Αύγουστος 1824 – Εβγήκαμεν εις τα πανία

Αύγουστος 1824

10 Κυριακή. Μετά μεσημβρίαν, αναχωρήσαντες από Ύδρας διευθυνόμεθα προς το ακρωτήριον Σούνιον, όπου η Υδραική Ν[αυτική] μοίρα μετά της των Σπετζών έμελλε να ενωθεί.

11 Δευτέρα. Το πρωί, ο Ναύαρχος και ημείς με τα λοιπά πλοία μας ηράξαμεν υπό το Σούνιον.

12 Τρίτη. Σήμερον έφθασαν πλησίον μας, εκ Σάμου, με τα πλοία των οι πλοίαρχοι Αλέξανδρος Ραφαήλ, και ο Ιωάννης Ζάκας. Κατά την διαταγήν του Ναυάρχου, αμέσως ανεχώρησεν προς τα μέρη της ν. Κω, εις κατασκόπευσιν του Αιγυπτιακού στόλου ο Ραφαήλ.

13 Τετάρτη. ουδέν

14 Πέμπτη. Το πρωί έφθασαν πλησίον μας πλοία τινά των Σπετζών. αμέσως δια σημ. του Ναυάρχου, εβγήκαμεν εις τα πανιά. Την 11ην ώραν π.μ. είδαμεν τα λοιπά Σπετζιώτικα πλοία προς την ν. Κέαν, με τα οποία το εσπέρας ηνώθημεν.

15 Παρασκευή. Όλην την ημέραν εμείναμεν αλακάπα* και εις συνομιλίας. Τέλος απεφασίσθη να υπάγη όλος ο στόλος προς την Σαντορίνην. Και προς το εσπέρας διευθυνόμεθα προς αυτήν.

16 Σάββατον. Το πρωί, ήραξεν ο στόλος υπό την Σαντορίνην. Ταυτοχρόνως με διέταξεν ο Ναύαρχος να διευθυνθώμεν με το πλοίον μου προς Όστριαν, έως μίλια 30, προς παρατήρησιν, πλην μη ιδόντες τίποτε επεστρέψαμεν, και δια σημ. ηράξαμεν όπου και τα άλλα πλοία.

17 Κυριακή. Περί την 10 ώραν π.μ. έφθασε πλησίον μας η υπό την διεύθυνσιν του Αλεξ. Ραφαήλ γολέττα «Τερψιχόρη», φέρουσα μαζύ της εν βρίκιον Αυστριακόν, εμπορικόν, διοικούμενον υπό Φιλίππου Ιβανίσκη, το οποίον συνέλαβεν όπισθεν του Αιγυπτιακού στόλου, όστις ήραξεν εις την ν. Ρόδον.

18 Δευτέρα. Το πρωί, κατά διαταγήν του Ναυάρχου, εξετάσαμεν τα έγγραφα του συλληφθέντος πλοίου, και αφού κατά τας αποδείξεις εφανερώθη ότι το φορτίον είν’ ευρωπαϊκόν , αμέσως απελύθη διά να υπάγη όπου ήθελεν. Οι ναύται της «Τερψιχόρης», ως ήκουσαν την απόλυσιν του πλοίου, δυσαρεστήθησαν, και ερευνήσαντες ακριβέστερα εις διάφορα αυτού μέρη, επέτυχον τα έγγραφα τα οποία απεδείκνυον όλο το φορτίον Τουρκικήν ιδιοκτησίαν, και τα οποία ήσαν μέσα εις εν ζεμπίλι με ορύζι. Αφού δε τα παρετήρησαν ο Ναύαρχος και οι πλοίαρχοι, απεφασίσθη να σταλή εις Ύδραν το πλοίον αυτό, όπου να εκφορτώση, και εις την επιστροφήν μας να μοιρασθή εις όλα τα πληρώματα του στόλου. διωρίσθη συγχρόνως διευθυντής ο Αντώνιος Χ. Ανδρέου, και από κάθε πλοίον να δοθή επί της λείας ένας ναύτης.

