματα του καπιταλισμού», ως «η άλλη όψη της διαχείρισης», ως «ύποπτοι και αντιαναπτυξιακοί» ή, στην καλύτερη, ως συμπαθείς και ρομαντικοί – αλλά έχουμε και σοβαρότερες δουλειές, άκουγες τότε από το πολιτικό προσωπικό. Σήμερα όμως όλα έχουν αλλάξει. Και οι πράσινες δυνάμεις τους έχουν τις ευθύνες τους (δείτε τι πολιτικές είχε καταλήξει να δικαιολογεί ο Γιόσκα Φίσερ). Τώρα όμως οφείλουμε να τους ακούσουμε. Προσοχή: όχι όσους ενδύθηκαν ξαφνικά πράσινο μανδύα, ούτε όσους ονειρεύονται έναν πράσινο καπιταλισμό που απλώς θα φορολογεί πράσινα τους εργαζομένους. Αλλά αυτούς που μιλούσαν χρόνια για τον πυρήνα του προβλήματος. Για τον τρόπο που η ανθρώπινη παρέμβαση μετέβαλε τους όρους του κλίματος στο όνομα μιας άναρχης ανάπτυξης. Για τις κυβερνήσεις και τα μονοπώλια.

Ζητούμενο σήμερα είναι να προλάβουμε. Και εδώ υπάρχει ένα κοινό στοιχείο με την πανδημία. Πρώτα θα σωθούμε και μετά θα διαφωνήσουμε. Γιατί αν δεν υπάρχει πλανήτης, δεν θα υπάρχει και σύγκρουση ιδεολογική. Γιατί αν μπούμε σε καθεστώς κλιματικών λοκντάουν, λίγα πράγματα θα μας επιτρέπουν να συνεχίσουμε απρόσκοπτα τις δραστηριότητές μας. Γιατί επίσης, και αυτό είναι το δραματικότερο, σύντομα θα έχουμε κλιματικούς μετανάστες και πιθανώς όχι από χώρες εμπόλεμες αλλά τέως εύρωστες. Η ιδιοκτησία, η εργασία, η ίδια η ζωή θα αλλάξουν άρδην, αν συνεχίσουμε όπως σήμερα. Κανένα νόημα δεν θα έχει το «Ελλάδα 2.0» ή το «Ελλάδα plus» κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Κι όμως, παρ’ όλα όσα βιώνουμε αυτό το καλοκαίρι, κυβερνώντες και κόσμος μοιάζουν να κάνουν πως δεν βλέπουν. Οπως θέλουμε να πατήσουμε το κουμπί και να βγούμε στον Οκτώβριο του 2019 (χωρίς πανδημία), έτσι νομίζουμε πως όλα θα βαίνουν καλώς και απλώς λογίζουμε ως κακή παρένθεση τα νέα φαινόμενα του κλίματος που πυκνώνουν. Είναι η φύση του ανθρώπου να ιεραρχεί τη ζωή του, την καθημερινότητά του, να απωθεί το κακό; Μπορεί, αλλά αυτό είναι αντικείμενο άλλου σημειώματος. Τώρα μιλάμε για το κλίμα. Και τη δική μας ευθύνη. Πολλοί, ας πούμε, δεν έχουν συνειδητοποιήσει πως ζούμε το πρώτο καλοκαίρι, όσοι ζούμε στο Λεκανοπέδιο, χωρίς προστασία δάσους γύρω μας, μετά και την πυρκαγιά στα Γεράνεια Ορη. Πως η επέκταση της Αττικής έχει φτάσει στην Κόρινθο. Πως υπάρχουν παραλίες που δεν πλησιάζεις λόγω ρύπανσης. Πως η ζωή στο κέντρο είναι ανυπόφορη. Πως έχουμε υπεραλιεύσει ή έχουμε υπεροικοδομήσει. Και πως σύντομα θα έχουμε θέμα νερού και αέρα. Αν δεν έχουμε και τις πρώτες εταιρείες που θα πωλούν φρέσκο αέρα.

Τι κάνουμε όμως; Τοπικά, οι πολιτικές δυνάμεις έχουν την ευθύνη ενός μίνιμουμ σχεδίου κλιματικού αλάρμ. Πρόστιμα σε βιομηχανίες; Αλλη, καθημερινή συμπεριφορά πολιτών; Πιθανώς και αυτά και άλλα. Ανθρωποι που ξέρουν το κλίμα υπάρχουν εν Ελλάδι. Ας συγκροτηθεί επιτροπή εμπειρογνωμόνων. Ας γίνει μια πρώτη έκθεση για τη χώρα – σε συντονισμό με την ΕΕ. Ας υπάρξει διαβούλευση με επιχειρηματίες και την κοινωνία των πολιτών. Ας μπουν μικροί, μα πολύτιμοι στόχοι. Μπορούμε.