Incels – Όταν ο μισογυνισμός πυροβολεί στα τυφλά

Τι σχέση έχει ο μακελάρης του Πλίμουθ με εκείνον τον τύπο με τις πραγματικά πολύ περίεργες απόψεις, που σας ενημέρωσε ότι οι γυναίκες ψάχνουν μόνο για χρήματα, άψογους κοιλιακούς ή κάποιον που απλώς να τους φέρεται πολύ, μα πολύ άσχημα;

Είναι πιθανό να ανήκουν στην ίδια τραγελαφική, βαθιά τοξική και – όπως αποδεικνύεται ξανά και ξανά – πολύ επικίνδυνη διαδικτυακή κουλτούρα.

Το όνομα αυτής, incels. Και η ιστορία της εξίσου παράξενη με τις περισσότερες που αναπτύσσονται εντός των αχανών ηλεκτρονικών κοινοτήτων.

Όλα ξεκινούν στη δεκαετία του 1990, όταν μια bisexual γυναίκα από το Τορόντο του Καναδά, η Αλάνα, αποφάσισε να δημιουργήσει μια διαδικτυακή κοινότητα για να μοιραστεί με άλλες συμπάσχουσες και συμπάσχοντες το πρόβλημά της: Δεν κατάφερνε να γνωρίσει κάποιο άτομο για να συνάψει σχέση – επομένως και να κάνει σεξ. Ονόμασε τον ιστότοπό της «Alana’s Involuntary Celibacy Project» – όπου involuntary celibacy σημαίνει «ακούσια παρθενία». Σταδιακά προέκυψε η σύντμηση «incel» και στο forum της Αλάνα μοναχικοί άνθρωποι αντάλλασσαν τις εμπειρίες και τις δυσκολίες της καθημερινότητάς τους.

Πώς φτάνουμε από αυτό στη μαζική δολοφονία με τα πέντε θύματα – ανάμεσά τους και ένα τρίχρονο κοριτσάκι – που συγκλονίζει τη Βρετανία; Από μάλλον αναπάντεχα μονοπάτια.

Η Αλάνα πέρασε τα πρώτα χρόνια μετά τη δημιουργία του site της παίζοντας το ρόλο της διαχειρίστριας και δίνοντας συμβουλές. Όμως, η ίδια είχε ήδη αρχίσει να συνειδητοποιεί περισσότερα πράγματα για τη σεξουαλικότητά της, είχε ξεκινήσει να έχει την ερωτική ζωή που επιθυμούσε και δεν αισθανόταν ότι της αναλογούσε ο ρόλος της αρμόδιας αρχής σε ζητήματα παρθενίας και ραντεβού. Επίσης, ήθελε να αφήσει πίσω της το πιο μοναχικό παρελθόν της. Έτσι, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, άφησε την κοινότητά της να τα βγάλει πέρα μόνη της.

Κι εκεί επήλθε ένα απροσδόκητο σχίσμα

Η κοινότητα έσπασε στα δύο, δημιουργώντας το IncelSupport, που όπως και το αρχικό forum της Αλάνα δεχόταν τόσο άνδρες όσο και γυναίκες και αποτελούσε ένα ασφαλές περιβάλλον για την έκφραση της απογοήτευσης των χρηστών, και το LoveShy που… Που ας πούμε ότι ήταν μια εντελώς διαφορετική ιστορία.

Στο LoveShy, οι διαχειριστές επέτρεπαν στα μέλη τους να εκφράζουν ελεύθερα οποιαδήποτε άποψη. Και ορισμένοι από τους άνδρες-μέλη τους είχαν μάλλον έντονες απόψεις. Κατηγορούσαν τις γυναίκες – ναι, όλες τις γυναίκες – για την αδυναμία τους να βρουν ερωτική σύντροφο και ορισμένοι εξ αυτών άρχισαν από πολύ νωρίς να παροτρύνουν τους συντρόφους τους στην αγαμία σε ένοπλες επιθέσεις, ως αντίδραση σε αυτό που αντιμετώπιζαν ως κοινωνική αδικία.

Σταδιακά, στους σκοτεινούς διαδρόμους του 4chan, του Reddit και αργότερα του 8chan, άρχισε να διαμορφώνεται μια πολύ πιο συμπαγής ιδεολογία με κεντρικό πυρήνα τον μισογυνισμό, η οποία με τη σειρά της έσπασε σε τρεις διακλαδώσεις.