19 Τρίτη. Το πρωί, σχεδόν όλοι οι ναύται των πλοίων εζήτησαν επιμόνως ώστε τα εντός του Αυστριακού πλοίου ευρισκόμενα χρήματα να μην σταλούν εις Ύδραν, αλλά να τεθούν επί του Ναυαρχικού πλοίου, και επειδή δεν εισηκούσθησαν και το πλοίο εβγήκεν εις τα πανία, τότε ναύται τινές εκ διαφόρων πλοίων εμβάντες επί του πλοίου Ιω. Λ. Λαλεχού, το έβγαλαν εις τα πανία με σκοπόν να συλλάβουν και εμποδίσουν το Αυστριακόν πλοίον τού να υπάγη εις Ύδραν. Πλην απέτυχον του σκοπού τούτου, διότι διάφοροι πλοίαρχοι επήγαν επί του πλοίου του Λαλεχού, και αφού τους ωμίλησαν συμβουλευτικώς, τους έπεισαν και επέστρεψαν και ο καθείς επήγε εις το πλοίον του, και ησύχασαν. Ο άνεμος σφοδρός, τραμ[ουντάνα]. Μας υποχρέωσε να μείνωμεν, υπό το [κενό] Σαντορίνης αραγμένοι. Ακαταστασία και απείθεια των ναυτών. και τα αμπέλια τα ετρυγήσαμεν.

20 Τετάρτη. Το πρωί. διά σημ. του Ναυάρχου εβγήκαμεν όλα τα πλοία εις τα πανία. Ο άνεμος Μ. μέτριος πλην μετά μεσημβρίαν εσφονδρύνθη ώστε ηναγκάσθημεν να ολιγοστέψωμεν τα πανία. Μετά 1 ώραν έμεινε σφοδρότερος και εδέσαμεν δύο χέρια τερτσαλίων των Γαπιών προς το εσπέρας είμεθα πλησίον της νήσου Λέρου. Ο ίδιος άνεμος αλλά εμετρίασε. Διά σημ. του Ναυάρχου εμείναμεν όλη την νύκτα με ολίγα πανία, υπό την Ν. Λέβηθα.

21 Πέμπτη. Το πρωί, διά σημ. του Ναυάρχου διευθύνθημεν να περάσωμεν μεταξύ των νήσων Λέρου και Καλύμνου και μη δυνηθέντες επεστρέψαμεν. Προς το εσπέρας ηράξαμεν, διά σημ. του Ναυάρχου υπό την νήσον Ληψόν. Ο άνεμος τραμουντάνα σφοδρός και εξηκολούθησεν όλην την νύκτα. Σήμερον εμάθαμεν από τινάς αυτού βοσκούς ότι εις τας ν. Αρκ…[ιούς] είν’ αραγμένα τα υπό την οδηγίαν του αντιναυάρχου Γεωργίου Σαχτούρη πλοία.

22 Παρασκευή. Ο ίδιος χθεσινός άνεμος σφοδρός.

23 Σάββατον. Τας ώρας 8 π.μ. ήλθεν επί του πλοίου του Ναυάρχου, ο Γ. Σαχτούρης, με την βάρκαν του, και αφού συνωμιλήσαμεν τα δέοντα, απεφασίσθη ν’ αναχωρήσωμεν αύριον, και να διευθυνθώμεν εις την ν. Κω και Μπουδρούμην (Αλικαρνασσόν) όπου είναι αραγμένοι οι δύο εχθρικοί στόλοι, ο Βυζαντινός και ο Αιγυπτιακός. Εξηκολούθη ο ίδιος χθεσινός άνεμος, πλην μετριώτερος.

