Oι σπουδαίοι Πολωνοί συνεργάτες της Ρηνιώς Κυριαζή αποκαλύπτονται λίγες ώρες πριν την αποψινή πρεμιέρα της παράστασης «Βάκχες – το σώμα δίχως σώμα» στο ElaiΩnas Festival.

Συμμετέχετε σε μια θεατρική προσέγγιση των Βακχών, πολυγλωσσική, μουσική και άκρως σωματική, για τον άνθρωπο που όλο απομακρύνεται από τον εαυτό του και τη φύση του. Μοιάζει όλο αυτό, σαν ένα σχόλιο πάνω και στον σύγχρονο κατακερματισμένο άνθρωπο. Πείτε μας τη γνώμη σας.

Julianna Bloodgood: Οι Βάκχες είναι ένα τόσο πολυεπίπεδο έργο με πολλά σημεία και επίπεδα κατανόησης. Μιλά για την ελευθερία και την ανάγκη του να είμαστε ελεύθεροι. Υπάρχει μια φράση που μου έρχεται συνέχεια στο μυαλό κατά τη διάρκεια των προβών: «Ένα άγριο ζώο δεν είναι άγριο αλλά ελεύθερο». Σκέφτομαι τη φύση μέσα μας που επιθυμεί να είναι ελεύθερη και έχει το δικαίωμα να είναι. Η ελευθερία του να υπάρχουμε με ασφάλεια μέσα στο σώμα μας και να συνδεόμαστε ειρηνικά με την πραγματική μας φύση. Κατά κάποιο τρόπο, θεωρώ ότι οι Βάκχες είναι μια ριζοσπαστική έκκληση προς αυτή την ελευθερία και καταδεικνύει επίσης τα αποτελέσματα όταν αυτή διακυβεύεται . Είμαστε η φύση, είμαστε η γη, δεν μπορούμε να το στερήσουμε αυτό από τον εαυτό μας. Όταν αρνούμαστε τη φύση μέσα μας αποσυνδεόμενοι από το σώμα μας, τότε είναι που συμβαίνει ο κατακερματισμός. Φανταστείτε να ήμασταν όλοι απόλυτα συνειδητοί; Αν νιώθαμε τη σχέση μας με τη φύση; Δεν θα μπορούσαμε να ασκήσουμε εξουσία σε άλλους ή βία ο ένας στον άλλο. Δεν θα μπορούσαμε να καταστρέψουμε τη γη με την οποία είμαστε τόσο στενά συνδεδεμένοι.

Rafal Habel: Αν θέλουμε να μιλήσουμε για τον άνθρωπο, ας ξεκινήσουμε από τη θηλυκή ενέργεια της οποίας η δύναμη, η σοφία δεν αναγνωρίζεται, δεν της αναγνωρίζεται η φροντίδα της οικογένειας, η φροντίδα των άλλων, η φροντίδα των κοινοτήτων και των κοινωνιών. Η θηλυκή απαλότητα μεταφράζεται ως αδυναμία. Γιατί; Αν θέλουμε να μιλήσουμε για τον άνθρωπο, ας μιλήσουμε για την αρσενική πλευρά. Σχετίζεται μόνο με την επίδειξη της δύναμης. Την επιθυμία να χτίσει κι άλλα, να διαλύσει κι άλλα, να αποκτήσει κι άλλα. Να απογυμνώσει κι άλλα, κι άλλα , κι άλλα… Ναι, τα ανθρώπινα όντα απομακρύνονται από τη φύση. Ακόμα κι όταν βρισκόμαστε στη φύση έχουμε ανάγκη τα κινητά μας, τα ηχεία μας , τη δυνατή μουσική…Χρειαζόμαστε αντιπερισπασμούς ώστε να μείνουμε μακριά από τα αληθινά συναισθήματα που έχουν να κάνουν με τη φύση μας και τη φύση γύρω μας. Οι Βάκχες μιλούν για γυναίκες που δεν είναι πια υπό την κυριαρχία των ανδρών. Οι γυναίκες ρίχνουν τις ‘μάσκες’ και ελευθερώνονται από συμπεριφορές που ήταν εδώ και αιώνες διαμορφωμένες από άνδρες! Πώς πρέπει να φέρεσαι, να ντύνεσαι, να περπατάς, να σκέφτεσαι κλπ. Οι Βάκχες μιλούν για το τί θα συνέβαινε αν ελευθερώναμε την αληθινή γυναικεία μας δύναμη!

