Πώς οι Ταλιμπάν έχτισαν την κατάρρευση του Αφγανιστάν – Το «σχέδιά» τους και οι φόβοι για εκτελέσεις

Λίγες μέρες ήταν αρκετές για να πέσει η Καμπούλ ξανά στα χέρια των Ταλιμπάν, με τη διεθνή κοινότητα να κοιτάει παγωμένη και αμήχανη τα όσα συμβαίνουν στο «Ισλαμικό Εμιράτο του Αφγανιστάν».

Οι εξελίξεις ήταν τόσο ραγδαίες που κάποιος σκέφτεται πως οι Ταλιμπάν είχαν εδώ και καιρό θέσει τις βάσεις για τη νίκη τους και πως προετοιμάζονταν να δώσουν σκληρή μάχη για να αναλάβουν ξανά τον έλεγχο της χώρας που διοικούσαν από το 1996 μέχρι το 2001.

Από την περασμένη βδομάδα οι πόλεις άρχισαν να πέφτουν σαν ντόμινο, η μια μετά την άλλη με αποκορύφωμα την κατάληψη της Καμπούλ.

Ενώ οι κάτοικοι της πρωτεύουσας έβλεπαν τους Ταλιμπάν να παρελαύνουν στην πόλη, σκορπώντας τρόμο με τα όπλα τους, έτρεχαν να ξεφύγουν αναζητώντας διαφυγή στο αεροδρόμιο, με την ελπίδα πως θα καταφέρουν να χωρέσουν σε κάποιο από τα αεροπλάνα και να φύγουν από τη χώρα.

Ήταν αδύνατο να πιστέψει κανείς πως οι εικόνες που ακολούθησαν εξελίσσονταν εν έτει 2021: άνθρωποι να κρέμονται από τα αεροπλάνα και να πέφτουν από ύψος χιλιάδων μέτρων, πεθαίνοντας ακαριαία. Ακόμα και αυτή η επιλογή φάνταζε φαίνεται καλύτερη από το να πέσουν στα χέρια των Ταλιμπάν, αποτυπώνοντας την απελπισία του κόσμου.

Με κομμένη την ανάσα, αναμένονταν κάποιες επίσημες ανακοινώσεις από τη μεριά των Ταλιμπάν, κυρίως όσον αφορά τα δικαιώματα των γυναικών στη χώρα, τα οποία είχαμε δει να καταπατώνται βάναυσα την τελευταία φορά που βρέθηκαν στην εξουσία.

Αμνηστία για τους εχθρούς, Σαρία για τις γυναίκες

Στην πρώτη τους συνέντευξη Τύπου από τη στιγμή που κατέλαβαν την πρωτεύουσα του Αφγανιστάν, την Καμπούλ, έδωσαν οι Ταλιμπάν απευθυνόμενοι τόσο στον λαό του Αφγανιστάν, όσο και στη διεθνή κοινότητα. Την ίδια στιγμή, ο αντιπρόεδρος του Αφγανιστάν Αμρουλάχ Σάλεχ δήλωσε ότι βρίσκεται στο Αφγανιστάν καθώς είναι ο «νόμιμος υπηρεσιακός πρόεδρος» από τη στιγμή που ο πρόεδρος Ασράφ Γάνι έφυγε από τη χώρα.

Οι Ταλιμπάν ανακοίνωσαν πως δίνουν αμνηστία  σε όλους τους αντιπάλους τους, υποσχέθηκαν ότι οι γυναίκες θα μπορούν να εργάζονται και να πηγαίνουν στο πανεπιστήμιο ενώ δεσμεύτηκαν και για τα δικαιώματα των γυναικών ξεκαθαρίζοντας ωστόσο την ίδια ώρα ότι τους δεσμεύει ο νόμος της Σαρία.

«Θα θέλαμε να διαβεβαιώσουμε ότι δεν πρόκειται να υπάρξει καμία διάκριση εις βάρος των γυναικών, αλλά φυσικά εντός των πλαισίων που έχουμε» δήλωσε ο εκπρόσωπος των Ταλιμπάν.

Οι γυναίκες μας είναι μουσουλμάνες, θα είναι ευτυχείς επίσης να ζουν εντός του πλαισίου της σαρία. Οι γυναίκες μας έχουν δικαιώματα και θα είναι σε θέση να επωφεληθούν από αυτά τα δικαιώματα, έχουν δικαίωμα να μετέχουν στην εκπαίδευση, στην υγεία και σε άλλους τομείς, τόνισε.