24 Κυριακή. Το πρωί διά σημ. του Ναυάρχου εβγήκαμεν όλα τα πλοία εις τα πανία. ηνώθημεν μετά ταύτα με την υπό τον Σαχτούρην ν. μοίραν. Τότε διά σημ. του Ναυάρχου επροσκλήθημεν όλοι οι πλοίαρχοι επί της ναυαρχίδος, και απεφασίσθη να υπάγη εμπρός μία μοίρα συνισταμένη ούτως. Υδραϊκά πλοία δέκα, και τρία πυρπολικά. Των Σπετζών πέντε και εν πυρπολικόν. Των Ψαρών τρία και δύο πυρπολικά. Μετά μεσημβρίαν δε επλησιάσαμεν εις τον πορθμόν της ν. Κω όπου άμα μας είδεν ο εχθρός εβγήκεν εις τα πανία με όλα τα πλοία. Μετ’ ολίγον συνυπηντήθημεν και ενώ εκανονοβολούμεθα, έξαφνα είδομεν και εξαισκίσθησαν όλαι αι αντέναι του μεσαίου καταρτίου του δικρότου, όπου ήτον ο Καπετάν Πασάς. Όθεν δια το στενόν δε του [διαύλου] και το αβαθές των υδάτων όπου υπάρχει προς το μέρος της Κω, ενταυτώ και διά την νύκτα, υπεχρεώθημεν τα δύο μέρη ν’ απομακρυνθώμεν. εκαύσαμεν δε και δύο πυρπολικά εις μάτην.

25 Δευτέρα. Το πρωί με όλα τα πλοία μας ευρέθημεν υπό τας Ν. Τσατάλια. Δέκα δε εχθρικά πλοία λοξοδρομούσαν εντός σχεδόν του πορθμού της Κω. Ο άνεμος μ.τ. σφοδρός προς την δύσιν του ηλίου, διά σημ. του Ναυάρχου αράξαμεν υπό το ακρωτήριον Γέροντα.

26 Τρίτη. Σήμερον εστάλησαν τέσσαρα πλοία εις κατασκόπευσιν του εχθρού. Το του Πινώτζη, του Αλ. Ραφαήλ, και δύο των Σπετζών. Ο ίδιος χθεσινός άνεμος.

27 Τετάρτη. Εξακολουθούσεν ο ίδιος χθεσινός άνεμος. Κατά διαταγήν του Ναυάρχου εστάλησαν εις Σάμον δύο πλοία, το του Ιω. Παντελή (Μακρυμούρα) Υδραϊκόν, και εν των Σπετζών, διά να προβλέψουν κρασί. έκαστον πλοίον έδωσεν εις αυτά εν βαρέλιον. Μετά μεσημβρίαν επέστρεψαν τα εις κατασκόπευσιν του εχθρού πλοία, μας ανέφεραν ότι επισκεφθέντες εν Αγγλικόν εμπορικόν πλοίον προερχόμενον από Αλεξάνδρειαν και ν. Κω, επληροφορήθησαν παρ’ αυτού ότι οι δύο εχθρικοί στόλοι είν’ αραγμένοι εις Κω. Όθεν αντ’ αυτών των πλοίων, διωρίσθησαν και εκβήκαν εις τα πανία άλλα δύο, το του Ιω. Μπίκου, και Κωνστ. Μπελεμπίνη.

28 Πέμπτη. Εξακολουθούσεν ο ίδιος χθεσινός άνεμος, πλην μέτριος. περί την μεσημβρίαν ηκούοντο κρότοι κανονίων προς το μέρος της Κω και της Καλύμνου, και παρετηρήσαμεν ότι τα εις κατασκόπευσιν του εχθρού δύο πλοία μας επολεμούσαν κατά τινων εχθρικών, αμέσως δε μερικά πλοία μας εβάλθησαν εις τα πανία, και ιδών τούτο ο Ναύαρχος, ύψωσεν το σημείον της αναχωρήσεως, και τότε όλα εβγήκαμεν εις τα πανία. Προς το εσπέρας δε επλησιάσαμεν εις τας ν. Τζατάλια. είδομεν τους δύο εχθρικούς στόλους εις τα πανία. ενύχτωσε και ετραβήχθημεν.