Πως νιώθετε που το εγχείρημα αυτό παρουσιάζεται στην Ελλάδα και που είστε και εσείς εδώ ως βασικοί συνεργάτες/συνδημιουργοί;

Julianna Bloodgood: Είμαι πολύ χαρούμενη που έχω τη δυνατότητα να δημιουργώ και να παίζω στην Ελλάδα. Η πρώτη παρουσίαση της παράστασης αυτής έγινε στο Αρχαίο Θέατρο των Φιλίππων. Το να παίξω σε αρχαίο θέατρο ήταν κάτι που ονειρευόμουν αλλά ποτέ δεν πίστευα ότι θα μπορούσε να συμβεί μιας και δεν είμαι Ελληνίδα καλλιτέχνης. Με θυμάμαι να το ονειρεύομαι όταν ήμουν μικρή. Για τον ηθοποιό του θεάτρου, αυτό είναι ένα είδος επιτομής, μια εμπειρία του σώματος και της ψυχή που μπορεί να αλλάξει πραγματικά τη ζωή – μια σύνδεση με τις ρίζες του θεάτρου και με μια γενεαλογία ηθοποιών. Επίσης, διδάσκουμε με τον Ράφαλ στην Αθήνα εδώ και πολλά χρόνια και είναι πολύτιμο να γίνεσαι σιγά σιγά μέρος αυτής της καλλιτεχνικής κοινότητας. Η παρουσίαση της παράστασης στο κοινό είναι μια προσφορά και αφορά στη σύνδεση, είναι δώρο για μένα να μπορώ να συνδεθώ με αυτόν τον τρόπο. Είναι τιμή μου.

Rafal Habel: Είμαστε πολύ χαρούμενοι που μπορούμε να συνεισφέρουμε στο όραμα της Ρηνιώς Κυριαζή ως συνεργάτες. Οι Βάκχες είναι ένα πολύ δημοφιλές έργο στην Ελλάδα και παρουσιάζεται με πολλούς τρόπους. Δεν προσπαθούμε να κάνουμε κάτι καινούριο. Δεν προσπαθούμε να εκπλήξουμε κανέναν. Χρησιμοποιούμε τρεις γλώσσες ελληνικά, πολωνικά , αγγλικά καθώς και τα αρχαία ελληνικά. Αγγίζουμε αληθινά ανθρώπινα συναισθήματα που μπορούν να μεταδοθούν μόνο μέσω της μητρικής μας γλώσσας. Τα συναισθήματα μπορούν να μεταδοθούν χωρίς την κατανόηση της γλώσσας. Η κάθε γλώσσα έχει τη δική της μοναδική μελωδία. Η ανδρική πλευρά του Διονύσου που ερμηνεύω φέρει μαζί της κρουστά, αυλούς και η γλώσσα της είναι η μουσική και τα συναισθήματα. Εγώ και η Julianna Bloodgood  είμαστε ηθοποιοί που ταξιδεύουμε σε όλο τον κόσμο. Είμαστε εκπαιδευμένοι σε ένα είδος θεάτρου που συνδυάζει την κίνηση, το λόγο και τη φωνή ως ένα όλον. Όταν μιλάς, τραγουδάς το σώμα σου είναι απόλυτα παρόν. Όταν κινείσαι μπορείς ταυτόχρονα να τραγουδάς, να μιλάς και να παίζεις μουσική.

Πώς ξεκίνησε η συνεργασία σας τη σκηνοθέτιδα Ρηνιώ Κυριαζή;

