Ελλάδα και Τουρκία – Ο άγνωστος πόλεμος της έρευνας και διάσωσης στο Λιβυκό

Στις 17 Οκτωβρίου 2020 ο τούρκος υπουργός Μεταφορών Αντίλ Καραϊσμάλογλου ανακοινώνει στο Twitter την επέκταση της περιοχής ευθύνης έρευνας και διάσωσης της Τουρκίας σε περιοχές που ταυτίζονται με το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», δημοσιεύοντας και τον σχετικό χάρτη. Η απόφαση που φέρει την υπογραφή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, και την περιοχή στην οποία η Τουρκία επιχειρεί να επιβάλει τετελεσμένα μέσω του τουρκολιβυκού μνημονίου, αλλά και ευρύτερα. Στο μήνυμά του ο Καραϊσμάλογλου στέλνει και «χαιρετισμούς» στα τουρκικά γεωτρύπανα «Φατίχ», «Γιαβούζ» και «Κανουνί», σημειώνοντας «στη Γαλάζια Πατρίδα μας, την περιοχή ερευνών και διάσωσης την επεκτείναμε με τρόπο που θα περιλαμβάνει και τις περιοχές όπου πραγματοποιούν εργασίες τα ερευνητικά μας πλοία. Καλορίζικο το νέο σχέδιο έρευνας και διάσωσης».

Αυτή ήταν η δεύτερη αυθαίρετη προσπάθεια της Τουρκίας να επεκτείνει την περιοχή ευθύνης έρευνας και διάσωσης, μετά τον νόμο του 1988. Αμεση ήταν η αντίδραση του υπουργείου Εξωτερικών, που σημείωνε ότι η νέα επέκταση όπως και η προηγούμενη «είναι παράνομη στο μέτρο που επικαλύπτει περιοχές ελληνικής κυριαρχίας και δικαιοδοσίας, συνεπώς δεν παράγει έννομα αποτελέσματα», τονίζοντας ότι η Τουρκία, «με την τελευταία αυτή κίνηση που έχει αμιγώς πολιτικά κίνητρα, δεν διστάζει να προκαλέσει σύγχυση, θέτοντας σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές», σε μία κίνηση που προσετίθετο στον «μακρύ κατάλογο τουρκικών αυθαιρεσιών και παρανόμων διεκδικήσεων στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο».

Απέναντι στο Λιμενικό

Σε αυτή την περιοχή και πιο συγκεκριμένα στον χώρο που περιλαμβάνεται στα όρια του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, σημειώθηκε προ ημερών, στις 22 Ιουλίου, ένα ακόμα περιστατικό που αναδεικνύει τις διαρκείς προσπάθειες της τουρκικής πλευράς να επεκτείνει τις διεκδικήσεις της και την αμφισβήτηση μέσω και του πεδίου έρευνας και διάσωσης. Πιο συγκεκριμένα σκάφος με 45 πρόσφυγες και μετανάστες που ξεκίνησε από τα τουρκικά παράλια με προορισμό την Ιταλία εντοπίστηκε από το Λιμενικό Σώμα 60 ναυτικά μίλια νοτιοανατολικά της Κρήτης. Στην επιχείρηση διάσωσης των επιβατών, καθώς το σκάφος άρχισε να βυθίζεται, αρχικά συμμετείχαν παραπλέοντα σκάφη τα οποία λάμβαναν οδηγίες από το Λιμενικό Σώμα, ενώ στη συνέχεια στην επιχείρηση μπήκαν και ιπτάμενα μέσα των ελληνικών Αρχών. Την περιοχή προσέγγισαν και η τουρκικές φρεγάτες «GELIBOLU» και «GOKOVA», οι οποίες, σύμφωνα με ανακοίνωση του ΛΣ, «κάλεσαν τα παραπλέοντα πλοία να μεταπέσουν στη συχνότητά τους για να αναλάβουν τον συντονισμό της επιχείρησης». Ωστόσο «καθ’ όλη τη διάρκεια της επιχείρησης τα παραπλέοντα εμπορικά πλοία αγνόησαν τις κλήσεις των τουρκικών φρεγατών» και συνέχισαν να υπακούουν στις εντολές των ελληνικού Λιμενικού. Οι διασωθέντες μεταφέρθηκαν σε Κάρπαθο και Ιεράπετρα, με την Τουρκία να αποδεικνύεται ανίκανη να επιβάλει τετελεσμένα επί του πεδίου με βάση τις αυθαίρετες διεκδικήσεις της.

Το περιστατικό δεν μπορεί να χαρακτηριστεί μεμονωμένο, αφού η Τουρκία, ειδικά μετά την υπογραφή της απόφασης Ερντογάν, αλλά και στο πλαίσιο του τουρκολιβυκού μνημονίου έχει αυξήσει τις προσπάθειες δημιουργίας τετελεσμένων.

Οι αμφισβητήσεις της Τουρκίας

Αλλωστε το κεφάλαιο «έρευνα και διάσωση» περιλαμβάνεται στα ζητήματα που η Τουρκία επιχειρεί πάγια να θέσει στο τραπέζι των διαλόγου της με την Ελλάδα, όπως οι διερευνητικές, μέσω αμφισβητήσεων, πέραν της επίσημης διαφοράς των θαλασσίων οικονομικών ζωνών. Δείχνει να το θεωρεί ως ένα ακόμα βήμα στην προσπάθεια «γκριζαρίσματος» του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου που επεκτείνεται διαρκώς.

Στο ίδιο «παιχνίδι εντυπώσεων» εντάσσεται και το θέμα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών που η Τουρκία επιχείρησε να θέσει στον ΟΗΕ, μέσω της επιστολής του μόνιμου αντιπροσώπου της Φεριντούν Σινιρλίογλου. Μία επιστολή που πίσω από τις γραμμές είχε στόχο να θέσει ζήτημα «γκρίζων ζωνών» και αμφισβήτησης νησιών. Στην τουρκική επιστολή απάντησε η ελληνίδα μόνιμη αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ Μαρία Θεοφίλη, αποδομώντας την τουρκική επιχειρηματολογία και εκθέτοντας αναλυτικά τους κινδύνους που δημιουργεί η τουρκική προκλητικότητα στην περιοχή, υπογραμμίζοντας τόσο το casus belli, όσο και το τουρκολιβυκό μνημόνιο, αλλά και τις υπερπτήσεις.

Η συνέχιση της τουρκικής παραβατικότητας, που συνεχίζεται σε διπλωματικό πεδίο, βρίσκεται στο μικροσκόπιο και του Μεγάρου Μαξίμου, με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να έχει απευθύνει επανειλημμένα προειδοποιήσεις προς την Αγκυρα τις τελευταίες μέρες, τόσο για το Κυπριακό, όσο και για την υπεράσπιση της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας, με το «μορατόριουμ του καλοκαιριού» να έχει ήδη αποκτήσει σοβαρές ρωγμές…