Νομιμοποίηση ουσιών ή τραγωδία;

Πρόσφατα εκδόθηκε στις ΗΠΑ ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο του γνωστού συγγραφέα Don Winslow. Ο τίτλος του είναι «The Border» («Το Σύνορο») και αναφέρεται στην ανάπτυξη, στις εσωτερικές συγκρούσεις και στις συνακόλουθες αιματοχυσίες που χαρακτηρίζουν τη δράση των  μεξικανικών καρτέλ των ναρκωτικών. Και τον τρόπο με τον οποίο όλα αυτά επηρεάζουν την αμερικανική κοινωνία και τις πολιτικές της διαδικασίες. Για όσους έχουν παρακολουθήσει στο Netflix τις σειρές «Narcos: Mexico» και «El Chapo», τα γεγονότα και οι κοινωνικές τραγωδίες είναι γνωστά. Αυτό που προσθέτει το βιβλίο του Winslow είναι η συνειδητοποίηση, μέσα από μια κραυγή αγωνίας, πως δεν υπάρχει διέξοδος στο πρόβλημα, είτε στην Αμερική είτε αλλού, μέσα από την απαγορευτική πολιτική για τα ναρκωτικά και τις σχετικές «κηρύξεις πολέμων». Και των πολιτικών ομάδων και κομμάτων βέβαια που επιβιώνουν κερδίζοντας ψήφους και υποστήριξη, ίσως και χρηματοδότηση, μέσα από την αγριάδα που δείχνουν απέναντι στο πρόβλημα και την ανάγκη οργάνωσης της δίωξής του. Αποτελέσματα; Ουσιαστικά, ανύπαρκτα. Η διακίνηση ζει και βασιλεύει, οι χρήστες υπερπολλαπλασιάζονται, τα θύματα σε όλον τον κόσμο εκατομμύρια. Τα κέρδη των εμπόρων και διακινητών αμύθητα. Ο Εσκομπάρ σε μια φάση υπήρξε ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο. Το ίδιο και τα μέλη του καρτέλ της Σιναλόα στο Μεξικό. Οπως έλεγε ο Τόμας Χομπς: «Κόλαση είναι μια αλήθεια πολύ αργά συνειδητοποιημένη».

Το ζήτημα είναι πως όλα αυτά τα χρόνια οι διάφορες εκστρατείες καταπολέμησης της μάστιγας των ναρκωτικών ουσιών έχουν στοιχίσει τεράστια ποσά, έχουν δημιουργήσει δεκάδες κρατικούς, ημικρατικούς και μη κυβερνητικούς οργανισμούς με στόχο τον πόλεμο εναντίον τους, ώστε εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι σε όλον τον κόσμο να βιοπορίζονται από τα χρήματα αυτά. Ομοσπονδιακοί οργανισμοί, ολόκληρα τμήματα του ΟΗΕ κι άλλων διεθνών οργανισμών, αστυνομικές Αρχές, ιατρικές ομάδες και δεκάδες φορείς «ειδικών» ζουν ακριβώς από τα ποσά που ξοδεύονται για την καταπολέμηση των ναρκωτικών ουσιών. Για να μην αναφερθώ σε ΜΜΕ που φροντίζουν να διεκτραγωδούν και να αναδεικνύουν το πρόβλημα ίσως και πάνω από το πραγματικό του μέγεθος.

Πώς όμως να αναγνωρίσεις το αδιέξοδο και να αλλάξεις πολιτική; Τι θα γίνει με όλους αυτούς που έχουν οργανώσει τη ζωή τους και κερδίζουν σημαντικά ποσά στην καθημερινότητά τους μέσα από την πολιτική των διώξεων και της απαγόρευσης; Ενα τεράστιο λόμπι άσκησης παντού πίεσης. Ακόμα όμως και στις σειρές του Netflìx ακούγονται οι βαρόνοι των ναρκωτικών με αγωνία να αναφέρονται στην όποια προοπτική νομιμοποίησης των ουσιών. Διότι θα τους άφηνε χωρίς έσοδα, χωρίς περιουσία και χωρίς βέβαια εξουσία. Οπου τέτοιες πολιτικές, εν όλω ή εν μέρει, δοκιμάστηκαν (Ζυρίχη, Ολλανδία, Νέο Μεξικό στις ΗΠΑ), τα αποτελέσματα υπήρξαν εντυπωσιακά. Κυρίως στη μείωση του μέσου όρου ηλικίας των χρηστών. Αυτό που οι περισσότεροι φροντίζουν να αγνοούν είναι πως το πρόβλημα των ναρκωτικών δεν είναι ζήτημα προσφοράς. Τα χωράφια και τα εργαστήρια στο Μεξικό, στην Κολομβία και στο Αφγανιστάν πάντα θα παράγουν τα αντίστοιχα προϊόντα. Το πρόβλημα βρίσκεται στη ζήτηση. Οσο και να παράγουν και να διακινούν, αν δεν τα ζητούν να τα καταναλώσουν οι κοινωνίες στη Δύση, θα μένουν απούλητα και οι έμποροι θα χρεοκοπήσουν.

Αλλού λοιπόν πρέπει να στραφεί το ενδιαφέρον. Γιατί οι δυτικές κοινωνίες καταναλώνουν τόσες ουσίες που προσφέρουν ψευδαισθήσεις και καταπολεμούν τον πόνο; Γιατί υπάρχει τόσος πόνος; Πραγματικός ή και φανταστικός; Η παρανομία της διακίνησης και εμπορίας είναι μια αιτία. Γιατί αυξάνει τιμές και κέρδη. Οταν τα ναρκωτικά ήταν νόμιμα, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1910, το κόστος τους ήταν ασήμαντο. Τα έπαιρναν μόνο όσοι τα είχαν, για λόγους υγείας ή ψυχολογικά, ανάγκη. Δεν υπήρχαν τα ενδιάμεσα επαγγέλματα διακινητών, βαποράκια, μεσαίες συμμορίες που τώρα τα προωθούν, εθίζοντας τους νέους και θησαυρίζοντας λόγω μεγάλης, εξαιτίας της παρανομίας, αξίας…

Νομιμοποιώντας τις ουσίες και ψάχνοντας τα αίτια της ζήτησης, μπορούμε να σώσουμε τις κοινωνίες μας. Διαφορετικά, θα συνεχίσουμε να κάνουμε κάποιους πλούσιους,  να χάνουμε πολλούς νέους και να διαιωνίζουμε την τραγωδία…