29 Παρασκευή. Το πρωί επτά πλοία μετά του Ναυάρχου, είμεθα πλησίον των ν. Τζατάλια εις γαλήνην. οι δε εχθ[ρικοί] στόλοι είχον τον άνεμον βοηθητικόν και ήρχοντα καθ’ ημών περί την 8 ώραν π.μ. μας επλησίασαν και ηρχίσαμεν αμφότερα τα μέρη τον κανονιοβολισμόν. τα δε άλλα πλοία μας ήσαν υπερδέξια του εχθρού, ημείς δε πολεμούντες ετραβούμεθα προς τον Γέροντα, αλλ’ επειδή ο άνεμος δεν μας εσυγχώρησε να περάσωμεν πέρα του ακρωτηρίου ευρέθημεν εις στενοχωρίαν, ώστε ιδόντα ταύτην τα λοιπά πλοία μας και μάλιστα ο τότε ευρεθείς επί της κορβέττας Εμμανουήλ Τομπάζης, και με το πλοίο του ο Αντώνιος Κριεζής, λαβόντα μαζή των διάφορα άλλα πλοία και τέσσαρα πυρπολικά ώρμησαν κατά και εν τω μέσω των εχθρών, ημείς δε τότε εγυρίσαμεν την βόλτα μας κατά των εχθρών. Εις αυτό το μεταξύ εκάη εις μάτην το πυρπολικόν του Δημ. Παπανικολή. Ήτο σχεδόν μεσημβρία. Επί ενός εχθρικού βρικίου έρριψε το πυρπολικόν του ο Ιωάννης Μαδρόζης, και ων υπ’ άνεμον αυτού απέτυχε. μετ’ ολίγον ο Ανδρέας Πιπίνος κατά του ιδίου έρριψε το εδικόν του, απέτυχε δε και αυτό, μετά ταύτα και το ιδικόν του ο Λάζαρος Μουσιού κατά του ιδίου, αλλ’ απέτυχε και αυτός. Τότε όλα τα εχθ[ρικά] πλοία ήρχοντο κατ’ επάνω ημών των επτά πλοίων, και κατ’ εξοχήν μία ταχύπλοος με μεγάλην ορμήν και ηρχίσαμεν να κανονοβολούμεθα. όθεν ο μεθ’ ημών Γεωργάκης Παππα-Αντωνίου, ώρμησε με το πυρπολικόν του κατ’ αυτής της φεργάδος και μ’ όλον που ήτον υπ’ άνεμον αυτής το εκόλλησε δια της αγκύρας του εις ταις εξαρτόριζαις του εμπροσθινού καταρτίου, έδωσεν αμέσως φωτίαν και άναψαν της φεργάδος τα εμπροστινά πανία, αλλά επειδή οι Τούρκοι δια των αντλιών έσβυναν την φωτίαν, διέταξε παρ’ ευθύς τον Γεώργιον Βατικιώτην με το πυρπολικόν του, και επήγε και το εκόλλησεν υπερδέξια της φεργάδος, και τότε οι τούρκοι απελπισθέντες ερρίφθησαν εις την θάλασσαν, εντοσούτω μετά μίαν ώραν σχεδόν έμεινε θύμα πυρός, εις δόξαν του ελληνικού ναυτικού και των δύο Υδραίων πυρπολιστών. Οι δε πρώτοι τρεις πυρπολισταί δεν επέτυχον κατά του βρικίου εξαιτίας της έως τότε απειρίας τού να καίουν εις τα πανία. Ο εχθρός άμα είδε το καύσιμον της φεργάδος, ετραβήχθη ατάκτως προς την ν. Κω. Ημείς δε επεριφερόμεθα εις την θέσιν της ναυμαχίας αγαλλόμενοι και εκπληττόμενοι διότι εκπληκτικόν ήτο να βλέπει κανείς ότι ενώ ήρχετο ο εχθρός κατ’ επάνω μας και εφαίνετο ως εν μέγα δάσος συνιστάμενος από 260 πλοία, από δίκροτα, φεργάδες, κορβέττας, βρίκια και διάφορα φορτηγά πλοία, παίζων και την μουσικήν, ετραβήχθη έπειτα ατάκτως εις φυγήν. Εις αυτήν την ναυμαχίαν εφονεύθησαν δύο ναύται εκ του πυρπολικού του Γ. Παπ. Αντωνίου, ο Γεωργάκης Γκικαβούσης και ο Αντώνιος Π. Ελευθερίου, επληγώθησαν δε ο πυρπολιστής Γ. Π. Αντωνίου και τέσσαρες ναύτες του, ο Ανδρέας Πιπίνος. Ο δε Ιωάννης Τζόγλας εφονεύθη. Από την βάρκα του Αναστ. Τσαμαδού επιάσθησαν εις την θάλασσαν ο πλοίαρχος της καείσης φεργάδος, ένας χιλίαρχος και είκοσι στρατιώται. Επίσης και από την του Αντ. Γ. Κριεζή δέκα και πέντε ναύται. Επληροφορήθημεν δε παρ’ αυτών ότι η φεργάδα ήτο του Τούνεζη Σερασκέρης είχεν οκτακοσίους ναύτας και τριακοσίους πεντήκοντα τακτικούς στρατιώτας, οι οποίοι όλοι εχάθησαν.

