Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγή – Η δυστοπία ενός διψασμένου πλανήτη

Την ανησυχία του ιρανικού καθεστώτος έχει προκαλέσει το κύμα αντικυβερνητικών διαδηλώσεων με αφορμή τις ελλείψεις ύδατος εξαιτίας της παρατεταμένης ανομβρίας αλλά και της κακοδιαχείρισης των υδάτινων πόρων της χώρας. Τουλάχιστον τέσσερις διαδηλωτές έχασαν τη ζωή τους τις τελευταίες ημέρες σε διαδηλώσεις σε ιρανικές πόλεις για τις ελλείψεις σε νερό. Το φαινόμενο αυτό, που μοιάζει να προμηνύει την επερχόμενη «δυστοπία» ενός διψασμένου πλανήτη, καταγράφεται σε ολοένα και περισσότερες χώρες του κόσμου, ενώ ενισχύεται από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

«Γνωρίζαμε για το πρόβλημα της λειψυδρίας και την απειλή της για την εθνική ασφάλεια του Ιράν εδώ και 30 χρόνια», λέει ο περιβαλλοντολόγος Νικ Κάουζαρ, μιλώντας στην Deutsche Welle. Σύμφωνα με κρατικά στοιχεία, το Ιράν διαθέτει σήμερα 192 φράγματα, δέκα φορές περισσότερα από όσα υπήρχαν στη χώρα πριν από 40 χρόνια, όπως αναμεταδίδει η «Καθημερινή» από το Reuters. «Η κυβέρνηση αναζητά εύκολες λύσεις με βραχυπρόθεσμα οφέλη. Οι επικρίσεις δεν είναι ευπρόσδεκτες ή απλώς αγνοούνται, όπως όταν αναρωτηθεί κανείς εάν η κατασκευή φραγμάτων σε ξηρή χώρα, όπως το Ιράν, είναι καλή ιδέα, καθώς πολύ μεγάλες ποσότητες νερού εξατμίζονται στις τεχνητές λίμνες των φραγμάτων», λέει ο Κάουζαρ.

Οι πιο ξηροί μήνες

Οι μήνες μεταξύ Οκτωβρίου 2020 και Ιουνίου 2021 ήταν οι πιο ξηροί των τελευταίων 53 ετών στο Ιράν, ενώ οι βροχοπτώσεις έχουν μειωθεί κατά 20% τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Την περίοδο αυτή, το ιρανικό υπουργείο Ενέργειας ενέκρινε την κατασκευή τεσσάρων νέων φραγμάτων στον ποταμό Καρούν. Ο Καρούν, που ρέει μέσω της επαρχίας του Κουζεστάν, είναι ο μεγαλύτερος και ήταν ο μόνος πλωτός ποταμός του Ιράν, μέχρι τη μερική αποξήρανσή του εξαιτίας της λειψυδρίας και των φραγμάτων. Την ίδια ώρα, η εντατική γεωργική εκμετάλλευση των εύφορων εδαφών του Κουζεστάν, όπου καλλιεργούνται ζαχαροκάλαμο και ρύζι, σοδειές που απαιτούν μεγάλες ποσότητες ύδατος, υποχρεώνει τις Αρχές να αναζητούν νερό από ολοένα και βαθύτερες γεωτρήσεις. Εδώ και χρόνια ειδικοί προειδοποιούν ότι μεγάλες εκτάσεις του νότιου και του ανατολικού Ιράν κινδυνεύουν να καταστούν ακατάλληλες για ανθρώπινη κατοικία. Αν ένα τέτοιο σενάριο επιβεβαιωθεί, εκατομμύρια Ιρανοί θα υποχρεωθούν να αναζητήσουν καταφύγιο σε άλλες περιοχές της χώρας, σύμφωνα με την «Καθημερινή»

Στο μεταξύ, νέες μεθόδους διπλωματικής πίεσης επιλέγει η Αίγυπτος στη διένεξή της με την Αιθιοπία για το μεγάλο φράγμα του Γαλάζιου Νείλου (GERD), επιδιώκοντας να εξασφαλίσει τη δέσμευση της Αντίς Αμπέμπα για χρηστή διαχείριση των υδάτων του ποταμού. Κατά τη διάρκεια συνάντησής του με τον Κινέζο υπουργό Εξωτερικών, Ουάνγκ Γι, στα μέσα Ιουλίου στην Αίγυπτο, ο πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι υπογράμμισε την αποφασιστικότητα του Καΐρου να προστατεύσει τα «ιστορικά του δίκαια» και το μερίδιο της χώρας του από τα νερά του μεγάλου ποταμού. Παράλληλα, οι αιθιοπικές αρχές ετοιμάζονται να γιορτάσουν την ολοκλήρωση της πλήρωσης της τεχνητής λίμνης που έχει δημιουργηθεί στο φράγμα GERD.

Στις 8 Ιουλίου, η Αίγυπτος έθεσε το ζήτημα του φράγματος στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, κατηγορώντας την Αιθιοπία για μονομερείς αποφάσεις και αδιαφορία για τις επιπτώσεις του έργου στη ροή του Νείλου και τη ζωή των Αιγυπτίων. Η ανησυχία στο Κάιρο είναι έντονη, οδηγώντας την κυβέρνηση της χώρας σε αναζήτηση κινεζικής μεσολάβησης.

Ο κινέζος επενδυτής

Η Κίνα είναι σημαντικός επενδυτής στην Αιθιοπία, θεωρώντας ότι η χώρα αυτή της Ανατολικής Αφρικής αποτελεί κόμβο στην κινεζική εμπορική πρωτοβουλία «Μία ζώνη, ένας δρόμος». Η Αιθιοπία εισάγει τα περισσότερα βιομηχανικά προϊόντα της από την Κίνα, ενώ τον Ιούνιο του 2020 κινεζικές εταιρείες είχαν εκπονήσει σχέδια για επενδύσεις αξίας 2,7 δισ. δολαρίων στη χώρα. Η Αιθιοπία οφείλει επίσης 16 δισ. δολάρια σε κινεζικές τράπεζες, ποσοστό 50% του συνολικού εξωτερικού χρέους της χώρας. Κίνα και Αιθιοπία συνήψαν για πρώτη φορά διπλωματικές σχέσεις το 1970. Εκτοτε, οι σχέσεις των δύο χωρών έχουν υποστεί πραγματική μεταμόρφωση. Δύο κινεζικές εταιρείες συμμετέχουν σήμερα στα τελικά στάδια κατασκευής του φράγματος GERD. Επίσης, η επιθετική πολιτική της Αντίς Αμπέμπα απέναντι στην αιθιοπική επαρχία του Τιγκράι και ο εμφύλιος πόλεμος που έχει ξεσπάσει λίγες εκατοντάδες χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα της χώρας πλήττουν την αξιοπιστία του αιθιοπικού καθεστώτος στα μάτια των Κινέζων επενδυτών.