Ο όρος που έχει επικρατήσει για να περιγράψει το σύνολο αυτών των τάσεων είναι «manosphere» (ας την πούμε «ανδρόσφαιρα») και εκτός από τους Incels φιλοξενεί τους «ακτιβιστές των ανδρικών δικαιωμάτων και τους pickup artists, που είναι εκείνοι οι τύποι που σε ρωτάνε «τι ώρα είναι» για να τους πεις «πέντε και τέταρτο» και να σου απαντήσουν «γιατί δεν βλέπω την ώρα να πάμε σπίτι μου» – ή οτιδήποτε άλλο, συνήθως ψευδές, πιστεύουν πως θα πείσει μια γυναίκα να κάνει σεξ μαζί τους.

Τι ενώνει αυτές τις φαινομενικά διακριτές ομάδες;

Πρώτον και κύριον, το ότι αντιμετωπίζουν τις γυναίκες ως αντικείμενα που δεν θα έπρεπε να έχουν βούληση και δικαίωμα στην αυτοδιάθεση του σώματός τους. Το γεγονός ότι έχουν, κατά τη γνώμη τους είναι απόδειξη της παρακμής που βιώνουν οι κοινωνίες της Δύσης. Και δεύτερον, το ότι έχουν την ίδια κοσμοθεωρία – με μια σημαντική ειδοποιό διαφορά, που διακρίνει τους «απλούς» μισογύνηδες από τους δυνητικούς δολοφόνους.

«Το Κόκκινο Χάπι»

Όλα ξεκινούν με μια αναφορά στην ταινία «The Matrix» – είπαμε, internet. Το κόκκινο χάπι, στην ταινία, αποκαλύπτει στον πρωταγωνιστή τον πραγματικό κόσμο, ξυπνώντας τον από την πλάνη του. Εντός του «manosphere», το κόκκινο χάπι λέει το εξής απλό: Στην πραγματικότητα, καταπιεσμένες δεν είναι οι γυναίκες, αλλά οι άνδρες. Αιτία γι’ αυτό, όπως και για όλα τα υπόλοιπα δεινά, ο φεμινισμός, που έχει καταργήσει τη «φυσική» διάκριση των φύλων (η γυναίκα παρθένα στο σπίτι, ο άνδρας σεξουαλικά ενεργός και στη δουλειά, κλπ).

Μα, τέλος πάντων, τι σχέση έχουν όλα αυτά με τη μαζική δολοφονία στο Πλίμουθ;

Κουράγιο, φτάνουμε. Η παραπάνω κοσμοθεωρία, που από πολλές απόψεις αποτελεί άλλη μια θεωρία συνωμοσίας, είναι ήδη επικίνδυνη. Οι pickup artists έχουν κατηγορηθεί σε πολλές περιπτώσεις για βιασμό, οι MGTOW στην καλύτερη περίπτωση δημιουργούν τοξική ατμόσφαιρα για τις γυναίκες γύρω τους και στη χειρότερη γίνονται επιθετικοί. Όμως μια παράμετρος στη φιλοσοφία των incels τους καθιστά δολοφονικούς.

«Το Μαύρο Χάπι»

Εκείνοι που έχουν «πιει το κόκκινο χάπι» θεωρούν ότι το παιχνίδι είναι στημένο εναντίον τους, αλλά εξακολουθούν να πιστεύουν ότι έχουν την ευκαιρία να νικήσουν – κυρίως εξαπατώντας τις γυναίκες, όμως αυτή είναι μια άλλη συζήτηση. Οι incels έχουν φτάσει σε «ανώτερο στάδιο συνειδητότητας» και πλέον έχουν απορρίψει το κόκκινο χάπι για χάρη του μαύρου, που λέει το εξής απλό: Αν είσαι «άσχημος», δεν υπάρχει περίπτωση να κάνεις σεξ.

Αν είσαι «μέτριος», μπορεί κάποια να καταλήξει μαζί σου αφού πρώτα κάνει σεξ με αμέτρητους άλλους, για να σε εκμεταλλευτεί οικονομικά. Και κατά τη γνώμη των incels, το χειρότερο ως προς αυτό είναι το γεγονός ότι αυτή η κάποια δεν θα είναι παρθένα. Και μπορεί να μην είναι ούτε πανέμορφη, πράγμα που επίσης αποτελεί πρόβλημα για τους περισσότερους εξ αυτών, παρά τις διαμαρτυρίες τους περί εμφανισιακών διακρίσεων. Εξάλλου, στόχος της είναι να σε παντρευτεί, να σε απατήσει, να σε χωρίσει και να σου παίρνει διατροφή.

Και ναι, στο μυαλό τους αυτό ισχύει κυριολεκτικά για κάθε γυναίκα που ζει αυτή τη στιγμή στον πλανήτη. Το μόνο που αλλάζει, είναι ότι κάποιες κοινωνίες δεν έχουν γνωρίσει τη διαφθορά του φεμινισμού.

