Σύγχυση

Η αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν συνιστά μία αποτυχημένη προσπάθειά τους να απεμπλακούν από ένα πολεμικό μέτωπο που δημιούργησαν πριν από σχεδόν είκοσι χρόνια. Προετοιμάζονταν και προετοίμαζαν εταίρους και αντιπάλους για αυτή την εξέλιξη, ωστόσο, αυτή έγινε με τον εντελώς λάθος τρόπο και στον λάθος χρόνο.

Η Ουάσιγκτον βρισκόταν σε συνομιλίες με τους Ταλιμπάν εδώ και καιρό και μάλιστα τον Φεβρουάριο του 2020 είχε προβεί μαζί τους στη συμφωνία της Ντόχα, προφανώς αντιλαμβανόμενη ότι το μοντέλο της φιλοδυτικής κυβέρνησης του Αφγανιστάν δεν «περπατούσε».

Εξάντλησαν, όπως άφησε να εννοηθεί ο Μπάιντεν στο διάγγελμά του, όλα τα περιθώρια οι Αμερικανοί αλλά οι Αφγανοί ήταν ανεπίδεκτοι μαθήσεως; Μήπως η κόπωση στο εσωτερικό των ΗΠΑ και η απαίτηση για απόσυρση από θέατρα πολεμικών επιχειρήσεων (ήδη από την εποχή Ομπάμα) λειτούργησε καταλυτικά; Οπως και να έχει έπειτα από δύο δεκαετίες, όπου τεράστια κεφάλαια ξοδεύθηκαν (άνω των 2 τρισ. δολαρίων), στρατιώτες σκοτώθηκαν (περίπου δυόμισι χιλιάδες) και η αποστολή για την οποία εξαρχής υπήρχαν αμφιβολίες φαινόταν πως γινόταν επί ματαίω, οι ΗΠΑ αποφάσισαν να αποχωρήσουν, δείχνοντας πως δεν «καίγονται» σε πρώτη φάση τουλάχιστον για τις συνέπειες. Αυτή η επιλογή προφανώς και θα γεννήσει νέες κρίσεις και ας δείχνουν κάποιες χώρες εμπιστοσύνη στους Ταλιμπάν.

Παρότι δεν μπορεί να αποκλειστεί συμφωνία κάτω από το τραπέζι ΗΠΑ – Ταλιμπάν, ακόμη και έτσι οι όροι φαίνεται πως ευνοούν τους δεύτερους και πλήττουν το ήδη τρωθέν προφίλ της Ουάσιγκτον διεθνώς. Αλίμονο, αν η μεγαλύτερη δύναμη στον κόσμο δέχτηκε να αφήσει έρμαιο στις διαθέσεις των Ταλιμπάν όσους στήριξε για είκοσι χρόνια μόνο και μόνο για να μη στραφούν σε βάρος της.

Δηλαδή ακόμη και αν η Ουάσιγκτον έλαβε διαβεβαιώσεις από τους φονταμενταλιστές ότι δεν θα συσταθεί εκ νέου το διεθνές τρομοκρατικό δίκτυο, τι βαθμό εμπιστοσύνης μπορεί να έχει σε αυτούς; Φαίνεται πάντως ότι ο αμερικανικός παράγοντας γνωρίζει ή θέλει να πιστεύει ότι με τον τρόπο που κινήθηκε θα μετριάσει την πρόθεση των Ταλιμπάν να αναδιατάξουν τις δυνάμεις της διεθνούς τρομοκρατίας, αν και κάτι τέτοιο μοιάζει στην παρούσα φάση αφελές.

Πώς λοιπόν θα αναχαιτιστεί η δυναμική των ιδεών των σκοταδιστών, επί παραδείγματι, στην ευρύτερη περιοχή; Είναι γνωστό ότι το Πακιστάν, που ανήκει στους κερδισμένους, καθώς υποστηρίζει συστηματικά τους Ταλιμπάν και παρεμφερείς ομάδες, αποτελεί συγκοινωνούν δοχείο με το Αφγανιστάν. Αθροίζοντας τους πληθυσμούς τους, έχουμε σχεδόν 265 εκατομμύρια πολίτες, αρκετοί εκ των οποίων εμφορούνται από ακραίες αντιλήψεις για τη θέση της γυναίκας, τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά και μοιράζονται το μίσος τους για τη Δύση και οτιδήποτε ξενόφερτο.

Η δε παραδοχή ότι το Αφγανιστάν είναι αποτυχημένο κράτος, με τις τοπικές Αρχές ασφαλώς να φέρουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης, δεν τιμά όσους επένδυσαν σε αυτό, με την ολική επαναφορά των Ταλιμπάν να γίνεται με εκκωφαντικό τρόπο. Και τρανή απόδειξη της κοινής αποτυχίας Δύσης και αφγανών κυβερνώντων είναι τα εκτεταμένα φαινόμενα διαφθοράς, με τον τελευταίο πρόεδρο της χώρας να φέρεται ότι δεν λησμόνησε διαφεύγοντας να πάρει μαζί του κρατικά χρήματα.

Ο Κωνσταντίνος Φίλης είναι εκτελεστικός διευθυντής του ΙΔΙΣ. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος το βιβλίο του «Διεκδικητικός Πατριωτισμός. Ανατομία μιας συζήτησης που δεν έγινε ποτέ»