Αφγανιστάν – Τι μας μαθαίνει η πόλη που βρίσκεται υπό τον έλεγχο των Ταλιμπάν εδώ και μια εβδομάδα

Οι Times της Νέας Υόρκης δημοσίευσαν ρεπορτάζ γύρω από τη μετάβαση της Κουντούζ, μιας πόλης του βορείου Αφγανιστάν, στην κυριαρχία των Ταλιμπαν.

Όπως αναφέρουν, την πρώτη ημέρα που ο Γκιουλ Μοχάμεντ Ελίας ορίστηκε νέος δήμαρχος της πόλης, πριν από μια εβδομάδα, η Κουντούζ έφερε βαθιά σημάδια από τις μάχες των ανταρτών και του τακτικού στρατού. Το ρεύμα είχε κοπεί, ενώ και η υδροδότηση, που γίνεται μέσω γεωτρήσεων, δεν έφτανε σε όλες τις κατοικίες. Οι δρόμοι, αναφέρει το άρθρο, ήταν σπαρμένοι με σκουπίδια και ερείπια.

Οι υπάλληλοι του δήμου, που κανονικά θα έπρεπε να διορθώσουν αυτά τα προβλήματα, κρύβονταν στα σπίτια τους, τρομοκρατημένοι από τους Ταλιμπάν. Έτσι, ο πρώην διοικητής των ανταρτών που μετατράπηκε σε δήμαρχο, τους κάλεσε στο νέο του γραφείο για να τους πείσει να επιστρέψουν στις θέσεις τους.

«Τους είπα ότι η τζιχάντ μας δεν γίνεται εναντίον του Δήμου, αλλά εναντίον των κατοχικών δυνάμεων κι εκείνων που τις υπερασπίστηκαν», δήλωσε ο Ελίας στους Times σε τηλεφωνική συνέντευξη.

Όμως οι μέρες περνούσαν και τα γραφεία του δήμου παρέμεναν άδεια. Έτσι, η ρητορική του Ελίας άρχισε να σκληραίνει.

Οι μαχητές-Ταλιμπάν άρχισαν να ψάχνουν τους υπαλλήλους πόρτα-πόρτα. Εκατοντάδες ένοπλοι άνδρες έστησαν μπλόκα σε ολόκληρη την πόλη. Στην είσοδο του τοπικού νοσοκομείου, εμφανίστηκε μια νέα ειδοποίηση: Οι υπάλληλοι πρέπει να επιστρέψουν στις θέσεις τους ή να προετοιμαστούν για την τιμωρία των Ταλιμπάν.

Μόλις μια εβδομάδα μετά την πτώση της Κουντούζ – της πρώτης ανάμεσα σε αμέτρητες πόλεις που οι Ταλιμπάν κατέλαβαν εν ριπή οφθαλμού – οι αντάρτες πλέον ελέγχουν σχεδόν ολόκληρη τη χώρα. Πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει και να τη διοικήσουν, προσφέροντας υπηρεσίες πρώτης ανάγκης σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους.

Η εμπειρία της Κουντούζ, αναφέρουν οι Times, μας επιτρέπει να ρίξουμε μια πρώτη ματιά στον τρόπο διακυβέρνησης που ενδεχομένως σκοπεύουν να επιβάλουν οι Ταλιμπάν, αλλά και στα όσα θα μπορούσαν να ακολουθήσουν στην υπόλοιπη χώρα.

Μέσα σε λίγες ημέρες, οι αντάρτες, εκνευρισμένοι από τις αποτυχημένες τους προσπάθειες να πείσουν τους δημοσίους υπαλλήλους να επιστρέψουν στις θέσεις τους, άρχισαν να χρησιμοποιούν ως μέθοδο τον εκφοβισμό, σύμφωνα με κατοίκους της πόλης που μίλησαν στους Times μέσω τηλεφώνου.

«Φοβάμαι, επειδή δεν ξέρω τι θα συμβεί και τι θα κάνουν», δήλωσε ένας κάτοικος με τον όρο της ανωνυμίας του. «Είμαστε υποχρεωμένοι να τους χαμογελάμε, επειδή φοβόμαστε, όμως στο βάθος είμαστε δυστυχισμένοι».

Τρεις μέρες αφότου οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την Κουντούζ, ο Ατικουλάχ Ομαρχίλ, ένας δημόσιος υπάλληλος, έλαβε κλήση από αντάρτη μαχητή που τον καλούσε να γυρίσει στο γραφείο. Ο δήμαρχος της Κουντούζ ήθελε να του μιλήσει, του είπε.