Όταν ο μισογυνισμός γίνεται ιδεολογία

Από εδώ, δεν είναι δύσκολο να φτάσουμε στις μαζικές δολοφονίες. Προσθέστε απλώς πως στο ιδεολογικό σύστημα των incels υφίσταται η έννοια του «σεξουαλικού μαρξισμού», που ορίζεται ως εξής: Το κράτος θα έπρεπε να μοιράζει σε όλους τους άνδρες από μια γυναίκα. Ως αγαθό. Αν αυτό δεν είναι η πεμπτουσία του μισογυνισμού, τότε δεν ξέρω τι θα μπορούσε να είναι.

Αυτοβελτίωση, Παραίτηση, Αυτοκτονία, Δολοφονία

Ένα, εχμ, ετερόκλητο φάσμα επιλογών αναπτύσσεται ως αντίδραση σε αυτή τη φρικτή «πραγματικότητα». Νεαροί άνδρες, απογοητευμένοι από την περιθωριοποίηση που βιώνουν, πλασματική και αυθεντική, και οι οποίοι συχνά έχουν υπάρξει θύματα bullying ή έχουν μεγαλώσει ως μη νευροτυπικοί σε μια κοινωνία που δεν ανέχεται ούτε ψήγμα διαφορετικότητας, έχουν πλέον δηλητηριαστεί πλήρως από αυτή την τοξική ιδεολογία και είναι αναγκασμένοι να τη διαχειριστούν. Με λιγότερα λόγια: Έχουν ριζοσπαστικοποιηθεί.

Ορισμένοι, αποφασίζουν ότι παρόλο που δεν θα γίνουν ποτέ «alpha males» (ό,τι κι αν σημαίνει αυτό), αξίζει να προσπαθήσουν να «μεγιστοποιήσουν» όλα τα θετικά χαρακτηριστικά που είναι σε θέση να ελέγξουν: Κάποιοι γυμνάζονται σκληρά, άλλοι προσπαθούν να γίνουν πλούσιοι, ενώ δεν λείπουν και οι περιπτώσεις που θεωρούν ότι η μόνη λύση είναι οι αισθητικές επεμβάσεις. Άλλωστε οι incels περνούν ώρες ολόκληρες μετρώντας τα χιλιοστά του ύψους τους – και όχι μόνο – τις γωνίες του σαγονιού τους, την κλίση των ματιών τους. Όλες τις λεπτομέρειες που κατά τη γνώμη τους κρίνουν το αν θα μπορέσουν να γίνουν ποτέ ευτυχισμένοι.

Άλλοι υιοθετούν την τακτική ΝΕΕΤ (No Education Employment or Training), που πρακτικά σημαίνει ότι φυτοζωούν, καθώς πιστεύουν πως από τη στιγμή που η κοινωνία δεν τους προσφέρει… γυναίκα, τότε κι εκείνοι δεν θα έπρεπε να είναι υποχρεωμένοι να προσφέρουν κάτι στην κοινωνία.

Και μετά αρχίζουν οι πολύ σκοτεινές εκδοχές. Στα fora των incels, η αυτοκτονία είναι ένα από τα πλέον δημοφιλή θέματα, με αμέτρητους χρήστες να προειδοποιούν ότι πρόκειται να δώσουν τέλος στη ζωή τους – και τους υπόλοιπους να τους ενθαρρύνουν – αλλά και με ολόκληρες κατηγορίες θεμάτων που χαρακτηρίζονται «suifuel»  (υλικό για αυτοκτονία) και που μπορούν να συμπεριλάβουν οτιδήποτε: Από φωτογραφίες ερωτευμένων ζευγαριών, μέχρι μια πραγματικά σκληρή προσωπική εμπειρία.

Ο «άγιος» των incels, Έλιοτ Ρότζερ

Και υπάρχουν κι εκείνοι που επιλέγουν να μη φύγουν μόνοι.

Το μακελειό στο Πλίμουθ, που μέχρι στιγμής έχει έντονο άρωμα «incel», είναι μόνο το τελευταίο σε μια σειρά φρικτών μαζικών δολοφονιών που έχουν σημειωθεί στις ΗΠΑ, αλλά και στον Καναδά.