Julianna Bloodgood: Στην πραγματικότητα έχουμε μια κοινή ιστορία με την ομάδα θεάτρου με την οποία εργαζόμασταν στην Πολωνία. Πριν από πολλά χρόνια, η Ρηνιώ ηγήθηκε μιας έρευνας του Πολωνού σκηνοθέτη πάνω στον ελληνικό θρήνο. Εισήγαγε επίσης την ομάδα στο τελετουργικό των Αναστενάρηδων που ήταν η βάση για μια από τις παραστάσεις της. Ο Ράφαλ γνώριζε τη Ρηνιώ από τότε, 20 χρόνια περίπου πριν. Μέσω της κοινής μαθήτριάς μας και τώρα συνεργάτιδας και φίλης, Ειρήνης Κουμπαρούλη, βρεθήκαμε ξανά. Η Ειρήνη υπήρξε πολύ ξεχωριστή μαθήτριά  μας, έμοιαζε να συνδέεται με τη δουλειά μας σε πολύ βαθύ επίπεδο και φάνηκε ότι υπήρχαν περισσότερα να μοιραστούμε. Ο Ράφαλ και εγώ διδάσκουμε στην Ελλάδα εδώ και πολλά χρόνια και τη συναντήσαμε κατά τη διάρκεια ενός εργαστηρίου μας. Ένα βράδυ η Ειρήνη είπε: «Πρέπει να συναντήσετε τη δασκάλα μου, Ρηνιώ Κυριαζή». Και ο Ραφάλ είπε, «την ξέρω!». Ήταν σαν να άναψε μια σπίθα εκείνη τη στιγμή, σαν μια στιγμή που περιμέναμε. Στη συνέχεια συναντηθήκαμε και μιλήσαμε για το κοινό μας ενδιαφέρον για το θρήνο, την τελετουργία και το θέατρο. Γνωρίζαμε ότι ήταν μια σύνδεση που έπρεπε να ακολουθήσουμε, έμοιαζε τόσο φυσικό και σωστό που τελικά συναντηθήκαμε.

Rafal Habel: Γνώρισα τη Ρηνιώ Κυριαζή πριν από περίπου 20 χρόνια στο πλαίσιο μιας έρευνας ενός διεθνούς πολωνικού θεάτρου. Μελετούσαμε για θεατρικούς σκοπούς τα μοιρολόγια διαφόρων λαών. Η Ρηνιώ ήταν ο οδηγός μας στην ελληνική παράδοση και το μοιρολόι. Έτσι όταν 20 χρόνια αργότερα βρέθηκα στην Αθήνα για σεμινάρια και άλλες καλλιτεχνικές ανταλλαγές επανασυνδέθηκα με τη Ρηνιώ και αμέσως αισθανθήκαμε ότι είχαμε να κάνουμε μαζί ένα καλλιτεχνικό ταξίδι.

Από την μέχρι τώρα εμπειρία σας, τι διαφορές και τι ομοιότητες έχετε εντοπίσει ανάμεσα στο πολωνικό και στο ελληνικό θέατρο;

Julianna Bloodgood: Λοιπόν, ο Ραφάλ και εγώ προερχόμαστε από ένα πολύ συγκεκριμένο είδος πολωνικού θεάτρου που προέρχεται από τον Grotowski. Το έργο του Grotowski πήρε πολλές μορφές και ακολούθησε πολλά στάδια κατά τη διάρκεια της ζωής του. Σε κάθε στάδιο υπήρχαν ασκούμενοι που ακολουθούσαν τη συγκεκριμένη πορεία έρευνας και εργασίας. Το είδος της δουλειάς του οποίου ήμασταν μέρος για πολλά χρόνια στην Πολωνία βασίστηκε στην έρευνα και σε μακρές διαδικασίες ανάπτυξης, εργαζόμασταν πάνω σε ένα έργο για αρκετά χρόνια πριν από την παρουσίασή του. Η εργασία μας ήταν βαθιά ριζωμένη στις φυσικές, φωνητικές και πολυφωνικές τεχνικές. Επίσης στην καρδιά των παραστάσεων βρισκόταν το μοντέλο του χορού και του πρωταγωνιστή, που μιμείται κάπως αυτό του αρχαίου ελληνικού δράματος. Ο χορός, ή το σύνολο, είναι πάντα στον πυρήνα της δουλειάς μας. Και αυτό μας συνδέει άμεσα με την Ελλάδα και το ελληνικό θέατρο. Κάθε φορά που βρισκόμασταν στην Ελλάδα για να διδάξουμε τη μέθοδο μας της κατάρτισης ηθοποιών και της δημιουργίας θεάτρου, ένιωθα ότι «ταιριάζει» εδώ με έναν πραγματικά αξιοσημείωτο τρόπο. Αισθανθήκαμε επίσης κατά κάποιο τρόπο στο «σπίτι» μας, και ότι η δουλειά μας είχε νόημα εδώ.

Rafal Habel: Σχετικά με τις σύγχρονες παραστατικές εκδοχές του υπάρχουν πολλές ομοιότητες ανάμεσα στο ελληνικό και το ευρωπαϊκό θέατρο. Είναι δύσκολο να πούμε πως θα επηρεάσει το θέατρο στο μέλλον η πανδημία του Covid. Είναι ιδιαίτερο γεγονός ότι στην Αθήνα υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός θεατρικών ομάδων. Αυτές οι ομάδες δούλευαν ή δουλεύουν χωρίς χρήματα. Οι απλήρωτες πρόβες είναι αδιανόητες στην Πολωνία ή σε χώρες της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ασίας όπου έχω εργαστεί. Παραστάσεις σε κάθε είδους θεατρικό χώρο και συνήθως γεμάτες από κοινό. Ακόμα και η μικρότερη παρουσίαση έχει κοινό. Πόσο απίστευτο είναι αυτό. Κατά τη γνώμη μου οι Έλληνες λατρεύουν να πηγαίνουν στο θέατρο!!! Μια άλλη μεγάλη διαφορά είναι να παίζεις σε ανοιχτούς χώρους αρχαίων θεάτρων μέσα σε αρχαιολογικούς χώρους. Αυτό είναι μοναδικό. Αυτό είναι το όνειρο κάθε ηθοποιού. Η εμπειρία της παρακολούθησης παραστάσεων σε αρχαίο θέατρο είναι μοναδική στον πυρήνα της. Το να παίζω σε αρχαίο θέατρο είναι απίστευτη εμπειρία για μένα που δεν είμαι Έλληνας ηθοποιός.

Ανησυχείτε για το μέλλον του θεάτρου στη post-covid εποχή; Στην Πολωνία υπάρχουν διαβεβαίωσες από την Κυβέρνηση ότι τα θέατρα τον χειμώνα θα ξεκινήσουν να λειτουργούν – και αν ναι υπό ποιους όρους;

Julianna Bloodgood: Ο COVID έχει αλλάξει τόσες πολλές πτυχές της ζωής μας, πολλές από τις οποίες προσπαθούμε να καταλάβουμε. Φυσικά είχε τεράστιο αντίκτυπο στον κόσμο της τέχνης, συγκεκριμένα στις τέχνες που ασχολούνται με τη ζωντανή παράσταση και το σημείο της επαφής με τους ανθρώπους. Η δουλειά μας αφορά την ενότητα, την επαφή, την υποστήριξη, τον κοινόχρηστο χώρο, την κοινή αναπνοή και τώρα ο φόβος καλύπτει όλα αυτά τα στοιχεία. Ωστόσο, υπάρχει τόσο θεμελιώδης και ανθρώπινη ανάγκη για αυτά τα πράγματα, ειδικά σε στιγμές συλλογικής κρίσης και τραύματος. Έτσι, από τη μία, όλα αυτά είναι μπλοκαρισμένα ή σε παύση, ωστόσο υπάρχει μια βαθύτερη ανάγκη και επιθυμία που δεν έχω ξανασυναντήσει. Έτσι, αυτές οι στιγμές που μπορούμε να συναντηθούμε για να κάνουμε πρόβες, να παίξουμε και να διδάξουμε, είναι ακόμη πιο πολύτιμες και φαίνεται να εισβάλλουν βαθύτερα μέσα μας. Αυτό το αίσθημα ευγνωμοσύνης που είμαστε μαζί, μοιραζόμαστε χώρο και δημιουργούμε μαζί είναι τεράστιο. Φυσικά ανησυχώ για το τι θα φέρει το μέλλον όσον αφορά τη δουλειά μας, αλλά έχω δει επίσης ότι οι άνθρωποι δεν θα σταματήσουν ποτέ να δημιουργούν, να τελούν, να συνδέονται. Αυτή είναι στην πραγματικότητα μια θεμελιώδης ανθρώπινη ανάγκη, κι έτσι δεν μπορεί να σταματήσει. Ναι, ίσως χρειαστεί να αλλάξουμε προσωρινά τις φόρμες προκειμένου να θέσουμε την ασφάλειά μας στο προσκήνιο, προκειμένου να προστατεύσουμε ο ένας τον άλλον. Όμως οι άνθρωποι πρέπει να δημιουργούν και να παρακολουθούν, πρέπει να συγκεντρώνονται και να μοιράζονται, οπότε είμαι σίγουρη ότι αυτό θα συνεχιστεί. Ανησυχώ περισσότερο για την υποστήριξη ή την έλλειψη υποστήριξης που λαμβάνουν οι καλλιτέχνες κατά τη διάρκεια κρίσεων. Οι καλλιτέχνες πρέπει πάντα να αγωνίζονται για τη θέση τους στην κοινωνία, αλλά είναι παράξενο και καταστροφικό συναίσθημα να μας αντιμετωπίζουν σαν να μην αποτελούμε μέρος του προϋπολογισμού της οικονομίας. Όταν οι καλλιτέχνες με δεκαετίες εμπειρίας, πτυχία, βραβεία, κ.λπ., αντιμετωπίζονται σαν το έργο τους να είναι χόμπι και θεωρείται ότι θα έπρεπε να ασχολούνται με κάτι άλλο όταν τα θέατρα δεν λειτουργούν, καταδεικνύει ένα μεγαλύτερο ζήτημα των σύγχρονων αξιών της κοινωνίας. Δεν έχουμε διαβεβαιώσεις από την πολωνική κυβέρνηση για το επόμενο έτος, επομένως πρέπει να περιμένουμε να δούμε τι θα συμβεί.