Ο Ομαρχίλ είχε κλειστεί στο σπίτι του μετά την υποχώρηση του κυβερνητικού στρατού, καθώς οι αντάρτες πλημμύριζαν τους δρόμους και ο φόβος γέμιζε την κατεστραμμένη πόλη. Είχε βιώσει την ίδια κατάσταση άλλες δυο φορές, όταν οι Ταλιμπάν κατέλαβαν για μικρό διάστημα την Κουντούζ το 2015 και ξανά το 2016. Και τις δυο φορές, οι αντάρτες απωθήθηκαν μετά και από βομβαρδισμούς των ΗΠΑ.

Αυτή τη φορά, όμως, λίγες ημέρες αφού οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την πόλη, ολόκληρος ο αφγανικός στρατός που είχε φτάσει στο σημείο για να την απελευθερώσει, παραδόθηκε στους αντάρτες. Οι στρατιώτες παρέδωσαν τα όπλα και τα οχήματά τους – σημάδι ότι η Κουντούζ δεν υπήρχε πια περίπτωση να σωθεί.

Όταν ο Ομαρχίλ έφτασε στα γραφεία του Δήμου, το τεράστιο κτίριο έμοιαζε αλλόκοσμα ανέγγιχτο από τον πόλεμο.

Όλα τα οχήματα της κυβέρνησης, οι κάδοι απορριμμάτων και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές ήταν στη θέση που βρίσκονταν και πριν πλημμυρίσουν την Κουντούζ οι νεαροί μαχητές – που ως τότε συνήθιζαν να λεηλατούν τις πόλεις που καταλάμβαναν. Το μόνο πράγμα που πρόδιδε την αλλαγή, ήταν οι άδειοι τοίχοι. Λίγες ημέρες πριν, σε αυτές τις θέσεις βρίσκονταν φωτογραφίες του προέδρου Ασράφ Γκάνι. Τώρα, κυμάτιζαν οι λευκές σημαίες των Ταλιμπάν.

Μέσα στο κτίριο, ο Ομαρχίλ συνάντησε οκτώ υπαλλήλους του Δήμου και τον Ελίας, τον διοικητή των Ταλιμπάν, που του συστήθηκε ως ο νέος δήμαρχος της πόλης.

Ο Ελίας, ένας νέος άνδρας με μακριά γενειάδα, τους διαβεβαίωσε ότι δεν θα έμπαιναν στο στόχαστρο των Ταλιμπάν και τους σύστησε να επιστρέψουν στη δουλειά τους για να αναπτερώσουν το ηθικό των πολιτών. Τους έδωσε το τηλέφωνό του και τους είπε να τον καλέσουν, αν αντιμετωπίσουν κάποιο πρόβλημα με τους αντάρτες.

«Καταλάβαμε την πόλη και τώρα μπορούμε να διαβεβαιώσουμε τους ανθρώπους ότι θα τους προσφέρουμε τις υπηρεσίες πρώτης ανάγκης», είπε ο Ελίας, σύμφωνα με τον Ομαρχίλ.

Στα μισά της σύσκεψης, ένας καταστηματάρχης παρακάλεσε τους φρουρούς να δει τον δήμαρχο. Όπως και εκατοντάδες άλλοι πολίτες, είδε το μαγαζί του να καταστρέφεται στη διάρκεια της μάχης. Είπε ότι οι καταστηματάρχες φοβούνταν ότι ό,τι έμεινε από τα μαγαζιά τους θα έπεφτε θύμα λεηλασίας και ήθελαν δεσμεύσεις από τους Ταλιμπάν, ότι μπορούν να επιστρέψουν στις δραστηριότητές τους με ασφάλεια.

Ο δήμαρχος δέχτηκε, προσφέροντάς τους ακόμη και αποζημίωση για τα κόμιστρα που πλήρωναν σε ταξί ή λεωφορεία για να μεταφέρουν τα αγαθά τους.

Κατά τη διάρκεια της υπόλοιπης ημέρας, ο Ελίας συναντήθηκε και με άλλους ανώτερους δημοτικούς υπαλλήλους, ζητώντας τους να επιστρέψουν στις θέσεις τους.

Πηγαίνοντας στην κρατική εταιρεία ύδρευσης και αποχέτευσης απαίτησε την αποκατάσταση του δικτύου υδροδότησης. Όταν ένας διευθυντής τον ενημέρωσε ότι προϋπόθεση για αυτό ήταν η αποκατάσταση της ηλεκτροδότησης, είπε στον διευθυντή της υπηρεσίας ηλεκτροδότησης να διατάξει τους υπαλλήλους του να επιστρέψουν.

