Αγαπάμε τον θόρυβο κι όχι τόσο τους αθλητές…

Μετά το δημοσίευμα για τον Στέφανο Τσιτσιπά στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» της προηγούμενης εβδομάδας, έλαβα πολλά mail αναγνωστών. Οπως συνήθως συμβαίνει, άλλοι ήταν σύμφωνοι με όσα έγραψα κι άλλοι διαφώνησαν. Κάποιοι, όμως, μου έθεσαν μια σειρά από ερωτήματα διαφορετικά, χωρίς τοποθετήσεις, υπέρ ή κατά της θέσης μου. Γιατί πρέπει να μας ενδιαφέρει η γνώμη των αθλητών για θέματα που δεν άπτονται των ικανοτήτων και των κατορθωμάτων τους; Και γιατί οι δημοσιογράφοι ρωτάνε τους αθλητές για πράγματα που δεν έχουν να κάνουν με τα κατορθώματά τους; Ποιος και γιατί ενδιαφέρεται για τις απαντήσεις τους, με ρωτάνε; Οι ερωτήσεις έχουν ενδιαφέρον.

Ανάγκη

Οπως περίπου και οι καλλιτέχνες, έτσι και οι αθλητές νιώθουν την ανάγκη της ύπαρξης μιας αυτοτροφοδουτούμενης δημοφιλίας. Κερδίζουν αρχικά την προσοχή μας, μετά τα μπράβο μας και τα χειροκροτήματά μας και μετά όλο το ενδιαφέρον μας – ειδικά αν με τα σπορ ασχολούμαστε και δεν τους παρακολουθούμε ως κάτι ανεξήγητα επιτυχημένο και αξιοθαύμαστα παράξενο. Οταν ο αθλητής αποκτήσει ένα είδος δημόσιας εικόνας επενδύει σε αυτή. Αποκτά φανατικούς υποστηρικτές και αυτό του φέρνει και χορηγούς και έσοδα μεγαλύτερα, αλλά τόσο σημαντικά ώστε καταλαβαίνει πως το να βρίσκεται στην επικαιρότητα είναι αρκετά κερδοφόρο. Ετσι συχνά, κυνηγώντας αυτή την επικαιρότητα, μπορεί να κάνει και δηλώσεις για οτιδήποτε του ζητηθεί – ακόμα και για τα εμβόλια. Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως ανάλογες ερωτήσεις έγιναν και στον Τζόκοβιτς και στον Ναδάλ και στον Φέντερερ – περιορίζω τις επισημάνσεις στον κόσμο του τένις γιατί το έναυσμα στη συζήτηση το έδωσε ο τενίστας πρωταθλητής μας. Οφείλω να πω και κάτι ακόμα: επένδυση στην επικαιρότητα του αθλητή κάνουν σχεδόν πάντα και τα ΜΜΕ αναδεικνύοντας σε είδηση φράσεις και τοποθετήσεις ανάλογα με το μέγεθος του πρωταγωνιστή. Ενα πράγμα π.. που δεν έχει καταλάβει ακόμα ο καλός Τσιτσιπάς είναι πως όταν φτάνεις στο νούμερο 3 της παγκόσμιας κατάταξης του τένις, όλος ο κόσμος ασχολείται μαζί σου. Κι όχι μόνο όταν το θες.

Αβγό

Η ιστορία της σχέσης του αθλητή με τα ΜΜΕ θυμίζει λίγο την κότα και το αβγό. Η δήλωση του Τσιτσιπά για τα εμβόλια π.χ. δεν θα απασχολούσε κανέναν αν την έκανε μιλώντας με κάποιο φίλο του: την έκανε σε μια συνέντευξη Τύπου και η αναπαραγωγή της υπήρξε αστραπιαία. Μοιάζει ό,τι λέει ο Τσιτσιπάς να γίνεται είδηση, αλλά δεν είναι έτσι ακριβώς. Εγινε είδηση η ατάκα του για τα Harrods. Eγιναν είδηση οι δηλώσεις του για το πόσο καλά πέρασε την Πρωτοχρονιά στο Ντουμπάι. Με την τοποθέτησή του, όμως, για το πόσο καλό θα ήταν να μπορούσαν οι προπονητές να συμβουλεύουν τους παίκτες στη διάρκεια των αγώνων τους δεν ασχολήθηκε κανείς. Οπως κανείς σχεδόν δεν ασχολήθηκε και με την ανάρτησή του για την ανάγκη να σκεφτόμαστε τους άλλους – μια έμμεση απάντηση σε όσους τον κατηγόρησαν για τα όσα είπε για τα εμβόλια: όποιος ήθελε να τον παρουσιάσει ως αντιεμβολιαστή, αυτό ειδικά δεν το πρόβαλε καθόλου.

Κοπτοραπτική

Είναι θύματα των ΜΜΕ που κάνουν κοπτοραπτική στις δηλώσεις τους οι αθλητές; Οχι ακριβώς. Μπορεί καμιά φορά κάτι που έχουν πει να προβληθεί υπερβολικά, αλλά σχεδόν ποτέ δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά. Αν ο Τσιτσιπάς δεν μιλούσε για τα εμβόλια κανείς δεν θα είχε τη δυνατότητα να τον παρουσιάσει ως ένα είδος ψεκασμένου, έτοιμο να τρέξει στο Σύνταγμα με τους παλαιοημερολογίτες. Ωστόσο η ερώτηση γιατί άραγε μας ενδιαφέρει η γνώμη του παραμένει. Είτε αυτή προβάλλεται σωστά από τα media, είτε λανθασμένα, το θέμα είναι αυτό το γιατί.

