Δολοφονία για λόγους τιμής στο Βερολίνο;

Η Μάριαμ Χ. είχε φύγει πριν από χρόνια από το Αφγανιστάν στη Γερμανία. Μακριά από δολοφονίες, την ισλαμιστική τρομοκρατία των Ταλιμπάν και τους περιορισμούς μιας πατριαρχικής κοινωνίας. Στη Γερμανία είχε την ευκαιρία για μια ελεύθερη ζωή. Αλλά αυτό ακριβώς είναι που στοίχησε ακριβά στη μητέρα δύο παιδιών. Η 34χρονη δολοφονήθηκε, πιθανώς από τα δύο αδέλφια της, επειδή ο τρόπος ζωής της δεν ανταποκρινόταν στα ηθικά τους πρότυπα.

Η εισαγγελία και η αστυνομία του Βερολίνου ερευνούν τους δύο άνδρες 22 και 25 ετών. Είναι ύποπτοι ότι «σκότωσαν από κοινού την αδερφή τους για λόγους τιμής» στο Βερολίνο στις 13 Ιουλίου. Τα αδέλφια βρίσκονται υπό κράτηση από την περασμένη Τετάρτη. Η εισαγγελία υποθέτει ότι τα αδέρφια μετέφεραν το σώμα της αδερφής τους σε μια βαλίτσα με το τρένο στο σπίτι του μεγαλύτερου αδελφού τους στη Βαυαρία την ημέρα του εγκλήματος. Η Μάριαμ πιθανότατα θάφτηκε και από τους δύο μαζί στο Νόιμπουργκ αν ντερ Ντονάου. Το σώμα της βρέθηκε αργότερα εκεί. Η νεκροτομή επιβεβαίωσε την υποψία της δολοφονίας και ότι ήταν η αδερφή του υπόπτου.

Μίσος για τον δυτικό τρόπο ζωής;

Σχεδόν ταυτόχρονα με την δικαστική έρευνα, ξεκίνησε μια συζήτηση σχετικά με τα αίτια των δολοφονιών τιμής. Συχνά τίθεται το ερώτημα «από πού προέρχεται αυτό το μίσος για τον δυτικό τρόπο ζωής;» Μια βασική πτυχή είναι ο πατριαρχικός τρόπος θεώρησης των πραγμάτων, λέει ο Μάρτιν Λέσεντιν, εκπρόσωπος του διοικητικού συμβουλίου της Διεθνούς Εταιρείας για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, σε συνέντευξή του στην DW. «Συχνά συνδέεται με μια συγκεκριμένη θρησκευτική στάση». Ταυτόχρονα, πρόκειται κυρίως για άνδρες που δεν είναι επιτυχημένοι επαγγελματικά και φοβούνται μια ανοιχτή κοινωνία όπου θα έπρεπε να ανταγωνιστούν και τις γυναίκες.

Η Κλάρα Ριγκόνι, από το Ινστιτούτο Max Planck και το τμήμα εγκληματολογικών ερευνών, πιστεύει πως πρόκειται για «τον έλεγχο της σεξουαλικότητας των γυναικών από τους άνδρες. Η σεξουαλική τιμή των γυναικών, την οποία η οικογένεια πιστεύει ότι πρέπει να προστατεύσει». Αυτό δεν περιορίζεται μόνο σε μουσουλμανικές οικογένειες, επειδή οι δολοφονίες τιμής δεν έχουν απαραίτητα θρησκευτικά κίνητρα. «Τέτοιες πατριαρχικές δομές υπήρχαν σε διαφορετικούς χρόνους και σε διαφορετικές περιοχές», λέει.

Δολοφονία με πολιτικές διαστάσεις

Η δολοφονία της Μάριαμ έχει πάρει πλέον πολιτικές διαστάσεις στη Γερμανία. Πολιτικοί από όλα σχεδόν τα κόμματα τοποθετούνται σε ΜΜΕ και κοινωνικά δίκτυα. Ο πρόεδρος του CDU στο Βερολίνο Κάι Βέγκνερ ζήτησε να υπάρξουν συνέπειες. «Χρειαζόμαστε μια ανοιχτή συζήτηση για την αποτυχημένη ενσωμάτωση των ξένων λόγω των αξιών που μεταφέρονται στη Γερμανία από τις χώρες προέλευσης», λέει. Ειδικά νέες γυναίκες με μεταναστευτικό υπόβαθρο είναι συχνά θύματα οικογενειακής βίας.

Η πρόεδρος του SPD Βερολίνου, Φραντζίσκα Τζίφι, έγραψε στο Twitter: «Είμαι βαθιά συγκλονισμένη από τη σκληρή δολοφονία της νεαρής γυναίκας και μητέρας. Της αφαιρέθηκε η ζωή γιατί έζησε έτσι όπως ήθελε να ζήσει. Πρέπει να είναι σαφές ότι δεν είναι κάτι άλλο, παρά ένα φοβερό έγκλημα τιμής».

Η Γερουσιαστής του Βερολίνου Έλκε Μπράιτενμπαχ δήλωσε πως «δεν υπάρχουν φόνοι τιμής» και πως ο χαρακτηρισμός είναι μια δικαιολογία για τον δράστη. Αυτή η δήλωση προκάλεσε τη μήνη της Μπεατρίξ φον Στορχ, εκπροσώπου του εθνολαϊκιστικού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία, η οποία δήλωσε πως η δολοφονία στο Βερολίνο «δείχνει και πάλι την αποτυχία της αριστερής ιδεολογίας περί ενσωμάτωσης και αρνείται την πραγματικότητα εις βάρος αμέτρητων γυναικών-θυμάτων στη Γερμανία».

Και ενώ κόμματα και πολιτικοί διασταυρώνουν τα ξίφη τους, η Κλάρα Ριγκόνι από το Ινστιτούτο Max Planck, πιστεύει πως θα πρέπει να υπαρξει ενημέρωση των ξένων για τα δικαιώματά τους στη σεξουαλική ελευθερία, αλλά και γενικότερα. Οι ελλείψεις στην κοινωνική ενσωμάτωση μπορούν να υποστηριχθούν από ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα.

Ραλφ Μπόσεν

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου