Falling men

Oι περισσότερες ιστορικές συγκρίσεις που έγιναν αυτές τις ημέρες ήταν ανάμεσα στην πτώση της Καμπούλ την περασμένη Κυριακή και την πτώση της Σαϊγκόν το 1975: οι δύο σχεδόν ίδιες φωτογραφίες των αμερικανικών ελικοπτέρων που απομακρύνουν το προσωπικό από την αμερικανική πρεσβεία έγιναν viral.

Υπάρχει όμως κι ένα άλλο ζευγάρι φωτογραφιών που προκαλεί μαύρες σκέψεις: οι Αμερικανοί που πέφτουν από τους φλεγόμενους Δίδυμους Πύργους στις 11 Σεπτεμβρίου 2001 και οι Αφγανοί που πέφτουν από το αμερικανικό αεροπλάνο που απογειώνεται από το αεροδρόμιο Χαμίντ Καρζάι στις 16 Αυγούστου 2021.

Και στις δύο περιπτώσεις δεν υπάρχει ελπίδα σωτηρίας, πρόκειται για αυτοκτονίες. Οι άνθρωποι αυτοί πέφτουν με πλήρη επίγνωση ότι κανένας άγγελος δεν θα τους σώσει. Είναι απελπισμένοι.

Είχαμε τον «falling man» του Μανχάταν, τον άνδρα με το άσπρο πουκάμισο που απαθανάτισε ο φωτογράφος Ρίτσαρντ Ντρου ενώ έπεφτε με το κεφάλι κάτω, τα χέρια στα πλευρά και το ένα πόδι λυγισμένο. Τώρα έχουμε τους «falling men» της Καμπούλ. Ανάμεσά τους, ένας παίκτης της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου.

Οι εικόνες είναι αφόρητες. Ο συμβολισμός είναι συντριπτικός. Το ένα γεγονός ανοίγει με βίαιο τρόπο τον αιώνα. Το άλλο κλείνει έναν τραγικό κύκλο πολέμων, θανάτων, καταστροφών, κακοδιαχείρισης, διαφθοράς, ψευδαισθήσεων. Ο Οσάμα μπιν Λάντεν πήρε την εκδίκησή του, λένε εκείνοι που συγκρίνουν τη φρίκη της τρομοκρατίας με τη φρίκη που ταυτίζουν με τη Δύση και βρίσκουν την πρώτη προτιμότερη.

Αυτό είναι το δεύτερο κοινό σημείο ανάμεσα στον Σεπτέμβριο του 2001 και τον Αύγουστο του 2021. Οι άνθρωποι που πανηγύριζαν για εκείνες τις τρομοκρατικές επιθέσεις, που χοροπήδαγαν στα γραφεία, που χόρευαν στους δρόμους, που έγραψαν «πονάει όταν σε βομβαρδίζουν», σήμερα επιχαίρουν για την ήττα του «ιμπεριαλισμού» και θεωρούν δικαιολογημένη την τιμωρία όσων συνεργάστηκαν μαζί του.

Από κοντά κι οι συνωμοσιολόγοι, εκείνοι που είναι σίγουροι ότι οι επιθέσεις στους Δίδυμους Πύργους οργανώθηκαν από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, όπως είναι σίγουροι ότι η ανακατάληψη του Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν είναι προϊόν κάποιου deal μεταξύ των «ισχυρών», ώστε να πουλήσουν περισσότερα όπλα οι βιομηχανίες.

Στην Ιταλία τούς αποκαλούν «Ιταλιμπάν». Προέρχονται από την Αριστερά: όπως λάτρευαν κάποτε τον Μάο ή τον Κάστρο, σήμερα λατρεύουν τον μουλά Ομάρ. Αλλά προέρχονται κι από τη Δεξιά: είναι άνθρωποι για τους οποίους οι Αμερικανοί είναι πάντα εισβολείς και ποτέ ελευθερωτές. Δεν θεωρούν υποχρέωσή τους να διαλέξουν ανάμεσα στη Δύση και το Ισλαμικό Εμιράτο, όπως δεν θεωρούσαν άλλοτε υποχρέωσή τους να διαλέξουν ανάμεσα στο Κράτος και τη δεξιά ή αριστερή τρομοκρατία.

Και με τους «falling men» δεν δάκρυσαν ποτέ.