“Unfortunately the last government was weak, they didn’t keep their promises”

Taliban spokesman Zabihullah Mujahid tells Kabul residents “their security is ensured” as he addresses Afghans for first time since the group took took control

Latest: https://t.co/IUtAPurBs4 pic.twitter.com/0NLuuc6FwE

— BBC Breaking News (@BBCBreaking) August 17, 2021

Πώς ανασυγκροτήθηκαν

Οι Ταλιμπάν σταδιακά ανασυγκροτήθηκαν, με κύριες πηγές χρηματοδότησης το όπιο και τις παράνομες εξορύξεις. Απέφευγαν τις συγκρούσεις μεγάλης κλίμακας και σκορπούσαν τον τρόμο στις πόλεις με βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας.

Παράλληλα, ανέλαβαν τον έλεγχο πολλών επαρχιών μέσω μίας «σκιώδους» κυβέρνησης με δικά της δικαστήρια και φορολογικό σύστημα.

Στις βόρειες και δυτικές περιοχές όπου εμφανίζονται αδύναμοι, οι Ταλιμπάν κινήθηκαν για τη στήριξη από τους Τατζίκους, τους Ουζμπέκους και άλλες εθνικότητες, δήλωσαν κάτοικοι και αξιωματούχοι.

«Οι αρχηγοί ασφαλείας μας ανήκουν σε εθνικότητες που ζουν στην περιοχή», δήλωσε ο εκπρόσωπος των Ταλιμπάν με έδρα τη Ντόχα.

Παρά τις ειρηνευτικές συμφωνίες που υπογράφηκαν πριν από την αμερικανική αποχώρηση, στρατιωτικοί αξιωματούχοι των ΗΠΑ σημείωναν ότι οι Ταλιμπάν ετοιμάζονταν να επιτεθούν σε επαρχιακές πόλεις.

Ο Mujahid ισχυρίστηκε ότι οι Ταλιμπάν σκόπευαν να σταματήσουν στις πύλες της Καμπούλ, αλλά επειδή η προηγούμενη διοίκηση ήταν «ανίκανη», μπήκαν στην πόλη για να «διασφαλίσουν την ασφάλεια».

Ανησυχία για κλιμάκωση της βίας

Ο εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου εξέφρασε σήμερα τη βαθιά ανησυχία του για την κατάσταση στο Αφγανιστάν, επικαλούμενος εγκλήματα και εκτελέσεις για αντεκδίκηση που μπορεί να στοιχειοθετούν παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.

«Παρακολουθώ από κοντά τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν και είμαι ιδιαίτερα ανήσυχος από τις πρόσφατες αναφορές που κάνουν λόγο για κλιμάκωση της βίας στη χώρα», δηλώνει σε ανακοίνωση ο εισαγγελέας Καρίμ Χαν, επικαλούμενος εγκλήματα «που θα μπορούσαν να στοιχειοθετούν παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου».

ΕΕ: Να αναγνωρίσουμε τα λάθη μας

«Δεν μπορούμε να εγκαταλείψουμε» τους Αφγανούς που συνεργάστηκαν μαζί μας και «κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τους προσφέρουμε καταφύγιο στα κράτη-μέλη της ΕΕ», δήλωσε ο Ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε, λίγο μετά την ολοκλήρωση της τηλεδιάσκεψης των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ για την κατάσταση στο Αφγανιστάν.

Ειδικότερα, ο Μπορέλ ανέφερε ότι οι Αφγανοί που συνεργάστηκαν με την ΕΕ φτάνουν περίπου τα 400 άτομα συν τις οικογένειές τους. Σημείωσε, επίσης, ότι για να οργανωθεί η «ασφαλής» και «με τάξη» αναχώρησή τους, θα πρέπει να διασφαλιστεί η πρόσβαση στο αεροδρόμιο της Καμπούλ του οποίου η λειτουργία είναι κρίσιμη.

«Πρέπει να καλέσουμε τους Ταλιμπάν να σεβαστούν τις δεσμεύσεις τους όσον αφορά τους πολίτες και τις ιδιοκτησίες τους», είπε ο Μπορέλ, τονίζοντας ότι η ανθρωπιστική βοήθεια θα πρέπει να συνεχιστεί.

Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας κατέληξε λέγοντας ότι πολλά είναι τα διδάγματα που θα πρέπει να αντλήσουν οι χώρες της ΕΕ από την κατάσταση στο Αφγανιστάν. «Πρέπει να αναγνωρίσουμε τα λάθη που έγιναν», είπε, τονίζοντας ότι υπερεκτιμήθηκαν οι δυνατότητες του αφγανικού στρατού, για την εκπαίδευση του οποίου οι χώρες της ΕΕ ξόδεψαν όλα αυτά τα χρόνια πολλά χρήματα και μεγάλη προσπάθεια.

Οι γυναίκες αντιμέτωπες με τη φρίκη

«Τι θα απογίνω» είναι το ερώτημα που στοιχειώνει τη σκέψη των Αφγανών αμάχων, και ιδιαίτερα των γυναικών, μετά την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων και την προέλαση των Ταλιμπάν.

«Ανησυχώ για το μέλλον μου που μοιάζει τόσο θολό. Αν αναλάβουν την εξουσία οι ισλαμιστές αντάρτες, θα χάσω την ταυτότητά μου. Ανησυχώ για την ύπαρξή μου, όχι για την αποχώρηση των ΗΠΑ. Γεννήθηκα το 2004 και δεν έχω ιδέα πώς συμπεριφέρονταν οι Ταλιμπάν στις γυναίκες. Γνωρίζω, όμως, ότι για αυτές τα πάντα ήταν απαγορευμένα», εξηγεί η 17χρονη Ουαχίντα Σαντέκι, τελειόφοιτος λυκείου της Καμπούλ.

Η ανάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν συνιστά εξαιρετικά δυσοίωνη εξέλιξη για τις γυναίκες. Oταν διοικούσαν τη χώρα, την περίοδο 1996-2001, απαγόρευαν στις Αφγανές να σπουδάζουν, να εργάζονται, μετατρέποντάς τις σε αιχμάλωτες στο ίδιο τους το σπίτι, κάτι εθιμικό στις πιο απομακρυσμένες περιοχές.

Η Φατιμά Γκελανί, κυβερνητική διαπραγματευτής στις ειρηνευτικές συνομιλίες με τους Ταλιμπάν, υποστήριζε τον Απρίλιο: «Το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι οι γυναίκες πρέπει να μάθουμε να στηριζόμαστε στον εαυτό μας. Σήμερα οι γυναίκες του Αφγανιστάν είναι διαφορετικές. Είναι μία δύναμη και κανείς δεν μπορεί να τους αρνηθεί τη θέση ή τα δικαιώματά τους».

Αμερικανικός οπλισμός στα χέρια των Ταλιμπάν

«Σημαντική ποσότητα» αμερικανικού στρατιωτικού εξοπλισμού βρίσκεται ήδη στα χέρια των Ταλιμπάν, παραδέχτηκε σήμερα ο Τζέικ Σάλιβαν, ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν.

«Μια σημαντική ποσότητα έπεσε στα χέρια των Ταλιμπάν και προφανώς δεν έχουμε την εντύπωση ότι θα μας την επιστρέψουν ευχαρίστως», δήλωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Λευκό Οίκο, απαντώντας σε μια ερώτηση για τον αμερικανικό στρατιωτικό εξοπλισμό στο Αφγανιστάν.

Οι Ταλιμπάν δημοσίευσαν πριν από δύο ημέρες ένα βίντεο στο οποίο παρελαύνουν γύρω από αμερικανικά ελικόπτερα «Black Hawk» του αφγανικού στρατού στο αεροδρόμιο της Κανταχάρ, στον νότο της χώρας.

«Αυτά τα ‘Black Hawks’ δεν δόθηκαν στους Ταλιμπάν. Δόθηκαν στις αφγανικές δυνάμεις» και αυτό κατόπιν αιτήματος του προέδρου Ασράφ Γάνι που τράπηκε σε φυγή, δήλωσε ο Τζέικ Σάλιβαν.

Υπογράμμισε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είχε “κάνει την επιλογή” να απαντήσει σε αυτό το αίτημα, έχοντας επίγνωση του κινδύνου ότι αυτά τα ελικόπτερα μπορεί να πέσουν στα χέρια των Ταλιμπάν.