Απογραφή πληθυσμού στις ΗΠΑ – Το σταδιακό τέλος της «Λευκής Αμερικής»

Ο Ντόναλντ Τραμπ σε μεγάλο βαθμό βρέθηκε στην εξουσία θέλοντας να εκπροσωπήσει μια δυσαρεστημένη και θυμωμένη «Λευκή Αμερική». Αυτό φάνηκε και στη δημογραφική σύνθεση του ακροατηρίου του, αλλά καταγράφηκε και στις εικόνες από τον όχλο που προσπάθησε να εισβάλει στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021, ας μια από τις πιο τραυματικές στιγμές της νεώτερης αμερικανικής ιστορίας: ήταν ένας όχλος στη συντριπτική πλειοψηφία λευκών αυτός που δοκίμασε να καταλάβει τον χώρο όπου στεγάζονται τα ομοσπονδιακά νομοθετικά σώματα.

Όμως, σε επίπεδο πληθυσμιακών αναλογιών αυτή η «Λευκή Αμερική» βρίσκεται σε υποχώρηση. Αυτό τουλάχιστον δείχνουν τα δεδομένα από την πρόσφατη απογραφή πληθυσμού στις ΗΠΑ, που δείχνουν ότι το ποσοστό όσων δηλώνουν λευκοί βρίσκεται σε υποχώρηση, ενώ αυξάνουν οι ισπανόφωνοι, οι ασιατικής καταγωγής και όσοι δηλώνουν παραπάνω από μια φυλή.

Τα βασικά δεδομένα της απογραφής

Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής το ποσοστό αυτών που δηλώνουν ότι είναι λευκοί μόνοι υποχώρησε κατά 8,6%, η πρώτη φορά που καταγράφεται τέτοια μείωση. Πλέον όσοι δηλώνουν ότι είναι λευκοί μόνοι είναι 204,3 εκατομμύρια και εκπροσωπούν το 61,6% του πληθυσμού, ενώ το 2010 ήταν 223,6 εκατομμύρια και 72,4%. Σε αυτούς προστίθενται και 31,1 εκατομμύρια που δηλώνουν ότι είναι λευκοί σε συνδυασμό με κάποια άλλη φυλή, μια κατηγορία με επίσης μεγάλη αύξηση.

Η αύξηση των ισπανόφωνων ή λατίνο αντιπροσώπευσε πάνω από τη μισή συνολική αύξηση του πληθυσμού των ΗΠΑ. Από 50,5 εκατομμύρια (16,3% του συνολικού πληθυσμού) το 2010 αυξήθηκαν σε 62,1 εκατομμύρια (18,7%) 2020. Σημειώνουμε εδώ ότι για τις αμερικανικές απογραφές οι ισπανόφωνοι ή λατίνο δεν αποτελούν φυλή αλλά εθνοτική κατηγορία ή φυλή.

Οι μαύροι ή αφροαμερικανοί αμερικανοί αυξήθηκαν κατά 5,6% και είναι 41,1 εκατομμύρια, εκπροσωπώντας το 12,4% των Αμερικανών. Κατά πολύ περισσότερο (88,7%) αυξήθηκαν όσοι δήλωσαν μαύροι ή αφροαμερικανοί σε συνδυασμό με άλλη φυλή,

Οι αμερικανοί ασιατικής καταγωγής αυξήθηκαν κατά 35,5% και με 19,9 εκατομμύρια αποτελούν το 6% των αμερικανών, ενώ άλλα 4,1 εκατομμύρια δήλωσαν ότι είναι ασιατικής καταγωγής σε συνδυασμό με κάποια άλλη φυλή.

Η μεγάλη αύξηση του πολυφυλετικού πληθυσμού

Ο αριθμός των αμερικανών που δηλώνουν περισσότερες από μία φυλές είχε αναλογική τη μεγαλύτερη αύξηση. Καθώς από 2,9% του πληθυσμού και 9 εκατομμύρια το 2010, πλέον αντιπροσωπεύει το 10,2% του πληθυσμού και 33,8 εκατομμύρια ανθρώπους. Η μεγαλύτερη τέτοια κατηγορία και αύξηση ήταν αυτή που περιγράφεται ως λευκός και κάποια άλλη φυλή (19,3 εκατομμύρια), λευκός και ιθαγενής αμερικανός ινδιάνος ή ιθαγενής της Αλάσκας (4 εκατομμύρια), λευκός και μαύρος ή αφροαμερικανός (3,1 εκατομμύρια), λευκός και ασιάτης (2,7 εκατομμύρια) και μαύρος ή αφροαμερικανός και κάποια άλλη φυλή (1 εκατομμύριο).