30 Σάββατον. Το πρωί αράξαμεν υπό τον Γέροντα. Προ μεσημβρίας έφθασεν εξ Ύδρας πλησίον μας η γολέττα του Μαντζόρου φέρουσα πολεμοφόδια. Μετά την δύσιν του ηλίου, διά σημ. του Ναυάρχου εβγήκαμεν εις τα πανία. Συγχρόνως ανεχώρησε το πλοίον του Κοσμά Αθηρνού, διά να φέρη εις Ύδραν την αγγελίαν και τους πληγωθέντας εις την χθεσινήν ναυμαχίαν.

31 Κυριακή. Το πρωί είδομεν την εμπροσθοφυλακήν του εχθρού διά σημ. του Ναυάρχου ετρέξαμεν κατ’ αυτής και επροχωρήσαμεν έως εις τας ν. Τζατάλια ιδών δε ημάς ο εχθρός αμέσως εβγήκεν εις τα πανία. Όλην την νύκτα επεκράτη γαληνιαίος άνεμος και ετραβήχθημεν προς την ν. Ληψόν. Οι δε Σπετζιώται διά σημ. του Ναυάρχου των Γεωργίου Ανδρούτζου δεν εβγήκαν το πρωί εις τα πανία.

*αλακάπα: με κατεβασμένα τα πανιά

Το ανωτέρω κείμενο προέρχεται από το Ημερολόγιον των κατά θάλασσαν εκστρατειών του πλοιάρχου Γεωργίου Σαχίνη (Γενικά Αρχεία του Κράτους – Κεντρική Υπηρεσία, Συλλογή Γιάννη Βλαχογιάννη, κατάλογος Β’ – Χειρόγραφα, αριθμός χειρογράφου 57).

Πρόκειται για το χειρόγραφο ημερολόγιο που διατηρούσε ο ναυμάχος Γεώργιος Σαχίνης (1789-1864), ο υδραίος πλοίαρχος του «Μιλτιάδη», από το 1824 έως το 1827.

Σε αυτό περιγράφεται η επιχειρησιακή δραστηριότητα που ανέπτυσσε το πολεμικό σκάφος «Μιλτιάδης» (ήταν ένα μπρίκι, δηλαδή ένα ιστιοφόρο πολεμικό πλοίο με δύο κατάρτια και ικανό αριθμό πυροβόλων) υπό τις οδηγίες του ναυάρχου Ανδρέα Μιαούλη, όπως και ο καθημερινός βίος των ναυτικών που επέβαιναν σε αυτό.

Πηγή: eef.edu.gr