Κοροναϊός – Η κρίσιμη γενετική αλλαγή που επέτρεψε στο Δέλτα να κατακτήσει τον κόσμο

Μια μετάλλαξη στο γονίδιο της πρωτεΐνης-ακίδας που χρησιμοποιεί ο κοροναϊός για να εισβάλλει στα ανθρώπινα κύτταρα έπαιξε κεντρικό ρόλο στη δραματική εξάπλωση του στελέχους Δέλτα, αποκαλύπτουν νέες μελέτες.

Η μετάλλαξη δείχνει να εξηγεί, τουλάχιστον εν μέρει, γιατί το στέλεχος Δέλτα είναι τουλάχιστον 40% πιο μεταδοτικό από το Άλφα, το βρετανικό στέλεχος που κυριαρχούσε προηγουμένως στην Ελλάδα και πολλές χώρες.

Δύο νέες μελέτες εστιάζονται στην μετάλλαξη P681R, η οποία επηρεάζει μια περιοχή της πρωτεΐνης-ακίδας γνωστή ως θέση θραύσης. Για να μπορέσει ο ιός να εισέλθει στα κύτταρα, μια ανθρώπινη πρωτεΐνη που ονομάζεται φουρίνη πρέπει να κόψει την πρωτεΐνη-ακίδα στη θέση θραύσης.

Η πρώτη νέα μελέτη, η οποία παρουσιάζεται ως προδημοσίευση από την ομάδα του Πέι-Γιονγκ Σι του Πανεπιστημίου του Τέξας, διαπιστώνει ότι η πρωτεΐνη-ακίδα κόβεται πολύ πιο εύκολα στο στέλεχος Δέλτα, συγκριτικά με το Άλφα, εύρημα που βρίσκεται σε συμφωνία με προηγούμενη βρετανική μελέτη τον Μάιο.

Οι πρωτεΐνες-ακίδες που εξέχουν από την επιφάνεια του κοροναϊού συνδέονται σε υποδοχείς των ανθρώπινων κυττάρων (US NIAID)

Στον ιό του SARS (SARS-CoV-1), η ακίδα κόβεται από τη φουρίνη μόνο αφότου ο ιός συνδεθεί σε υποδοχείς των ανθρώπινων κυττάρων. Στην περίπτωση του SARS-CoV-2, όμως, η πρωτεΐνη κόβεται νωρίτερα, μόλις τα νέα αντίγραφα του ιού ξεπηδήσουν από τα μολυσμένα κύτταρα. Η αλλαγή αυτή επιτρέπει στον κοροναϊό να μολύνει τα ανθρώπινα κύτταρα πολύ πιο αποτελεσματικά, σχολιάζουν ανεξάρτητοι ειδικοί στον δικτυακό τόπο του Nature.

Η μετάλλαξη P681R δείχνει να επιταχύνει περαιτέρω τη διαδικασία, δείχνει η δεύτερη μελέτη, την οποία παρουσιάζει ως προδημοσίευση η ομάδα του Κέι Σάτο στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο. Τα εργαστηριακά πειράματα έδειξαν ότι οι πρωτεΐνες-ακίδες που φέρουν τη συγκεκριμένη μετάλλαξη ενσωματώνονται στην εξωτερική μεμβράνη των κυττάρων –ένα κρίσιμο στάδιο της λοίμωξης- σχεδόν τρεις φορές ταχύτερα, συγκριτικά με τις ακίδες που δεν φέρουν τη μετάλλαξη.

Παρόλα αυτά, οι ειδικοί συμφωνούν ότι η μετάλλαξη P681R πιθανότατα δεν είναι ο μόνος παράγοντας πίσω από την εκρηκτική εξάπλωση του Δέλτα. Για παράδειγμα, ένα συγγενικό στέλεχος από την Ινδία με την ονομασία Κάππα φέρει την P681R αλλά δεν μολύνει τα ανθρώπινα κύτταρα με την ίδια ταχύτητα, όπως έδειξε πρόσφατη μελέτη του Χάρβαρντ.

Επιπλέον, καμία αύξηση της μεταδοτικότητας δεν παρατηρήθηκε όταν αμερικανοί ερευνητές εισήγαγαν τη μετάλλαξη στο αρχικό στέλεχος του πανδημικού κοροναϊού. «Χρειάζεται πάνω από μία μετάλλαξη για να κάνει τη διαφορά» λέει ο Γκάρι Ουίτακερ το Πανεπιστημίου του Κορνέλ στις ΗΠΑ, επικεφαλής της έρευνας.

Παρόλα αυτά, τα δεδομένα υποδεικνύουν ότι η P681R παίζει σημαντικό ρόλο στην αυξημένη μεταδοτικότητα του κοροναϊού. Και, όπως φαίνεται, η περιοχή θραύσης της πρωτεΐνης-ακίδας, είναι μια περιοχή στην οποία πρέπει να αναμένονται περισσότερες ανησυχητικές μεταλλάξεις στο μέλλον.