Να γιατί ανακάμπτει το γερμανικό SPD

Πολλοί εκπλήσσονται με τη δημοσκοπική πρωτιά του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας (SPD), εκεί που το έβλεπαν τρίτο και καταϊδρωμένο. Μερικοί εξ αυτών ερμηνεύουν αυτήν την πρωτιά ως αποτέλεσμα του γέλιου μπροστά στους πλημμυροπαθείς του υποψηφίου της χριστιανοδημοκρατίας Αρμιν Λάσετ και την πολύ σοβαρή στάση του υποψηφίου του SPD Ολαφ Σολτς. Αστείες ερμηνείες. Εκπλήσσονται και κάποιοι άλλοι οπαδοί της «αριστερής» σοσιαλδημοκρατίας – τόσο άσχετοι, αφού η γερμανική σοσιαλδημοκρατία ήταν και είναι Αριστερά – που «συμβούλευαν» το κόμμα να μη συμμετάσχει σ’ ένα ακόμη συνασπισμό με τη Μέρκελ, γιατί κάτι τέτοιο θα τους απομάκρυνε από την εξουσία. Εκριναν εξ Ελλάδας τα αλλότρια. Μετέφεραν την αντιδεξιά λογική τμήματος του ελληνικού κομματικού συστήματος σ’ ένα πολιτικό σύστημα εντελώς διαφορετικής λογικής. Οι Γερμανοί επιβραβεύουν το κόμμα ή τα κόμματα που αποδεικνύουν όχι ότι μπορούν να τους τάξουν λαγούς με πετραχήλια και το ουρί του σοσιαλιστικού παραδείσου, αλλά να τους εγγυηθούν τη σοβαρή διαχείριση για την προάσπιση του κοινού καλού.

Σ’ άρθρο μου πάλι στα «ΝΕΑ» (04-12-2017) με τίτλο «Σιγά την πρόβλεψη», υποστήριζα πως δεν χρειάζεται πολλή σκέψη για να καταλάβει κανείς πως τα μέλη του SPD – αντίθετα με κάποιες δήθεν αριστερές αναγνώσεις εδώ – θα εγκρίνουν με μεγάλη πλειοψηφία την πρόταση της τότε ηγεσίας για ένα ακόμη συνασπισμό με τη γερμανική χριστιανοδημοκρατία. Οπερ και εγένετο. Αρκούσε λίγη γνώση της ιστορίας του SPD και θα καταλάβαινε κανείς το γιατί.

Γιατί όπως έγραφα σ’ αυτό το άρθρο το SPD είναι το κόμμα με το οποίο ο Τόμας Μαν στην περίφημη «Ομιλία στους Γερμανούς» (1930) καλούσε τους γερμανούς αστούς και τα κόμματα της Δεξιάς και του Κέντρου να συμμαχήσουν αν ήθελαν να αποφύγουν τον όλεθρο της Γερμανίας και τον δικό τους. Είναι το κόμμα του οποίου το μέλος και πολλάκις πρωθυπουργός της Πρωσίας Οτο Μπράουν καλούσε τους συντρόφους του να προχωρήσουν στον «μεγάλο συνασπισμό των λογικών ανθρώπων».

Το κόμμα του οποίου ο βουλευτής του, εθελοντής που έμεινε ανάπηρος στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, Κουρτ Σουμάχερ προειδοποιούσε τους Γερμανούς ότι αν δεν γίνει αυτός ο συνασπισμός θα κυριαρχούσε «η κινητοποίηση της ανθρώπινης βλακείας». O Κουρτ Σουμάχερ έγινε ο πρώτος μεταπολεμικός ηγέτης του κόμματος. Οι Γερμανοί κατηγόρησαν το SPD όχι γιατί έκανε αυτό τον προπολεμικό συνασπισμό, αλλά γιατί δεν έκανε μεγαλύτερες υποχωρήσεις ώστε να μην καταρρεύσει. Αν και για να λέμε την αλήθεια το SPD παρέμεινε στη γραμμή του μεγάλου συνασπισμού ακόμη και όταν διαφωνούσε για μείζονα θέματα όπως αυτό της κατάργησης της προοδευτικής φορολόγησης. Και το 1932 για να ηττηθεί ο Χίτλερ, δεν κατέβασε δικό του υποψήφιο για την προεδρία υποστηρίζοντας τον συντηρητικό στρατηγό Χίντενμπουργκ.

Να γιατί ανακάμπτει το SPD. Γιατί τα τρία ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κόμματος, διαχειριστική ικανότητα υπέρ του δημόσιου συμφέροντος, πίστη στην ευρωπαϊκή Γερμανία και το πρωτείο της δημοκρατίας είναι αυτά που δεν αφήνουν αδιάφορα μεγάλα τμήματα της γερμανικής κοινωνίας.

Ο Γιώργος Σιακαντάρης είναι κοινωνιολόγος, συγγραφέας