Ένας από τους σπουδαιότερους παραγωγούς και μουσικούς της Τζαμάικα , ο Lee Scratch Perry έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 85 ετών.

Γνωστός από την πρωτοποριακή του δουλειά στη roots reggae και τη dub, άλλαξε δραστικά τον ήχο της Τζαμαϊκανής μουσικής.

Όπως ανακοίνωσαν τα ειδησεογραφικά πρακτορεία της χώρας. ο Perry νοσηλευόταν σε ένα νοσοκομείο στη Lucea, στη Βόρεια Τζαμάικα. Η αιτία θανάτου του δεν έχει γίνει ακόμη γνωστή. Ο πρωθυπουργός της χώρας Andrew Holness εξέφρασε τα συλλυπητήρια του στην οικογένεια του.

Ο Lee Scratch Perry, όπως αναφέρει η Lifo,  ήταν υπεύθυνος για τα looping tempos του ήχου της roots reggae που αργότερα έκανε γνωστή στον πλανήτη ο Bob Marley όπως επίσης για την dub παραγωγή του με την στοιχειωτική χρήση της ηχού που αργότερα θα είχε τεράστια σε μουσικά είδη, όπως το post-punk, το χιπ χοπ, η χορευτική μουσική, κ.α.

Ο Perry γεννήθηκε το 1936 στο Rainford Hugh Perry στην περιοχή του Hanover της βορειοδυτικής Τζαμάικα και άφησε το σχολείο όταν ήταν ακόιμα παιδί. «Δεν υπήρχε τίποτα να κάνω τότε παρά να δουλέψω στα χωράφια, έτσι άρχισα να παίζω ντόμινο και να μαθαίνω να διαβάζω το μυαλό των άλλων», είπε. Τον προσέλαβε ο Clement “Coxsone” Dodd, ιδιοκτήτης του Studio One – της δισκογραφικής εταιρείας και του στούντιο ρέγκε – αρχικά σαν βοηθό του και μετά σαν DJ, ανιχνευτή ταλέντων και τελικά ως μουσικό. Το παρατσούκλι ‘Scratch’ βγήκε από μια πρώιμη ηχογράφηση του το 1965.

Στον πρώτο από τους αμέτρητους καυγάδες του, ο Perry μάλωσε με τον Dodd και άρχισε να δουλεύει με τον παραγωγό Joe Gibbs – αργότερα τα έσπασε και με αυτόν. Γινόταν ολοένα και ανεξάρτητος, σχηματίζοντας  τους Upsetters, το δικό του συγκρότημα, με μια σειρά από πρώιμες ηχογραφήσεις που αντλούσαν εμμονικά στοιχεία από τα spaghetti western: Return of Django, Clint Eastwood, The Good, the Bad and the Upsetters.

To 1973, έφτιαξε το δικό του στούντιο, το ιστορικό Black Ark. Πειραματιζόταν με drum machines και οτιδήποτε μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως εξοπλισμός στο στούντιο, όπως, επίσης,  με όπλα, σπασμένα ποτήρια, και ήχους από ζώα. Συνήθιζε να φυσάει καπνό μαριχουάνα στα master tapes για να εμπλουτίσει με αυτόν τον τρόπο τις ηχογραφήσεις.

Καινοτόμησε πάνω στην τεχνική των dub βερσιόν στα ρέγκε κομμάτια με το να δίνει έμφαση στο μπάσο και με το να αφαιρεί πολλές φορές τα φωνητικά και να προσθέτει ένα reverb για να δημιουργήσει μια απόκοσμη ηχώ που να δίνει ηχητικό βάθος.  «Βλέπω το στούντιο σαν ένα ζωντανό οργανισμό, σαν τη ζωή την ίδια», έλεγε. «Η μηχανή πρέπει να ζει και να είναι νοήμων.Τότε βάζω το μυαλό μου μέσα στην μηχανή και η μηχανή φτιάχνει την πραγματικότητα».

Οι Upsetters ηχογράφησαν για το άλμπουμ War Ina Babylon σε παραγωγή Perry  που ήταν μέρος του κύματος της πολιτικής ρέγκε που βγήκε στα μέσα της δεκαετίας του ’70 και έβγαλε ένας από τους σημαντικότερους ύμνους του είδους, το Chase the Devil. Άλλα κλασικά κομμάτια και άλμπουμ που έκανε παραγωγή ο Perry ήταν το Heart of the Congos των Congos και το τεράστιο χιτ του Junior Murvin, Police and Thieves που γράφτηκε σαν διαμαρτυρία ενάντια στην αστυνομική βία και αργότερα έκαναν διασκευή οι Clash – στους οποίους έκανε αργότερα παραγωγή το 1977, ο Perry στο Complete Control.

Πριν από όλα αυτά, ο Perry συνεργάστηκε με τον Bob Marley και τους Wailers. Οι ηχογραφήσεις τους το 1970 και 1971 θεωρούνται ορόσημα στην καριέρα του Marley μέχρι και σήμερα. Ο γιος του Marley, Ziggy είχε δηλώσει ότι ο Perry ήταν καθοριστικός στην καριέρα του πατέρα του.

Η συνεργασία τους τελείωσε με άσχημο τρόπο. «Καθόταν απλά στο στούντιο όταν παίζαμε την μουσική μας και μετά μας πούλησε. Ποτέ δεν είδαμε δεκάρα από τα άλμπουμ που κάναμε μαζί του. Η άγνοια του μας κόστισε πολλά λεφτά και ποτέ δεν τον συγχώρεσα», είχε δηλώσει ο Bunny Wailer.

O Perry έκαψε το στούντιο του, το 1983, πεπεισμένος ότι ήταν στοιχειωμένο με κακά πνεύματα αλλά συνέχισε να ηχογραφεί μέχρι το τέλος της ζωής του. Κέρδισε ένα γκράμι το 2003 για το άλμπουμ του Jamaican ET ενώ συνεργάστηκε από τον George Clinton μέχρι τους Beastie Boys. To 2008 κυκλοφόρησε ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή του με τίτλο The Upsetter με αφήγηση του ηθοποιού Benicio Del Toro.

O Perry είχε παντρευτεί δύο φορές, την Paulette Perry με την οποία χώρισε το 1979 και αργότερα με την Mireille Ruegg που γνώρισε το 1989. Μετακόμισε στην Ελβετία μαζί της και απέκτησαν δύο παιδιά.

Παράλληλα με την μουσική του, είχε αποκτήσει μυθικές διαστάσεις για τα νεανικά και θεοπαλαβα ρούχα που φορούσε όπως και για τις εξωφρενικές δηλώσεις που έκανε για τον εαυτό του. «Είμαι ένας εξωγήινος από έναν άλλο κόσμο. Ζω στο διάστημα. Είμαι απλά επισκέπτης εδώ!», είχε πει. Ήταν επίσης εξαιρετικά θρήσκος. Είχε δηλώσει το 2015 στη Guardian «Δεν υπάρχει καλύτερος δάσκαλος από τον Χριστό. Τα λόγια του Χριστού είναι τέλεια».

Headlines