Το 2014, ο Έλιοτ Ρότζερ, ένας 22χρονος φοιτητής, δολοφονεί εν ψυχρώ έξι άτομα και τραυματίζει άλλα 14 στο Isla Vista της Καλιφόρνια. Στη συνέχεια αυτοκτονεί. Λίγο αργότερα, διαπιστώνεται πως ο Ρότζερ, πριν ξεκινήσει τη φονική του πορεία στην πόλη, είχε αναρτήσει στο YouTube ένα βίντεο με τίτλο «Η Εκδίκηση του Έλιοτ Ρότζερ», αλλά και ένα «μανιφέστο» 140 σελίδων, στο οποίο εξηγούσε ότι στόχος του ήταν να τιμωρήσει τις γυναίκες που τον απέρριπταν, αλλά και τους σεξουαλικά ενεργούς άνδρες, εξαιτίας της ζήλιας του για εκείνους. Το κείμενο, γεμάτο ασυναρτησίες και νοητικά άλματα, θα μπορούσε να διαβαστεί σαν παρωδία από κάποιον που δεν είχε εικόνα της αποτρόπαιης συνέχειας.

Αμέσως μετά τον θάνατό του, ο Ρότζερ μετατρέπεται σε θρύλο στις κοινότητες των incels. Τον αποκαλούν «άγιο» και σχεδόν σε καθημερινή βάση απειλούν να αντιγράψουν τη δράση του. Δεν έχουν λείψει κι εκείνοι που όντως το έκαναν.

Αλεκ Μινασιάν

Το 2018, ο Άλεκ Μινασιάν έριξε το βαν του επάνω σε πεζούς, σκοτώνοντας 10 άτομα και τραυματίζοντας άλλα 16, αρκετά εκ των οποίων σοβαρά. Οκτώ από τα 10 θύματά του ήταν γυναίκες. Ο ίδιος ο Μινασιάν περιέγραψε τον εαυτό του ως incel, ενώ λίγο πριν δολοφονήσει εν ψυχρώ δέκα άτομα, είχε αναρτήσει status στο Facebook το οποίο έκλεινε με έναν χαιρετισμό στον «Υπέρτατο Κύριο, Έλιοτ Ρότζερ».

Παρά το γεγονός, πάντως, ότι ο Ρότζερ είναι η πιο διάσημη περίπτωση incel – έχοντας φροντίσει μέσω του μανιφέστου του για αυτή την ιδιαίτερη υστεροφημία – της δράσης του είχαν προηγηθεί τουλάχιστον δυο «σύντροφοί» του: Ο 23χρονος Τσο Σεούνγκ-Χούι, που δολοφόνησε 32 άτομα και τραυμάτισε άλλα 17 με δυο ημιαυτόματα όπλα σε πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια τo 2007, πριν αυτοκτονήσει και ο 48χρονος Τζορτζ Σοντίνι, που το 2009 σκότωσε τέσσερα άτομα και τραυμάτισε άλλα εννιά σε ένα γυμναστήριο του Πίτσμπουργκ, πριν δώσει επίσης τέλος στη ζωή του.

Ζητήματα ορισμών και εγγύτητας

Όλα αυτά μπορεί να ακούγονται απολύτως ξένα για την ελληνική πραγματικότητα, όμως ξένα ενδεχομένως ακούγονταν μέχρι πριν λίγες ώρες και για τη βρετανική. Εξάλλου, έχουμε δει άλλες θεωρίες συνωμοσίας, από «ενδιαφέρουσες» απόψεις για τα εμβόλια και τον κοροναϊό, μέχρι τους QAnon, να περνούν με άνεση τα σύνορα της μικρής μας χώρας. Αν έχετε το βίτσιο της ανάγνωσης σχολίων στο Facebook, όπως η γράφουσα, δεν είναι δύσκολο να εντοπίσετε απόψεις που «ινσελίζουν» σημαντικά, ενώ η συχνότητα εμφάνισής τους αυξάνεται διαρκώς.

Αν θέλουμε να αποφύγουμε μια τέτοια εξέλιξη, δεν αρκεί να εξετάσουμε τις γραφικές περιπτώσεις. Όσο ο σεξισμός επιβιώνει στις πιο καθημερινές μορφές του, θα δημιουργεί εύφορο έδαφος για να ανθίσουν και τέτοια, ριζοσπαστικά παρακλάδια. Αυτή είναι και η ρίζα μιας άλλης συζήτησης για τους incels: Είναι ή δεν είναι τρομοκράτες;

Οι βρετανικές αρχές μοιάζουν να πιστεύουν πως όχι, ενώ και στις ΗΠΑ η δράση τους συνήθως αποδίδεται σε «ψυχικές ασθένειες», ως είθισται όταν ο δολοφόνος είναι λευκός. Όμως από τη στιγμή που ιδεολογικός πυρήνας αδιαμφισβήτητα υπάρχει – και από τη στιγμή που κανείς δεν αναζητά το ιατρικό ιστορικό των φονταμενταλιστών εξτρεμιστών – ίσως αυτού του είδους η διάκριση να λέει λιγότερα για τους incels και περισσότερα για τις κοινωνίες μας.