Οι ισπανόφωνοι ή λατίνο δεν δηλώνουν πια στην ίδια κλίμακα «λευκοί»

Όπως είπαμε οι ισπανόφωνοι και οι λατίνο δεν θεωρούνται φυλή, αλλά εθνοτική κατηγορία ή καταγωγή. Η βελτίωση του τρόπου που είναι οργανωμένο το ερωτηματολόγιο και η καλύτερη επεξεργασία των αποτελεσμάτων επέτρεψε μια καλύτερη εικόνα της ταυτότητας αυτής της μεγάλης πληθυσμιακής κατηγορίας.

Έχει λοιπόν μεγάλο ενδιαφέρον ότι το 42,2% ή 26,2 εκατομμύρια δήλωσαν ως φυλή τους το «κάποια άλλη φυλή», μια αύξηση 41,7% σε σχέση με το 2010. Αντίθετα, το ποσοστό των ισπανόφωνων ή λατίνο που δήλωσαν ότι μόνο λευκοί υποχώρησε κατά 52,9% και από 26,7 εκατομμύρια είναι σήμερα 12,6 εκατομμύρια.

Μια χώρα που αλλάζει

Διάφοροι λόγοι συντελούν σε αυτές τις τάσεις. Η επιδημία της κατάχρησης οπιοειδών την προηγούμενη δεκαετία (που οδήγησε και σε αύξηση της συνολικής θνητότητας) μαζί με το γεγονός ότι μετά την οικονομική κρίση του 2008 οι γεννήσεις ήταν μικρότερες από το αναμενόμενο στη γενιά των millennial, ήταν μια παράμετρος που συνέβαλε στην υποχώρηση του λευκού πληθυσμού και εξηγεί εκτός των άλλων και γιατί υποχωρεί το συνολικό ποσοστό των λευκών παιδιών, την ώρα που αύξηση του αριθμού των παιδιών έχει κυρίως τροφοδοτηθεί από τους ισπανόφωνους, τους ασιατικής καταγωγής και τους πολυφυλετικούς. Όσο θα αποσύρεται η γενιά της μεταπολεμικής αύξησης του πληθυσμού (οι baby boomers) τόσο θα αυξάνει η βαρύτητα των μη λευκών στον ενεργό αμερικανικό πληθυσμό.

Αυτό ταυτόχρονα διαμορφώνει και σημαντικές ηλικιακές και πολιτισμικές διαφορές. Όσο πηγαίνουμε στις νεώτερες ηλικίες τόσο λιγότερο «λευκή» και πιο πολύμορφή γίνεται η Αμερική. Μάλιστα, η μεγαλύτερη αύξηση του πληθυσμού είναι σε Πολιτείες που δέχονται και περισσότερους μετανάστες. Ήδη έξι Πολιτείες και η Περιφέρεια της Κολούμπια (όπου και η πρωτεύουσα Ουάσιγκτον) έχουν μη λευκή πλειοψηφία, συμπεριλαμβανομένης πλέον της Νεβάδα και του Μέριλαντ. Το ποσοστό των λευκών υποχώρησε στα τρία τέταρτα των κομητειών και σε 35 Πολιτείες.

Η μάχη για την επαναχάραξη των εκλογικών περιφερειών

Η υποχώρηση της «Λευκής Αμερικής» σε ένα γενικό επίπεδο σημαίνει και μεγαλύτερες δυνατότητες για τους Δημοκρατικούς, σε αντίθεση με τους Ρεπουμπλικάνους. Όμως, η πιο μεγάλη αύξηση του πληθυσμού έγινε σε Πολιτείες όπου οι Ρεπουμπλικάνοι ελέγχουν την επαναχάραξη των εκλογικών περιφερειών. Αυτό τους δίνει τη δυνατότητα να αντισταθμίσουν τις δημογραφικές αλλαγές, με το να ανακατανέμουν τις εκλογικές περιφέρειες έτσι ώστε να διαμορφώνουν ευνοϊκότερο συσχετισμό, και να ενισχύσουν την παρουσία τους στη Βουλή των Αντιπροσώπων και στα Πολιτειακά νομοθετικά σώματα, ενδεχόμενο που ήδη δέχεται μεγάλη κριτική ως αλλοίωση του εκλογικού χάρτη και ως προσπάθεια να στερηθούν πραγματικά εκλογικά δικαιώματα οι μειονότητες.