Φωτιές – Επτά άγνωστα στοιχεία που οδήγησαν στην καταστροφή

Τα αίτια δημιουργίας του πύρινου εφιάλτη στην Αττική, στη Βόρεια Εύβοια, στην Ηλεία χωρίς να φυσούν ισχυροί άνεμοι, ο ρόλος της πύρινης θερμοδυναμικής στήλης που δημιουργήθηκε στη Βαρυμπόμπη, ο λόγος της δραματικής  αναζωπύρωσης της Πέμπτης στην ίδια περιοχή και η μοιραία πολυδιάσπαση των πυροσβεστικών δυνάμεων καταγράφονται από «ΤΑ ΝΕΑ».

Πρώτον

Στην αρχική πυρκαγιά στη Βαρυμπόμπη υπήρχε σχετικός αιφνιδιασμός της Πυροσβεστικής αφού εκείνη την ημέρα δεν φυσούσαν άνεμοι και δόθηκε η εντύπωση – με βάση την εμπειρία όλων των προηγούμενων ετών – ότι κι αν εκδηλωνόταν πυρκαγιά θα ήταν «στατική» και συνεπώς αντιμετωπίσιμη. Ολοι περίμεναν μεγάλες φωτιές όταν έληγε ο καύσωνας. Ομως το γεγονός ότι στο σημείο έναρξής της κοντά στα βασιλικά κτήματα υπήρχε «ανάγλυφο» (συνεχείς λόφοι) που δημιούργησε στροβιλισμούς στο πρώτο πυρ, προκάλεσε μία μεγάλη θερμοδυναμική στήλη – σαν «πυρηνικό» μανιτάρι – και λόγω της πρωτοφανούς ξηρότητας από τον παρατεταμένο καύσωνα, το πύρινο μέτωπο άρχισε να αποκτά ταχύτητα επέκτασης προς πολλές κατευθύνσεις. Με τα γνωστά οδυνηρά αποτελέσματα και μέτωπα να κινούνται προς Θρακομακεδόνες, Βαρυμπόμπη, Αδάμες κ.λπ. Με το δεδομένο ότι τέτοια ταχύτατη εξάπλωση πυρκαγιών – έπειτα από παρατεταμένους καύσωνες – προς διαφορετικές κατευθύνσεις χωρίς ανέμους είχαν καταγραφεί σε ΗΠΑ, Καναδά. Παραμένοντας άγνωστο όμως αν υπήρχε η σχετική πληροφόρηση για αυτά τα δεδομένα σε έλληνες αξιωματούχους.

Δεύτερον

Πρόβλημα δημιουργήθηκε γιατί πυροσβεστικά οχήματα που έσπευσαν επί τόπου για να περιορίσουν την αρχική πρώτη φωτιά στη Βαρυμπόμπη (η ειδοποίηση υπήρξε από κάτοικο της περιοχής που είδε τον καπνό) δεν μπόρεσαν λόγω του δύσβατου της περιοχής να μπουν στο δάσος και να πλησιάσουν αμέσως το σημείο. Μια μοιραία καθυστέρηση…

Τρίτον

Από τις αναφορές στελεχών της Πυροσβεστικής φαίνεται ότι ήταν προβληματικό – εκείνη την πρώτη ημέρα της πύρινης λαίλαπας – το πρόγραμμα εναέριων περιπολιών για τον εντοπισμό εστιών πυρκαγιών και μία άμεσης ρίψης νερού. Τα περισσότερα Canadair καθηλώθηκαν από μηχανική βλάβη ή λόγω των υψηλών θερμοκρασιών σε περιφερειακά αεροδρόμια αφού δεν μπορούν να απογειωθούν με θερμοκρασίες άνω των 38 βαθμών Κελσίου. Ενώ αν ορισμένα ήταν από το πρωί σε περιπολίες στον αέρα ίσως υπήρχε καλύτερη αρχική αντίδραση. Σημειώνεται ότι ίδιο θέμα με τα εν λόγω αεροσκάφη είχε δημιουργηθεί και με την πυρκαγιά στο Μάτι όπου εκείνη τη φορά τα Canadair δεν περιπολούσαν και καθηλώθηκαν στο έδαφος λόγω των ισχυρών ανέμων. Και είχε τεθεί από τη δικαστική έρευνα το ερώτημα γιατί δεν εκτελούσαν εναέριες επιτηρήσεις που θα απέτρεπαν και την καθήλωσή τους. Σημειώνεται ότι φέτος τον Ιούλιο σύμφωνα με δεδομένα του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας υπήρχαν 358 έξοδοι πυροσβεστικών αεροσκαφών με διάρκεια πτήσεων 802,9 ώρες, όταν αυτοί οι αριθμοί το 2018 ήταν 160 έξοδοι με 375,3 ώρες πτήσης.

