Τι αλλάζει από το 2022 σε όρια ηλικίας και συντάξεις

Δύο μεγάλες αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας φέρνει το 2022 αλλάζοντας άρδην το σκηνικό για δεκάδες χιλιάδες ασφαλισμένους. Ετσι:

1. Ερχεται το νέο επικουρικό που θα ονομαστεί Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ) και θα αρχίσει να λειτουργεί από 1/1/2022. Εισάγονται στοιχεία κεφαλαιοποιητικού συστήματος στις επικουρικές συντάξεις για τους νεοεισερχομένους στην αγορά εργασίας και εθελοντικά για εργαζομένους και αυτοαπασχολουμένους έως 35 ετών.
2. Από 1-1-2022 και μετά το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης αναπροσαρμόζεται – υπό προϋποθέσεις – στα 67 έτη με 15 έτη ασφάλισης και στα 62 με 40 έτη ασφάλισης. Ωστόσο όσοι θεμελίωσαν συνταξιοδοτικό δικαίωμα κατά τα προηγούμενα έτη, ή θεμελιώνουν φέτος, αλλά δεν έχουν κάνει ακόμα χρήση του δικαιώματός τους να βγουν στη σύνταξη, θα μπορούν να το πράξουν και μετά την 31η Δεκεμβρίου 2021.

Ειδικότερα:

Νέο επικουρικό σύστημα

Αλλάζει άρδην το πλαίσιο για την επικουρική σύνταξη στη χώρα μας από το νέο έτος σύμφωνα με το νομοσχέδιο το οποίο βρίσκεται αυτή την περίοδο για συζήτηση στη Βουλή και θα ψηφιστεί τον Σεπτέμβριο. Αντί ενός γενικού «κορβανά» για τις επικουρικές, στον οποίο βάζουν οι σημερινοί εργαζόμενοι τις εισφορές τους για τις συντάξεις των σημερινών συνταξιούχων, υιοθετείται βαθμιαία η λογική του «ατομικού κουμπαρά» για τον κάθε νέο που θα συμμετάσχει στο νέο σύστημα. Δηλαδή οι εισφορές των νέων δεν θα χρησιμοποιούνται για την πληρωμή της επικουρικής σύνταξης των σημερινών συνταξιούχων, αλλά θα αποταμιεύονται και θα επενδύονται, δημιουργώντας ένα αποθεματικό, από το οποίο θα πληρωθούν οι μελλοντικές τους συντάξεις. Οι εισφορές που πληρώνει ο κάθε νέος εργαζόμενος θα πηγαίνουν στη δική του σύνταξη, η οποία θα υπολογίζεται στη βάση του σωρευμένου ποσού εισφορών και αποδόσεων.

• Το ύψος των εισφορών για το νέο επικουρικό σύστημα παραμένει ως έχει. Δηλαδή 6,5% μέχρι τα μέσα του 2022 και 6% από εκεί και πέρα για τους μισθωτούς και βάσει ασφαλιστικής κλάσης για τους αυτοαπασχολουμένους.
• Το αποθεματικό αυτό το διαχειρίζεται ένα νέο δημόσιο ταμείο, το ΤΕΚΑ, που θα επενδύει τις αποταμιεύσεις.
• Θα υπάρχουν και τρία επενδυτικά προφίλ, μεταξύ των οποίων θα διαλέγει ο ασφαλισμένος: το «συντηρητικό», το «ισορροπημένο» και το «επιθετικό», με δυνατότητα αλλαγής ανά πενταετία.
• Το σύστημα αυτό ισχύει σε προηγμένες χώρες όπως η Σουηδία, η Δανία, η Ολλανδία και έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να οδηγήσει σε επικουρικές συντάξεις μεγαλύτερες από 43% μέχρι 68%. Σύμφωνα με τις μελέτες και τις προβολές που έχουν γίνει, η μηνιαία επικουρική σύνταξη εργαζομένου που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό (650 ευρώ) και διαθέτει 40 χρόνια ασφάλισης διαμορφώνεται με το υφιστάμενο σύστημα στα 153 ευρώ.

Με το νέο κεφαλαιοποιητικό σύστημα η σύνταξη μπορεί να ανέλθει στα 219 ευρώ, να αυξηθεί δηλαδή κατά 43%, με αποδόσεις ίσες με τον μέσο όρο των κεφαλαιοποιητικών συνταξιοδοτικών συστημάτων των χωρών – μελών του ΟΟΣΑ.

Μπορεί δε να αυξηθεί ακόμα περισσότερο, στα 257 ευρώ (+68% σε σχέση με το υφιστάμενο σύστημα), εάν επιτευχθούν αποδόσεις ίσες με τη μέση ετήσια απόδοση των αποθεματικών του ΕΦΚΑ που διαχειρίζεται το Μεικτό Αμοιβαίο Κεφάλαιο της ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών.

Νέα όρια συνταξιοδότησης από το 2022

Οσοι δεν κατοχυρώσουν ευνοϊκότερα όρια συνταξιοδότησης το 2021 οδηγούνται υποχρεωτικά για σύνταξη με τις προϋποθέσεις που θα ισχύσουν από το 2022, οι οποίες είναι:

• Πλήρης σύνταξη στα 62 με 40 χρόνια ασφάλισης.
• Πλήρης σύνταξη στα 67 με λιγότερα από 40 χρόνια ασφάλισης.
• Μειωμένη σύνταξη στα 62.

Το νομοθετικό πλαίσιο για την εξέλιξη των ορίων ηλικίας δεν έχει διαφοροποιηθεί αλλά και δεν πρόκειται να αλλάξει. Πρόκειται για την ολοκλήρωση της μεταβατικής περιόδου που θεσμοθετήθηκε το 2015, με την ψήφιση του σχετικού νόμου (ν. 4336). Τότε, δόθηκε επταετής «περίοδος προσαρμογής» με σταδιακές αυξήσεις ορίων ηλικίας, ανά περίπτωση. Στόχος ήταν και τώρα θα γίνει πραγματικότητα, από τον Ιανουάριο του 2022, τα γενικά όρια ηλικίας να «κλειδώσουν» στα 67 έτη με 15ετία (4.500 ημέρες ασφάλισης) το λιγότερο, ή στα 62 έτη, αλλά με 40 χρόνια προϋπηρεσίας (12.000 ημέρες ασφάλισης).

Πάντως επισημαίνεται ότι οι αλλαγές που επέρχονται στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, από το 2022, δεν αφορούν όλους τους ασφαλισμένους και υπάρχουν δύο μεγάλα «παράθυρα» για να συνεχίσουν εργαζόμενοι με τις ισχύουσες διατάξεις. Αυτά είναι:

1Οσοι έχουν συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης και την ηλικία σύνταξης μέχρι 31/12/2021 δεν θίγονται από τις αλλαγές της ασφαλιστικής νομοθεσίας που ισχύουν από 1/1/2022 και εφεξής.

2Για τους ασφαλισμένους που έχουν θεμελιώσει το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα αλλά συμπληρώνουν το μεταβατικό όριο των διατάξεών του μετά την 1.1.2022, η σύνταξή τους καταβάλλεται κατά το έτος που συμπληρώνεται το νέο – μεταβατικό – όριο ηλικίας. Παράλληλα το δικαίωμα για αναγνωρίσεις πλασματικών χρόνων ασφάλισης εξακολουθεί και ισχύει κανονικά και δεν καταργείται μετά την 1/1/2021.