Θόρυβος

Αυτό που έχω καταλάβει έπειτα από πολλά χρόνια δουλειάς στα ΜΜΕ, αλλά και συναναστροφής με τους αθλητές και την επικαιρότητά τους, είναι ότι δεν ενδιαφέρει τόσο η γνώμη, όσο η συμμετοχή στον θόρυβο που αυτή δημιουργεί – σαν ο θόρυβος αυτός να είναι ένα παιχνίδι. Οσο πιο οικείος μας φαίνεται ο αθλητής, όσο πιο πολύ νομίζουμε πως τον γνωρίζουμε, όσο περισσότερο φτιασιδωμένη στο μυαλό μας είναι η όποια δημόσια εικόνα του, τόσο πιο πολύ καιγόμαστε να του απαντήσουμε σε κάποια από τις δημόσιες τοποθετήσεις του, είτε συμφωνώντας, είτε διαφωνώντας. Ο τρόπος που ασχολούμαστε με τη δήλωση ενός αθλητή, εν τέλει, δεν έχει να κάνει τόσο με αυτόν, όσο με εμάς τους ίδιους. Πολλοί πιστεύουμε πως ο αθλητής, όπως π.χ. και ο καλλιτέχνης, χρωστά σ’ εμάς αποκλειστικά την επιτυχία του. Ως εκ τούτου θέλουμε και να μας τα λέει όπως θέλουμε. Τον παρακολουθούμε όπως ο αυστηρός δάσκαλος τον μαθητή. Είτε για να του πούμε «μπράβο» (δηλαδή μπράβο στον εαυτό μας που τον ξεχώρισε), είτε για να τον συνετίσουμε, αν κρίνουμε πως δεν τα λέει καλά. Ολο αυτό είναι αρκετά παράδοξο, αλλά είναι πραγματικό.

Ινδάλματα

Κάποτε οι αθλητές γίνονταν ινδάλματα στα μάτια των παιδιών χάρη στους γονείς που μπορούσαν να εξηγήσουν στα πιτσιρίκα τους λόγους που πρέπει να τους θαυμάζουν. Αυτό ήταν εξαιρετικά χρήσιμο διότι τα παιδιά που μαγεύονταν από τις δεξιότητες των αθλητών κατέληγαν να ασχοληθούν με τον αθλητισμό. Σήμερα με τους αθλητές ασχολούνται λίγο-πολύ όλοι, όχι για όσα κάνουν στο γήπεδο, αλλά για όσα κάνουν έξω από αυτό. Οποιος π.χ. αντιπαθεί τον Κριστιάνο Ρονάλντο, τον αντιπαθεί γιατί του φαίνεται πως κάνει διαρκώς μια επίδειξη πλούτου, πως εκμεταλλεύτηκε το ίδιο το παιχνίδι για να γίνει πολυεκατομμυριούχος. Οι πιο φανατικοί haters αδυνατούν να καταλάβουν ότι η επιτυχία του έχει να κάνει πρώτα από όλα με τις αγωνιστικές αρετές του.

Κέντρο

Είναι ινδάλματα οι αθλητές; Δεν ξέρω. Ξέρω όμως ότι όλοι είναι στο κέντρο μιας κάποιας επικαιρότητας κι ότι πολλοί ασχολούνται μαζί τους, όχι γιατί βλέπουν στο πρόσωπό τους ηγέτες και χαρισματικούς ανθρώπους, αλλά γιατί απλά η ενασχόληση μαζί τους γεννά πάθη. Ο Ντέιβιντ Μπέκαμ π.χ. αγαπήθηκε πολύ στην Αγγλία, αλλά και μισήθηκε παράφορα, όχι όταν έχασε ένα κρίσιμο πέναλτι με την Εθνική ή αποβλήθηκε σε ένα παιχνίδι της (έχει υπάρξει μισητός και για αυτά…), αλλά κυρίως όταν πήρε θέση εναντίον του Βrexit. Οταν αυτό το έκανε, στα μάτια πολλών Αγγλων έγινε ένας εκπρόσωπος των ξεπουλημένων ελίτ, ένας εχθρός της περηφάνιας του αγγλικού έθνους. Το σκεφτόμουν αυτό και κατέληξα στο συμπέρασμα πως είναι καλύτερο για τη χώρα που ο Τσιτσιπάς δεν μίλησε υπέρ του εμβολιασμού: αν το έκανε, θα ήταν κι αυτός για κάποιους «η ζωντανή απόδειξη πως υπάρχει κάποιο σκοτεινό σχέδιο που υπηρετούν η πλουτοκρατία και οι εκπρόσωποί της». Πάλι καλά που ο Τσιτσιπάς είπε όσα είπε. Αν έλεγε όσα λέει ο Ναδάλ π.χ. θα τον έβριζαν πιο πολύ και η ζημιά που θα έκανε άθελά του στην ανάγκη για εμβολιασμό θα ήταν απλά μεγαλύτερη…