Στην τοπική υπηρεσία υγείας, ο νέος διευθυντής των Ταλιμπάν ανακοίνωσε τα ίδια πράγματα στο προσωπικό του νοσοκομείου. Αντάρτες έδωσαν νερό σε επαγγελματίες υγείας και πρόσφεραν στους φύλακες από έξι δολάρια περίπου για να πληρώσουν για το δείπνο εκείνης της νύχτας.

Αυτές οι κινήσεις έφεραν αποτελέσματα. Κυβερνητικά φορτηγά άρχισαν να απομακρύνουν τα σκουπίδια από τους δρόμους, ενώ οι εργαζόμενοι προχώρησαν σε εργασίες αποκατάστασης του δικτύου ηλεκτροδότησης. Όμως η νέα κανονικότητα ήταν γεμάτη ανησυχία.

Σχεδόν κάθε κατάστημα στην Κουντούζ παρέμεινε κλειστό., Οι μαγαζάτορες, φοβούμενοι ότι οι Ταλιμπάν θα λεηλατήσουν τα μαγαζιά τους, είχαν μεταφέρει τις προμήθειές τους στα σπίτια τους. Κάθε απόγευμα, οι δρόμοι ερήμωναν, καθώς οι πολίτες φοβούνταν το ενδεχόμενο βομβαρδισμών από τα κυβερνητικά αεροσκάφη που πετούσαν πάνω από την πόλη. Και περίπου 500 Ταλιμπάν ήταν απλωμένοι σχεδόν σε κάθε γωνία της πόλης.

«Οι άνθρωποι φοβούνται, δεν είναι χαρούμενοι και όποιος λέει ότι είναι χαρούμενοι, ψεύδεται», είπε στους Times ένας δημόσιος υπάλληλος της πόλης. «Όλοι αναρωτιούνται τι μας επιφυλάσσει το μέλλον».

Μέχρι το τέλος της εβδομάδας, πολλοί κάτοικοι είδαν τους φόβους τους να γίνονται πραγματικότητα, αναφέρουν οι Times.

Στο τοπικό νοσοκομείο, οι Ταλιμπάν εντόπισαν μια λίστα με τηλέφωνα και διευθύνσεις υπαλλήλων και άρχισαν να τους καλούν, απαιτώντας την επιστροφή του, σύμφωνα με έναν επαγγελματία υγείας που μίλησε ανώνυμα στην αμερικανική εφημερίδα.

Ένας άλλος υπάλληλος, που είχε δραπετεύσει και βρισκόταν στην Καμπούλ, έλαβε κλήση από αντάρτη που απαιτούσε την επιστροφή του. Φοβήθηκε τόσο, που το ίδιο βράδυ τα μεσάνυχτα μπήκε σε λεωφορείο για την Κουντούζ και παρουσιάστηκε στο νοσοκομείο.

Εκεί, ένοπλοι Ταλιμπάν έπαιρναν παρουσίες. Από τον φόβο τους, όλες οι γυναίκες εργαζόμενες φορούσαν γαλάζιες μπούρκες ενώ έκαναν χειρουργικές επεμβάσεις ή φρόντιζαν τραυματίες των βομβαρδισμών που είχαν πλήξει την πόλη το ίδιο απόγευμα.

«Μέσα στο νοσοκομείο υπήρχαν ένοπλοι, στο προαύλιο του νοσοκομείου υπήρχαν ένοπλοι», τόνισε ένας επαγγελματίας υγείας. «Ακόμη και οι ασθενείς Ταλιμπάν έμπαιναν στο νοσοκομείο με τα όπλα τους».

Στο δημαρχείο, ο Ελίας κάλεσε τους δημοσίους υπαλλήλους σε νέα σύσκεψη την Τετάρτη. Αυτή τη φορά, στο πλευρό του υπήρχαν ένοπλοι. Οι εργαζόμενοι στο γραφείο Τύπου, όπως και οι γυναίκες υπάλληλοι, έλαβαν εντολή να παραμείνουν στα σπίτια τους. Η πώληση αλκοολούχων ποτών και κατεψυγμένου κοτόπουλου που δεν είχε περάσει διαδικασία σφαγής χαλάλ απαγορεύτηκε, ανακοίνωσε ο νέος δήμαρχος. Όλα έδειχναν ότι το αυστηρό πρόσωπο των Ταλιμπάν είχε επιστρέψει.