ΟΗΕ – Η Μεσόγειος «επίκεντρο της κλιματικής αλλαγής»

Ανησυχητική έκθεση του ΟΗΕ, που ακόμη δεν έχει δημοσιευθεί, αναφέρει ότι η άνοδος της θερμοκρασίας στην περιοχή της Μεσογείου ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής θα είναι κατά 20% υψηλότερη σε σχέση με τον παγκόσμιο μέσο όρο, σύμφωνα με το France 24.

Η περιοχή πρόκειται να βιώσει καταστροφικούς καύσωνες, λειψυδρία, απώλεια βιοποικιλότητας και απειλές για την παραγωγή τροφίμων.

Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του AFP, η εκτίμηση του ΟΗΕ για τη Μεσόγειο είναι ακόμη χειρότερη από το αναμενόμενο, καθώς όπως προειδοποιεί ο οργανισμός, η περιοχή αποτελεί «επίκεντρο της κλιματικής αλλαγής».

Η εκτίμηση προέκυψε από τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) και περιγράφει τις μελλοντικές επιπτώσεις της ρύπανσης για την περιοχή, που αυτή την εβδομάδα μαστίζεται από άκρη σ’ άκρη από καταστροφικές πυρκαγιές.

Οι κάτοικοι της Μεσογείου, που συνολικά ξεπερνούν το μισό δισεκατομμύριο, θα έρθουν αντιμέτωποι με «εξαιρετικά συνδεδεμένους μεταξύ τους κλιματικούς κινδύνους», σύμφωνα με κεφάλαιο της έκθεσης που έχει αφιερωθεί στο μέλλον της περιοχής. Η έκθεση αναμένεται να δημοσιευθεί επίσημα τον Φεβρουάριο του 2022.

«Οι ανησυχητικοί παράγοντες περιλαμβάνουν τους κινδύνους από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, την απώλεια βιοποικιλότητας χερσαίας και θαλάσσιας ζωής, κινδύνους που σχετίζονται με την ξηρασία, πυρκαγιές, μεταβολές στον κύκλο του νερού, απειλούμενη παραγωγή τροφίμων, κινδύνους για την υγεία των πολιτών τόσο στις αστικές όσο και τις επαρχιακές περιοχές εξαιτίας της ζέστης και μεταβολές στα ζώα-φορείς ασθενειών», αναφέρει η τρομακτική εκτίμηση.

Το προσχέδιο προβλέπει ότι οι θερμοκρασίες στη Μεσόγειο είναι πιθανό να σημειώσουν ταχύτερη αύξηση σε σχέση με τον παγκόσμιο όρο μέσα στις επόμενες δεκαετίες, απειλώντας την αναγκαία γεωργική παραγωγή της περιοχής, αλλά και την αλιεία και τον τουρισμό.

Δεκάδες εκατομμύρια άνθρωπο πρόκειται να αντιμετωπίσουν αυξημένο κίνδυνο λειψυδρίας, πλημμύρες στις παράκτιες περιοχές και έκθεση σε δυνητικά φονική ζέστη, προειδοποιεί η Επιτροπή.

Το μέλλον της Μεσογείου εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την ταχύτητα με την οποία η ανθρωπότητα θα μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, όμως θα μπορούσε να δει τις καλλιέργειες που εξαρτώνται από τη βροχή να μειώνονται ακόμη και κατά 64%.

Αυτή τη στιγμή, το 71% του ΑΕΠ της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής δέχεται υψηλές ή πολύ υψηλές πιέσεις από τη διαθεσιμότητα νερού, όπως και το 61% του πληθυσμού των ίδιων περιοχών.

Το ποσοστό της καμένης δασικής έκτασης της μεσογειακής Ευρώπης αναμένεται να αυξηθεί ακόμη και κατά 87% αν η μέση θερμοκρασία της Γης σημειώσει άνοδο που θα ξεπερνά τους 2 βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με την προ-βιομηχανική περίοδο – και κατά 187% σε έναν πλανήτη που θα έχει θερμανθεί κατά 3 βαθμούς Κελσίο9υ.

Ήδη η κλιματική αλλαγή έχει οδηγήσει σε άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας της τάξης του 1,1 βαθμού Κελσίου.

Αν και η περιοχή δεν προβλέπεται να είναι στη δυσμενέστερη σχέση συγκριτικά με το σύνολο του πλανήτη, το προσχέδιο της έκθεσης χαρακτηρίζει τη Μεσόγειο «επίκεντρο της κλιματικής αλλαγής».

Η συνολικότερη εκτίμηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής που έχει εκπονηθεί ποτέ, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι μόνο αν η υπερθέρμανση του πλανήτη συγκρατηθεί κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου – δηλαδή εντός του στόχου που έθεσε η Συμφωνία του Παρισιού – «υπάρχει περίπτωση οι παράκτιοι οικισμοί, τα μνημεία πολιτισμικής κληρονομιάς, τα χερσαία και ωκεανικά οικοσυστήματα να παραμείνουν βιώσιμα, στις περισσότερες περιοχές της λεκάνης της Μεσογείου».

Πιο πιθανές, πιο έντονες πυρκαγιές

Παρά το γεγονός ότι είναι δύσκολο να αποδώσει κανείς με βεβαιότητα τις πυρκαγιές που σαρώνουν Ελλάδα και Τουρκία στις υψηλές θερμοκρασίες, οι καύσωνες και η ξηρασία που προκαλεί η κλιματική αλλαγή, αυξάνουν τις πιθανότητες φωτιάς.

