Αφγανιστάν – Θεριεύει ο εμφύλιος των ακραίων ισλαμιστών

Η αντίστροφη μέτρηση για την ολοκλήρωση της αποχώρησης των αμερικανικών δυνάμεων από την Καμπούλ την Τρίτη 31 Αυγούστου έχει ξεκινήσει, εν μέσω των χειρότερων συνθηκών, δηλαδή του φόβου και άλλων επιθέσεων του Ισλαμικού Κράτους με βομβιστές αυτοκτονίας, αυτοκίνητα παγιδευμένα με εκρηκτικά και ρουκέτες στο αεροδρόμιο της Καμπούλ.

Ο εφιάλτης που δεν άφηνε τους ειδικούς να κοιμηθούν ακόμα και πριν από τη νίκη των Ταλιμπάν, ότι δηλαδή το Αφγανιστάν θα μετατραπεί σε πρόσφορο έδαφος για τρομοκρατικές ομάδες, όπως η Αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος, δείχνει να γίνεται πραγματικότητα.

Από τις δύο μεγάλες εκρήξεις που σημειώθηκαν την Πέμπτη στην περίμετρο του αεροδρομίου έχασαν τη ζωή τους τουλάχιστον 90 άτομα, μεταξύ των οποίων 13 αμερικανοί στρατιώτες. Και παρά τις προειδοποιήσεις του αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν προς τους υπευθύνους ότι «θα σας κυνηγήσουμε, θα σας βρούμε και θα το πληρώσετε», κανείς δεν πιστεύει ότι οι αιματηρές επιθέσεις θα σταματήσουν εδώ. Πόσο μάλλον που με τις επιθέσεις αυτές φαίνεται να θεριεύει και ο εμφύλιος πόλεμος μέσα στο Αφγανιστάν, ανάμεσα σε ομάδες ακραίων τζιχαντιστών.

«Δεν μπορώ να σας περιγράψω πόσο καταρρακωμένοι αισθανόμαστε», λέει στους «New York Times» ο Σαάντ Μοχσενί, ιδιοκτήτης ενός από τους πιο δημοφιλείς τηλεοπτικούς σταθμούς της χώρας. «Ξαναγυρνάμε στα παλιά, περισσότερες βόμβες, περισσότερο αίμα, περισσότερες επιθέσεις, αλλά δυστυχώς αυτή τη φορά θα έχουμε να τα αντιμετωπίσουμε όλα αυτά υπό το καθεστώς των Ταλιμπάν».

Ολες οι τζιχαντιστικές τρομοκρατικές οργανώσεις από τους Ταλιμπάν έως το Ισλαμικό Κράτος και την Αλ Κάιντα, παρά τις 20χρονες συγκρούσεις με τις ξένες στρατιωτικές δυνάμεις, έχουν επιβιώσει και προσαρμοστεί, λένε οι ειδικοί στην τρομοκρατία, και μετατραπεί σε πιο εξελιγμένες οργανώσεις οι οποίες αναζητούν περιοχές έντασης σε όλο τον κόσμο για να δράσουν.

Οι επιθέσεις της Πέμπτης στην Καμπούλ τονίζουν την καταστροφική ισχύ που έχουν αυτές οι οργανώσεις να προβαίνουν σε μαζικές σφαγές. Και προκαλούν αναπόφευκτα ερωτήματα για το εάν οι Ταλιμπάν θα υλοποιήσουν τη βασική υπόσχεση που έδωσαν όταν η κυβέρνηση Τραμπ συμφώνησε στις αρχές του 2020 στην αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από τη χώρα – ότι το Αφγανιστάν δεν θα αποτελεί πλέον έδαφος απ’ όπου θα οργανώνονται επιθέσεις εναντίον των ΗΠΑ και των συμμάχων τους.

Τους μήνες πριν από την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων μπήκαν στο Αφγανιστάν περίπου 10.000 τζιχαντιστές από την Κεντρική Ασία, τον Βόρειο Καύκασο, το Πακιστάν και την επαρχία Σινγιάνγκ της Δυτικής Κίνας, σύμφωνα με επίσημη έκθεση του ΟΗΕ. Οι περισσότεροι συνδέονταν με τους Ταλιμπάν ή την Αλ Κάιντα που έχουν στενούς δεσμούς μεταξύ τους. Αλλοι διατηρούν σχέσεις με το Ισλαμικό Κράτος του Κορασάν που βρίσκεται σε σύγκρουση με τους Ταλιμπάν και ανέλαβε την ευθύνη για τις αιματηρές επιθέσεις της Πέμπτης.

Ποιοι είναι οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους του Χορασάν

Το IS-K, το Ισλαμικό Κράτος του Χορασάν (το Χορασάν είναι αφγανική επαρχία), είναι το τοπικό παράρτημα των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους με δράση στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Δημιουργήθηκε τον Ιανουάριο του 2015 στην κορύφωση της ισχύος του Ισλαμικού Κράτος στο Ιράκ και τη Συρία, πριν ηττηθεί το αυτοανακηρυχθέν χαλιφάτο από τις διεθνείς δυνάμεις με επικεφαλής τις ΗΠΑ. Στις τάξεις του εντάσσονται τζιχαντιστές από το Αφγανιστάν και το Πακιστάν, ιδιαίτερα μέλη που αυτομολούν από τους αφγανούς Ταλιμπάν αναζητώντας μια πιο ακραία οργάνωση.