Rafal Habel:  Το Θέατρο επιβιώνει για αιώνες. Ο άνθρωπος χρειάζεται το θέατρο ακόμη κι αν είναι το πρώτο που κόβουν οι πολιτικοί σε κάθε κρίση. Δεν ανησυχώ για το θέατρο, ανησυχώ για τους ανθρώπους που κάνουν θέατρο, που κάνουν τέχνη. Θα επιβιώσουν; Γιατί οι καλλιτέχνες δεν αναγνωρίζονται όπως οι πολιτικοί ή οι δικηγόροι, οι τεχνίτες, οι υποδηματοποιοί κ.ά; Εμείς οι καλλιτέχνες αναγνωρίζουμε τη δύναμη και τη σημασία τους στην κοινωνία. Εμείς οι καλλιτέχνες ευχόμαστε να αναγνωριστεί επιτέλους η θέση μας στην κοινωνία. Γιατί σε κάθε κρίση οι καλλιτέχνες παραγκωνίζονται, δεν υπάρχει φροντίδα, δεν υπάρχει αναγκαιότητα, «εξοστρακίζονται»; Η κρίση απέκλεισε ήδη τους καλλιτέχνες αρκετά, και σαν να μην έφτανε αυτό, μας δίνουν και «γροθιά στο στομάχι» από πάνω, με την περιθωριοποίηση που υφιστάμεθα από πολιτικούς και κυβερνήσεις, από την κοινωνία;

Η γαλλική οικονομία αναγνωρίζει ότι ο τουρισμός σε συνδυασμό με την τέχνη αποφέρει περισσότερα απ’ ότι η αυτοκινητοβιομηχανία!!! Απλές σκέψεις.

INFO

Βάκχες, το σώμα δίχως σώμα

μια προσέγγιση των Βακχών του Ευριπίδη

31/07 –  21:00

Το νήμα του μύθου των Βακχών – πέντε ηθοποιοί, τέσσερις άξονες, τρεις γλώσσες, δύο φύλα, ένας τόπος αφηγούνται έναν θεό, δύο αγγέλους, τρεις γυναίκες, τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Τραγουδούν τον θεό μέσα στις αντιφάσεις. Την άγρια φύση που πάλλεται. Θρηνούν τον άνθρωπο που απομακρύνεται, το σώμα που αποσπάται. Τα απομεινάρια σώματος, το σώμα δίχως σώμα. Πενθούν για τα μικρά μικρά κομμάτια μας.

Συντελεστές:

Σκηνοθεσία:

Ρηνιώ Κυριαζή

Ερμηνεία:

Julianna Bloodgood, Rafal Habel, Ειρήνη Κουμπαρούλη, Κώστας Σεβδαλής, Ρηνιώ Κυριαζή

Βοηθός σκηνοθέτη: Αρετή Πολυμενίδη

Προσωπείο: Μάρθα Φωκά

Φωτισμοί: Στέβη Κουτσοθανάση

Φωτογραφίες: Κωνσταντίνος Βασιλάκης

ELAIΩNAS FESTIVAL Vol.7: Επιστροφή και ίαση

Πρώην Βιομηχανικό Πάρκο ΠΛΥΦΑ, Κορυτσάς 39, 10447 – Βοτανικός.

Ελεύθερη είσοδος με ηλεκτρονική έκδοση δελτίου εισόδου στο www.elaionasfestival.com

*Οι φωτογραφίες της Julianna Bloodgood και του Rafal Habel είναι του Karol Jarek.

Headlines