Αυτοί που ήξεραν και ανέχονταν τους κακοποιητές

Οι πρόσφατες εξελίξεις σε σχέση με την ποινική διερεύνηση των υποθέσεων σεξουαλικής κακοποίησης που συγκλόνισαν την ελληνική θεατρική και ευρύτερα καλλιτεχνική σκηνή, ήρθαν να υπενθυμίσουν ένα πρόβλημα που τις συνολικές του διαστάσεις δεν τις έχουμε ακόμη αποτιμήσει.

Και δεν αναφέρομαι μόνο στο πόσα περιστατικά σεξουαλικής βίας δεν καταγγέλθηκαν, συχνά γιατί τα θύματα αισθάνονταν ότι προτιμούσαν τη σιωπή αντί για το αναπόφευκτο τραύμα της δημοσιοποίησης της εμπειρίας τους.

Κυρίως αναφέρομαι στο γεγονός ότι είχαμε να κάνουμε με ανθρώπους που για πολλά χρόνια δεν γίνονταν απλώς αποδεκτοί από την «καλλιτεχνική κοινότητα» (αλλά και την Πολιτεία που τους ανέθετε θέσεις ευθύνης σε δημόσια θέατρα), αλλά και μπορούσαν ανενόχλητοι να επιδίδονται σε κατ’ εξακολούθηση πρακτικές σεξουαλικής κακοποίησης, απολαμβάνοντας μια κακώς εννοούμενη ατιμωρησία εν ονόματι του ταλέντου τους.

Ακόμη χειρότερα: οι πρακτικές σεξουαλικής κακοποίησης στις οποίες επιδίδονταν ήταν τμήμα και του τρόπου με τον οποίο ασκούσαν καλλιτεχνική διοίκηση και διαχείριση. Συνδέονταν με τις επιλογές που έκαναν και τον τρόπου που συνολικά κινούνταν.

Και αυτό δεν είναι κάτι που θα γινόταν εύκολα, εάν δεν υπήρχαν εκείνοι που «έκαναν τα στραβά μάτια». Που ανέχονταν. Που έλεγαν «δεν έγινε και τίποτα, αφού πρόκειται για σπουδαία ταλέντα». Που φρόντισαν να «κουκουλώνονται» υποθέσεις και πίεζαν θύματα να μην προχωρήσουν σε καταγγελίες. Που επέτρεπαν τελικά σε κατ’ εξακολούθηση κακοποιητές να χρησιμοποιούν θέσεις ευθύνης για να εντοπίζουν πιο εύκολα τα πιθανά θύματά τους.

Γιατί είναι σαφές ότι μπορεί ο Κάρολος Κουν να έλεγε ότι «θέατρο κάνουμε για την ψυχή μας», όμως κάποιοι έκαναν θέατρο και για να εντοπίζουν υποψήφια θύματα σεξουαλικής κακοποίησης και μάλιστα με την ανοχή όλων εκείνων «που ήξεραν» και που αποδείχτηκε ότι ήταν αρκετές και αρκετοί.

Γι’ αυτό επιμένω ότι αυτή είναι μια συζήτηση που πρέπει να ανοίξει.

Γιατί εάν δεν εξετάσουμε πώς στήθηκε ένας ολόκληρος περίγυρος συγκάλυψης και προστασίας για αρκετά χρόνια, στην πραγματικότητα δεν θα έχουμε κάνει κάτι.

Απλώς, θα έχουμε στείλει κάποιους στη φυλακή, μόνο και μόνο ώστε οι επόμενοι να είναι πιο προσεκτικοί και να γνωρίζουν ποια λάθη να αποφεύγουν, με αποτέλεσμα η σεξουαλική βία και κακοποίηση να παραμένει αναπόσπαστο τμήμα της σκοτεινής πλευράς της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Κοντολογίς, εάν δεν μιλήσουμε για όσους ήξεραν και ανέχονταν, δεν θα έχουμε καταφέρει πολλά.