Πόσο ακραία;

Το Ισλαμικό Κράτος του Χορασάν έχει τη βάση του στην ανατολική επαρχία του Νανγκαράρ, κοντά στις οδούς της παράνομης διακίνησης ναρκωτικών και ανθρώπων από και προς το Πακιστάν. Η οργάνωση είναι υπεύθυνη για τις πιο βίαιες επιθέσεις τα τελευταία χρόνια – έχει επιτεθεί σε σχολεία θηλέων, νοσοκομεία ακόμα και μαιευτήρια όπου τα μέλη του έχουν δολοφονήσει εν ψυχρώ εγκύους και νοσηλεύτριες. Αντίθετα με τους Ταλιμπάν, το ενδιαφέρον των οποίων περιορίζεται κυρίως στο Αφγανιστάν, το Ισλαμικό Κράτος του Χορασάν αποτελεί μέρος του παγκόσμιου δικτύου του ΙSIS το οποίο οργανώνει επιθέσεις σε δυτικούς, διεθνούς και ανθρωπιστικούς στόχους, όπου αυτό μπορεί να γίνει.

Στην ακμή του το ΙS-K είχε περίπου 3.000 μέλη – όμως υπέστη σημαντικές απώλειες στις συγκρούσεις τόσο με τις αμερικανικές και αφγανικές δυνάμεις ασφαλείας όσο και με τους Ταλιμπάν.

Συνδέεται µε τους Ταλιµπάν;

Περιφερειακά ναι, μέσω ενός τρίτου μέρους, του δικτύου Χακάνι. Σύμφωνα με τους ερευνητές, υπάρχουν ισχυροί δεσμοί μεταξύ του Ισλαμικού Κράτους του Χορασάν και του δικτύου Χακάνι, το οποίο διατηρεί στενές σχέσεις και με τους Ταλιμπάν. Ο ιδρυτής του Τζελαλουντίν Χακάνι πολεμούσε με τους αφγανούς μουτζαχεντίν εναντίον των Σοβιετικών στη δεκαετία του 1980, λαμβάνοντας μεγάλη χρηματοδότηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στο δίκτυο Χακάνι είχε ενταχθεί τότε και ο μετέπειτα αρχηγός της αλ Κάιντα Οσάμα μπιν Λάντεν. Το 1995 το δίκτυο ανακοίνωσε την ένταξή του στις οργανώσεις που υποστηρίζουν τους Ταλιμπάν και έναν χρόνο αργότερα όταν κατέλαβαν την εξουσία στο Αφγανιστάν ο Χακάνι ανέλαβε το υπουργείο που ήταν αρμόδιο για την επαφή με τις φυλές. Σήμερα, δεύτερος στην ιεραρχία είναι ο γιός του ιδρυτή, Σελαλουντίν Χακάνι. Ενας άλλος γιος του, ο Χαλίλ Χακάνι, τοποθετήθηκε πρόσφατα από τους Ταλιμπάν ως υπεύθυνος για την ασφάλεια της Καμπούλ. Υπάρχει επικήρυξη για εκείνον ύψους 5 εκατομμυρίων δολαρίων.

Ο δρ Σαϊτζάν Γκοχέλ του ιδρύματος Ασίας και Ειρηνικού παρακολουθεί τα ένοπλα δίκτυα στο Αφγανιστάν εδώ και χρόνια. Λέει ότι «αρκετές μεγάλες επιθέσεις μεταξύ 2019 και 2021 πραγματοποιήθηκαν σε συνεργασία μεταξύ του Ισλαμικού Κράτους του Χορασάν, του δικτύου Χακάνι και άλλων τρομοκρατικών ομάδων με έδρα το Πακιστάν». Οταν οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την Καμπούλ στις 15 Αυγούστου απελευθέρωσαν εκατοντάδες κρατουμένους από τη φυλακή Πουλ-ι-Τσάρκι, μεταξύ των οποίων πολλά μέλη της αλ Κάιντα και του Ισλαμικού Κράτους.

Ομως το Ισλαμικό Κράτος του Χορασάν έχει μεγάλες διαφορές με τους Ταλιμπάν, τους οποίους κατηγορεί ότι έχουν εγκαταλείψει την τζιχάντ – τον ιερό αγώνα – και προτίμησαν να διαπραγματευθούν με τις ΗΠΑ μια ειρηνευτική συμφωνία που κλείστηκε στα «πολυτελή ξενοδοχεία» της Ντόχα, στο Κατάρ. Χαρακτηριστικό είναι ότι στις φυλακές Πουλ-ι-Τσάρκι από τους 500 κρατουμένους που απελευθερώθηκαν από τους Ταλιμπάν, μόνο ένας εκτελέστηκε επιτόπου: ο Αμπού Ομάρ Κορασάνι, ένας από τους διοικητές του Ισλαμικού Κράτους στη Νοτιοανατολική Ασία.

Τώρα οι ένοπλοι του Ισλαμικού Κράτους αποτελούν μεγάλη πρόκληση για τους Ταλιμπάν – και είναι χαρακτηριστικό αυτό που είπε ο διοικητής των αμερικανικών δυνάμεων στο Αφγανιστάν, ότι για αυτό το θέμα οι Δυτικοί μοιράζονται πληροφορίες από τις μυστικές υπηρεσίες για το Ισλαμικό Κράτος με τους Ταλιμπάν.