Θα ήταν φιάσκο εάν δεν ήταν τραγωδία

Η έκβαση της εικοσαετούς αμερικανικής στρατιωτικής επέμβασης στο Αφγανιστάν θα μπορούσε τελικά να χαρακτηριστεί ως φιάσκο αν δεν ήταν τραγωδία.

Αλήθεια, ποιος μπορεί από εδώ και πέρα να εμπιστευθεί τις Ηνωμένες Πολιτείες (ΗΠΑ); Επειτα από είκοσι χρόνια πολέμου (2001-2021) με 2.400 νεκρούς Αμερικανούς και με 1 τρισ. δολάρια κόστος, οι ΗΠΑ εγκατέλειψαν το Αφγανιστάν ακριβώς στις δυνάμεις, τους Ταλιμπάν, που ήθελαν, υποτίθεται, να εξαφανίσουν ως πολιτική δύναμη.

Οι Ταλιμπάν είναι πίσω στην εξουσία, στην Καμπούλ, και το Αφγανιστάν επιστρέφει στην ισλαμική θεοκρατία μετά την απόφαση της Ουάσιγκτον να αποσυρθούν εντελώς άκαιρα οι αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις από τη χώρα, απόφαση που αρχικά πάρθηκε από τον Ντόναλντ Τραμπ αλλά υιοθετήθηκε και επιταχύνθηκε από τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν.

Ενα κολοσσιαίο λάθος που στιγματίζει την προεδρία του Δημοκρατικού Τζο Μπάιντεν και βαθύτατου γνώστη – υποτίθεται – των θεμάτων εξωτερικής πολιτικής. Εκτιμάται ως βέβαιον ότι το Αφγανιστάν των Ταλιμπάν θα (ξανα)αποτελέσει το ασφαλές καταφύγιο όλων των ακραίων τρομοκρατικών ισλαμικών δυνάμεων, της Αλ Κάιντα, του Ισλαμικού Κράτους (IS) και άλλων.

Ακριβώς αυτό το καθεστώς που υποτίθεται ότι ήθελαν να εξουδετερώσουν οι ΗΠΑ με τη στρατιωτική εισβολή τους στη χώρα την επομένη των τρομοκρατικών επιθέσεων (9/11) το 2001 και την παρουσία τους εκεί για 20 χρόνια. Μια ταπεινωτική ήττα. Μια ήττα που πιστοποιεί ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν να κερδίσουν έναν πόλεμο.

Είτε πρόκειται για το Βιετνάμ, το Ιράκ ή το Αφγανιστάν. Πλήρης κατάρρευση οποιασδήποτε αξιοπιστίας. Και αυτό ας το λάβει σοβαρά υπόψη και η ελληνική πλευρά που τελευταία επενδύει τόσο πολλά στις ΗΠΑ ως συντελεστή ασφάλειας για την περιοχή.

Αλλά και η Ευρώπη που ούτως ή άλλως καλά κάνει και επενδύει στη «στρατηγική αυτονομία» ακριβώς γιατί δεν εμπιστεύεται πλέον τις ΗΠΑ ως αξιόπιστο συντελεστή ασφάλειας. Ομως η επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία δεν καταρρακώνει μόνο τις ΗΠΑ αλλά και το ΝΑΤΟ, το οποίο επιχείρησε τη μόνη στρατιωτική επιχείρηση στην ιστορία του στο Αφγανιστάν και βεβαίως ηττήθηκε.

Η νίκη των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν θα είχε και πιο άμεσες συνέπειες για την Ελλάδα. Πρώτα απ’ όλα γιατί, ως φαίνεται, η νέα κατάσταση – η ταλιμπανοποίηση – ενισχύει Πακιστάν και Τουρκία. Δεύτερον, λόγω του νέου κύματος αφγανών προσφύγων που θα θελήσουν να περάσουν σε Τουρκία, Ελλάδα και τελικά Ευρώπη (και που κανένας δεν θέλει).

Μια (ακόμη) θλιβερή ημέρα για τις ΗΠΑ, την ευρύτερη περιοχή, το παγκόσμιο σύστημα. Και βέβαια για το Αφγανιστάν, τη δημοκρατία, τα θεμελιώδη δικαιώματα, ιδιαίτερα των γυναικών.

Ορισμένοι σε Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες καλλιεργούν την ελπίδα ότι οι Ταλιμπάν θα πολιτευθούν αυτή τη φορά με σχετική μετριοπάθεια. Μακάρι, αν και μάλλον ευσεβείς πόθοι. Κάποιοι άλλοι μιλούν για την «προδοσία (betrayal) των Αμερικανών», ενώ αναμένουν και έναν εμφύλιο στη χώρα – αποτυχημένο κράτος.

Αφγανιστάν: νεκροταφείο των υπερδυνάμεων…

* Ο καθηγητής Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι πρώην πρεσβευτής – σύμβουλος του ΥΠΕΞ και μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής των FEPS και ΕΛΙΑΜΕΠ. Από τις εκδόσεις Θεμέλιο κυκλοφορεί το νέο του βιβλίο «Επιτεύγματα και Στρατηγικά Λάθη της Εξωτερικής Πολιτικής της Μεταπολίτευσης»