Πράσινη διπλωματία και «γεωπολιτική της καταστροφής»

Η «πράσινη διπλωματία» με τις μεσογειακές χώρες (που προωθεί ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Μ. Βαρβιτσιώτης) είναι μια πρωτοβουλία προς τη σωστή κατεύθυνση αλλά θα πρέπει να πάμε πολύ πιο πέρα. Καθώς αυτό που ίσως μόλις λίγους μήνες πριν φαινόταν ως ρομαντική, ουτοπική ιδέα, σήμερα είναι μια αδήριτη, επιτακτική ανάγκη. Η Ελλάδα θα πρέπει να βγει από τη «γεωπολιτική της καταστροφής». Μετά τις ολέθριες πυρκαγιές στη χώρα και τη δημοσιοποίηση της νέας, έκτης έκθεσης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ (Intergovernmental Panel for Climate Change – IPCC) η χώρα δεν μπορεί να συνεχίσει την πολιτική για την εξόρυξη, εκμετάλλευση, αξιοποίηση των στερεών καυσίμων είτε πρόκειται για πετρέλαιο είτε για φυσικό αέριο. Οφείλει να βάλει οριστικό τέρμα στην πολιτική αυτή εδώ και τώρα. Αφού αποδεδειγμένα πλέον πρόκειται για πολιτική που σκοτώνει τη χώρα, το μέλλον, τον πλανήτη.

Γι’ αυτούς και άλλους πολλούς λόγους η Ελλάδα θα πρέπει να εμφανιστεί πρωτοπόρος στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, ευθυγραμμιζόμενη και με την Πράσινη Συμφωνία (Green Deal) της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Θα πρέπει μαζικά να στραφεί προς τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), τομέα στον οποίο έχει τεράστια (συγκριτικά) πλεονεκτήματα. Και να εξηγήσει στην κοινωνία / πολίτες την επιτακτικότητα της επιλογής αυτής. Αλλωστε, και από οικονομική άποψη η αξιοποίηση των οποιωνδήποτε αβέβαιων κοιτασμάτων στερεών καυσίμων δεν πρόκειται να προσφέρει κάτι το ιδιαίτερο. Η Ελλάδα για τα επόμενα χρόνια έχει στη διάθεσή της σημαντικούς πόρους για ενός τύπου νέα στρατηγική ανάπτυξης.

Αλλά και οι γεωπολιτικές προεκτάσεις της εγκατάλειψης των στερεών καυσίμων κάθε μορφής και των συναφών projects (π.χ. αγωγός East Med) θα είναι σημαντικές, τόσο σε ό,τι αφορά τις σχέσεις με την Τουρκία όσο και την ευρύτερη περιοχή της Αν. Μεσογείου γενικότερα. Η όξυνση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις που έχει ως μια αφετηρία τη διαμάχη γύρω από την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών (υφαλοκρηπίδα, Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη – ΑΟΖ) συνδέεται κυρίως με τον υποτιθέμενο πλούτο στερεών καυσίμων για εκμετάλλευση στις επίμαχες περιοχές. Το ίδιο ισχύει και για την ευρύτερη περιοχή της Αν. Μεσογείου. Η Ελλάδα, θέτοντας τέρμα στην εξόρυξη στερεών καυσίμων, βγαίνει απ’ αυτή τη γεωπολιτική της καταστροφής και με πρωτοβουλία της επιχειρεί να πείσει και τις άλλες χώρες (πρωτίστως την Κύπρο) να πράξουν το ίδιο, όσο δύσκολο κι αν είναι. Ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Δένδιας είχε το θάρρος πριν από λίγους μήνες να πει: πρώτον, «η Ελλάδα πιστεύει στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και δεν πρόκειται να αρχίσει να σκάβει τον βυθό της Μεσογείου για να βρει αέριο και πετρέλαιο…».

Δεύτερον, «χρειαζόμαστε 10 με 20 χρόνια για να το βρούμε (το πετρέλαιο) και να το εκμεταλλευθούμε (…) Οικονομικά δεν οραματιζόμαστε η Ελλάδα να γίνει χώρα παραγωγής πετρελαίου». Τρίτον, «το Αιγαίο αποτελεί έναν παράδεισο στη γη. Δεν σκοπεύουμε να το μετατρέψουμε σε Κόλπο του Μεξικού».

Αυτές οι διακηρύξεις θα πρέπει να γίνουν επίσημη πολιτική εδώ και τώρα.

Οπως γράφει ο καθηγητής S. Lewis («Guardian», 11 Αυγούστου), τα στερεά καύσιμα υπήρξαν αρχικώς παράγοντας προόδου. Σήμερα όμως σκοτώνουν και την πρόοδο και το μέλλον και θα πρέπει να εγκαταλειφθούν ολοσχερώς. Αυτό ισχύει πολλαπλώς για την Ελλάδα και για γεωπολιτικούς λόγους. Είναι ζήτημα ζωής, επιβίωσης, ειρήνης και πολέμου.

Ο καθηγητής Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι πρώην πρεσβευτής – σύμβουλος του ΥΠΕΞ και μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής των FEPS και ΕΛΙΑΜΕΠ. Από τις εκδόσεις Θεμέλιο κυκλοφορεί το νέο του βιβλίο «Επιτεύγματα και Στρατηγικά Λάθη της Εξωτερικής Πολιτικής της Μεταπολίτευσης»