Δασικές πυρκαγιές – Ήρθε η ώρα για ένα νέο μοντέλο διαχείρισής τους

Γράφει ο Κωνσταντίνος Δράκος*

Σκληρή η οικολογική καταστροφή (και όχι μόνο), αλλά σκληρότερη η συνηδειτοποίηση της πραγματικότητας και η συνεπαγόμενη αναγκαία αυτοκριτική.  Ήρθε η στιγμή να αναγνωρίσουμε ότι τον πόλεμο των δασικών πυρκαγιών, τον έχουμε χάσει κατά κράτος εδώ και δεκαετίες.  Η αντιμετώπιση ενός πολυπαραγοντικού και δυναμικά εξελισσόμενου φαινομένου με την χρήση των ίδιων εργαλείων, της ίδιας προσέγγισης και των ίδιων επιλογών διαχρονικά, είναι το λιγότερο βλακώδης, όπως το να κάνεις το ίδιο πράγμα κάθε φορά και να περιμένεις διαφορετική έκβαση.

Φταίει η κλιματική αλλαγή; Σίγουρα.

Φταίνε οι εμπρησμοί; Σίγουρα.

Φταίει η ερήμωση της περιφέρειας; Σίγουρα.

Φταίει η έλλειψη οικολογικής κουλτούρας; Σίγουρα.

Φταίει η (άναρχη;) δόμηση σε δασικές εκτάσεις; Σίγουρα.

Όποια και αν είναι τα αιτία (κλιματική αλλαγή, δολιοφθορά, εμπρησμός, αμέλεια κλπ) πρόκλησης των πυρκαγιών, ήρθε η ώρα να ανασχεδιάσουμε τόσο την  πρόληψη, όσο και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών αλλά και την αποκατάσταση των καμμένων δασικών εκτάσεων.

Κατά την γνώμη μου, οφείλουμε να σκεφτούμε «έξω απο το κουτί», δεδομένου ότι οι παλιές συνταγές, δοκιμάστηκαν και είναι προφανές ότι, αν δεν έκαναν ήδη τον κύκλο τους, σε κάθε περίπτωση αποδεικνύονται ανεπαρκείς. Η εμμονική εστίαση σε ποσοτικές προσεγγίσεις του τύπου, χρειαζόμαστε περισσότερα πτητικά μέσα, περισσότερους πυροσβέστες, έχω την εντύπωση ότι δεν θα αλλάξουν ουσιαστικά τίποτα. Αδήριτη ανάγκη αποτελεί το να εστιάσουμε σε έξυπνες και ποιοτικές δομικές αλλαγές.

Η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που δίνουν οι νέες τεχνολογίες μοιάζει μονόδρομος όσον αφορά στην επιτήρηση του δασικού μας πλούτου. Αισθητήτηρες, κάμερες, drones, δορυφόροι, ίσως είναι κάποιες απο τις πιθανές λύσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την δασοπροστασία. Με άλλα λόγια ένα νέο μοντέλο δασοπροστασιας (-φυλακής), βασισμένο σε τεχνολογία αιχμής ίσως είναι η μόνη αξιόπιστη εναλλακτική. Έξυπνα συστήματα πυρανίχνευσης και πυρόσβεσης σε συνδυασμό με νέες τεχνικές σχεδιασμού και εφαρμογής αντιπυρρικών ζωνών, σίγουρα θα αποφέρουν καλύτερα αποτελέσματα απο τις υφιστάμενες μεθόδους.

Η αξιοποίηση του στελεχιακού δυναμικού απαιτεί νέες μεθόδους,  που ίσως δεν θα έχουν καμμία σχέση με τα σημερινά δεδομένα. Ίσως απαιτούνται και νέες ειδικότητες, πέρα και πάνω από τις ήδη γνωστές.

Μοιρολατρικές προσεγγίσεις όπως ότι για όλα φταίει η κλιματική αλλαγή ή συνομωσιολογικές προσεγγίσεις όπως ότι πίσω απο κάθε πυρκαγιά κρύβεται ένα σχέδιο τοποθέτησης ανεμογεννητριών, δεν μας οδηγούν πουθενά, παρά μόνο στην αδράνεια και αποδεδειγμένα στην καταστροφή.

Έστω και στο και πέντε, οφείλουμε να ενεργήσουμε παρά να αδρανήσουμε, να προνοήσουμε παρά να κατασβέσουμε, να σχεδιάσουμε παρά να αυτοσχεδιάσουμε, να κάνουμε αυτοκριτική παρά κριτική.

Το φιλότιμο των στελεχών της πυροσβεστικής και των εθελοντών είναι χρήσιμο, αλλά χρησιμότερα είναι ο θεσμικός στοχασμός και ο ρεαλιστικός ολιστικός σχεδιασμός, με σύμμαχο την τεχνολογία.

* Ο Κωνσταντίνος Δράκος είναι αντιπρύτανης του ΟΠΑ, καθηγητής Χρηματοοικονομικής