Πρόγραμμα προστασίας της ελαιοκομίας στην Κρήτη

Την προστασία της παραγωγής ελαιολάδου στην Κρήτη, καθώς το προϊόν αποτελεί βασικό μοχλό ανάπτυξης της οικονομίας του πρωτογενή τομέα, προχωρά η Περιφέρεια Κρήτης μέσω προγραμματικής σύμβασης με τον ΕΛΓΟ- ΔΗΜΗΤΡΑ που αφορά την εκπόνηση αναπτυξιακού προγράμματος με τίτλο «Παραγωγή προβασικού πολλαπλασιαστικού υλικού ποικιλιών ελιάς στην Περιφέρεια Κρήτης-CertOlive».

Στόχος της συγκεκριμένης δράσης όπως αναφέρει η σύμβαση που παρουσιάζει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, είναι να αποκτηθεί η απαιτούμενη γνώση ώστε να ωφεληθούν τα φυτώρια και οι αγρότες της Κρήτης με φυτωριακό υλικό ανωτέρας ποιότητας από μητρικά φυτά ελιάς με πιστοποιημένη ποικιλιακή ταυτότητα και φυτοϋγεία, για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

Καμπανάκι κινδύνου

Αφορμή, σύμφωνα με την τεχνική έκθεση της δράσης, στάθηκε η πρωτοφανής καταστροφή ελαιώνων στην Ιταλία.

Όπως αναφέρει η έκθεση, «στη γειτονική χώρα, η ασθένεια xylella έχει προκαλέσει 60% μείωση της παραγωγής έως σήμερα. Αν εξαπλωθεί στην Ελλάδα εκτιμάται ότι θα προκαλέσει ζημιές 2 δισ. ευρώ. Η εξάπλωση από χώρα σε χώρα γίνεται με το πολλαπλασιαστικό υλικό. Η παραγωγή πιστοποιημένων φυτών ελιάς για πρώτη φορά στην Ελλάδα προστατεύει τη χώρα μας.

Οι αγρότες και τα φυτώρια χρησιμοποιούν μητρικά δέντρα που έχουν επιλέξει από ελαιώνες της περιοχής τους. Τα φυτά που παράγονται συχνά διαφέρουν από τη γνήσια ποικιλία και δεν έχουν σταθερή ανάπτυξη και παραγωγή ανάλογα με το φυτώριο που τα έχουμε προμηθευτεί».

Ο ρόλος του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων

Ο ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ διατηρεί στο Ινστιτούτο Ελιάς Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου στα Χανιά, την Εθνική Συλλογή Αναφοράς για τις ποικιλίες ελιάς. Οι ερευνητές του Ινστιτούτου έχουν διεξάγει συστηματική έρευνα από το 1960 και έχουν επιλέξει τα πιο αντιπροσωπευτικά δέντρα από όλες τις ελληνικές ποικιλίες. Το Ινστιτούτο, διατηρεί τα φυτά αυτά στο ίδιο έδαφος, με ίδιες καλλιεργητικές φροντίδες και έχει καταγράψει όλα τα χαρακτηριστικά τής γενετικής ταυτότητας τους. Επομένως αυτά τα δέντρα εκπροσωπούν τη γνήσια ποικιλία της κορωνέικης, της τσουνάτης, της θρουμπολιάς και όλων των ελληνικών ποικιλιών.

Όλα τα φυτώρια που θα πάρουν μητρικά φυτά από τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ εξασφαλίζουν ποικιλιακή γνησιότητα, ομοιομορφία σε ανάπτυξη και καρποφορία και πιστοποίηση φυτουγείας.

Σύμφωνα με την πρόσφατη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στην οποία εναρμονίστηκε η Ελλάδα) τα φυτώρια πρέπει:

– Να εφαρμόζουν ιχνηλασιμότητα που να αποδεικνύει την ποικιλιακή γνησιότητα.

– Να διαθέτουν πιστοποιημένο πολλαπλασιαστικό υλικό.

Πολυετής έρευνα

Το Ινστιτούτο στα Χανιά κάνει έρευνα στις ποικιλίες ελιάς από το 1960. Το 2012 κατασκεύασε θερμοκήπιο συγκεκριμένων προδιαγραφών και εγκατέστησε τις 10 κύριες ποικιλίες της Ελλάδας. Για 8 χρόνια έγιναν όλες οι δοκιμές και εργαστηριακές εξετάσεις για να εξασφαλιστεί η ποικιλιακή γνησιότητα και η καθαρότητα από ασθένειες. Τον Σεπτέμβριο 2020 πιστοποιήθηκε από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων η φυτεία ως προβασική που είναι η ανώτερη κατηγορία πιστοποίησης που υπάρχει διεθνώς.

Στο Ινστιτούτο έχουν υλοποιηθεί ερευνητικά έργα πάνω από 10 εκατομμύρια ευρώ για την μελέτη των ποικιλιών ελιάς, ενώ ειδικά για την προβασική φυτεία έχουν δαπανηθεί περίπου 100.000 ευρώ έως σήμερα.