Τέταρτον

Κρίσιμη ήταν η αναζωπύρωση την επόμενη ημέρα στη Βαρυμπόμπη, που προκάλεσε τον πύρινο όλεθρο στην Αττική. Σύμφωνα με στελέχη της Πυροσβεστικής αποδίδεται πιθανόν σε «καύτρα» που ήταν κρυμμένη στο εσωτερικό ενός δέντρου και προκάλεσε ανάφλεξη πάλι σε δύσβατη περιοχή όπου υπήρξε νέα καθυστέρηση στην κατάσβεσή της. Στελέχη της Πυροσβεστικής αναφέρουν ότι εκείνη την ημέρα είχαν υπάρξει στη Βαρυμπόμπη περίπου δέκα αναζωπυρώσεις που είχαν κατασβεσθεί.

Πέμπτον

Η αναζωπύρωση στη Βαρυμπόμπη ήταν ο «παράγοντας» που οδήγησε στη μεγάλη καταστροφή. Γιατί εκείνη την ημέρα – επειδή ακριβώς είχε περιορισθεί η φωτιά στην Πάρνηθα – τα πυροσβεστικά αεροσκάφη και τα ελικόπτερα είχαν σταλεί κυρίως στα μέτωπα της Βόρειας Εύβοιας και κατά δεύτερο λόγο στην Ηλεία. Ομως η επάνοδος του πύρινου εφιάλτη στην Αττική, οδήγησε στην επιστροφή πολλών από αυτά στην Πάρνηθα ενώ πλέον το πύρινο μέτωπο είχε πάρει τεράστιες διαστάσεις. Αυτό οδήγησε και στην υπερμεγέθυνση της πυρκαγιάς στη Βόρεια Εύβοια. Με τη νέα αναγκαστική πολυδιάσπαση των δυνάμεων αεροπυρόσβεσης που ήταν μεγαλύτερη από ποτέ (συνολικά 71 πτητικά μέσα έναντι 51 το 2018) να έχει οδυνηρά αποτελέσματα κυρίως στο μέτωπο της Ιστιαίας – Πευκί κ.λπ.

Εκτον

Οσον αφορά τη διαδικασία εκκενώσεων, αποκλεισμών δρόμων, ελέγχου από την ΕΛ.ΑΣ. πυρόπληκτων περιοχών φέρεται ότι υπήρχε πλήρης συντονισμός και αποτελεσματικές ενέργειες λόγω της προετοιμασίας  του υφυπουργείου Πολιτικής Προστασίας. Στελέχη του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη αναφέρουν ότι ήταν σημαντική η ενοποίηση των  επιχειρησιακών κέντρων των συναρμόδιων φορέων και υπήρχε κεντρικός σχεδιασμός. Συμπληρώνοντας πάντως ότι το γεγονός πως δεν φυσούσαν ισχυροί άνεμοι μεγέθυνε τον χρόνο αντίδρασης και το σχέδιο εκκενώσεων.

Εβδομον

Στελέχη της Πυροσβεστικής εκτιμούν ότι, παρά τα αντιθέτως αναφερόμενα, δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για οργανωμένο σχέδιο εμπρησμών πίσω από τις πυρκαγιές σε Αττική και Εύβοια, ενώ αρκετές σχετικές υπόνοιες υπάρχουν για τη φωτιά στην ευρύτερη περιοχή της Αρχαίας Ολυμπίας. Για την πυρκαγιά στην Αττική υπάρχουν ενδείξεις στελεχών της Λεωφόρου Κατεχάκη ότι προέρχεται από τα καλώδια της ΔΕΗ, όπως είχε συμβεί στις καταστροφές της Κινέτας το 2018, στο Καπανδρίτι το 2017 και άλλες. Με τους εκπροσώπους του ΔΕΔΔΗΕ να αρνούνται αυτό το ενδεχόμενο.