«Κάθε καύσωνας που συμβαίνει αυτή τη στιγμή καθίσταται πιο πιθανός – και πιο έντονος – εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής», τονίζει η Φριντερίκε Ότο, αναπληρώτρια διευθύντρια του Ινστιτούτου Περιβαλλοντικής Αλλαγής της Οξφόρδης μιλώντας στο AFP.

«Οι καύσωνες ανήκουν στα ακραία φαινόμενα που επηρεάζονται πολύ σημαντικά από την κλιματική αλλαγή και που αποτελούν έναν από τους κυριότερους τρόπους που η κλιματική αλλαγή γίνεται ήδη αισθητή», συνεχίζει.

Η Ότο, που είναι μια από τους επικεφαλής της υπηρεσίας World Weather Attribution που μετρά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα καιρικά φαινόμενα, εξηγεί ότι η ακραία ζέστη αποτελεί την πιο σημαντική απειλή που αντιμετωπίζει η περιοχή της Μεσογείου, καθώς οι καύσωνες «είναι μακράν τα πλέον φονικά ακραία φαινόμενα στην Ευρώπη».

Η Επιτροπή προβλέπει ότι έως και 93 εκατ. άτομα που ζουν στη βόρεια Μεσόγειο πρόκειται να δεχτούν υψηλές ή ακόμη και πολύ υψηλές πιέσει από τη ζέστη μέχρι τα μέσα του αιώνα που διανύουμε.

Ο περιορισμός των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα θα κρίνει πόσο μεγάλος θα είναι ο κίνδυνος για την υγεία των ηλικιωμένων της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής από τη ζέστη, ο οποίος πάντως εκτιμάται στην καλύτερη περίπτωση τριπλάσιος και στη χειρότερη τριακονταπλάσιος μέχρι τα τέλη του αιώνα.

Θερμή απειλή

Τα κλιματικά μοντέλα προβλέπουν ότι σε ολόκληρη την περιοχή της Μεσογείου οι θερμοκρασίες θα αυξηθούν κατά 20% περισσότερο σε σχέση με τον παγκόσμιο μέσο όρο.

Η Νότια Ευρώπη αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζει φονικό κύμα καύσωνα που σχεδόν έχει ξεπεράσει κάθε ρεκόρ.

Ο Ίλαν Κέλμαν, καθηγητής με ειδίκευση στις φυσικές καταστροφές και την ανθρώπινη υγεία στο Ινστιτούτο Μείωσης Κινδύνου και Καταστροφών του UCL δήλωσε στο AFP ότι στην περίπτωση των πυρκαγιών και των πλημμύρων, οι κυβερνήσεις μπορούν να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα για να αμβλύνουν τον κίνδυνο.

Αυτά περιλαμβάνουν την περιορισμένη οικοδόμηση σε περιοχές ευάλωτες σε αυτύ του είδους τα φαινόμενα, αλλά και στην καλύτερη διαχείριση των δασών και τη δημιουργία εύκολων και αποτελεσματικών σχεδίων εκκένωσης για περιπτώσεις ανάγκες.

«Η ζέστη είναι διαφορετική υπόθεση. Η κλιματική αλλαγή μας πιέζει σε σημεία όπου πλέον δεν μπορούμε να επιβιώσουμε», προειδοποίησε.

«Για να επιβιώσει κανείς σε αυτές τις θερμοκρασίες, το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να βρίσκεται διαρκώς σε κλιματιζόμενους εσωτερικούς χώρους, πράγμα που δεν είναι βιώσιμο οικονομικά. Θα υπάρξουν μπλακ άουτ. Ο μόνος τρόπος να αποφύγουμε αυτές τις εξελίξεις είναι σταματώντας την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή».

Κίνδυνος που «αυξάνεται σημαντικά»

Ο Μάθιου Τζόουνς, ερευνητής στο Ερευνητικό Κέντρο Tyndall για την Κλιματική Αλλαγή του Πανεπιστημίου της Ανατολικής Αγγλίας, εξηγεί στο AFP ότι ο μέσος αριθμός ημερών κατά τις οποίες η Μεσόγειος αντιμετωπίζει ακραίο κίνδυνο πυρκαγιάς έχει περίπου διπλασιαστεί σε σχέση με τη δεκαετία του 1980.

«Η κλιματική αλλαγή καθιστά εύφλεκτα τα μεσογειακά τοπία συχνότερα, ξεραίνοντας τη βλάστηση».

Η ποιότητα της ατμόσφαιρας έχει υποβαθμιστεί σημαντικά στις φλεγόμενες περιοχές της χώρας μας και της Τουρκίας, με τη ρύπανση να φτάνει ακόμη και μέχρι την Κύπρο, σύμφωνα με τον Μαρκ Πάρινγκτον, επιστήμονα της Υπηρεσίας Παρακολούθησης της Ατμόσφαιρας Copernicus της ΕΕ.

Με τον πληθυσμό της περιοχής της Μεσογείου που κινδυνεύει περισσότερο από ακραία καιρικά φαινόμενα να αναμένεται να αγγίξει τα 657 εκατ. μέχρι το 2050, το πιθανότερο είναι ότι στο μέλλον θα απειλούνται ακόμη περισσότεροι άνθρωποι.

«Ακόμη κι αν οι άνθρωποι δεν άλλαζαν το κλίμα, ο κίνδυνος που προκαλείται από τέτοιου είδους καταστροφές θα ήταν πανταχού παρών και θα αυξανόταν διαρκώς», επισημαίνει ο Κέλμαν.

«Θέτουμε σε κίνδυνο περισσότερους ανθρώπους και περιουσίες αν δεν τους εκπαιδεύουμε ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν φαινόμενα όπως οι πυρκαγιές, οι πλημμύρες και η ξηρασία».