Μίκης Θεοδωράκης – Το αντίο της Αυστρίας στον συνθέτη του Μαουτχάουζεν

Ο Μίκης Θεοδωράκης είχε παγκόσμια ακτινοβολία, ενώ το εμβληματικό Μαουτχάουζεν αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα καλλιτεχνικά έργα, φόρο τιμής στα θύματα του Ναζισμού και του Ολοκαυτώματος. Η Αυστρία φιλοξένησε και τίμησε πολλές φορές τον Μίκη Θεοδωράκη, και θεωρεί ότι η απώλειά του θεωρούν πως έκανε φτωχότερο όλον τον κόσμο. Ελάχιστοι πρέπει να είναι οι ιδιαίτερα μουσικόφιλοι Αυστριακοί που δεν διαθέτουν τουλάχιστον έναν δίσκο με μουσική του μεγάλου αυτού Έλληνα.

Γιατί ο Μίκης Θεοδωράκης με τις μεγάλες συναυλίες του, τόσο στη Βιέννη όσο και σε άλλες αυστριακές πόλεις, ακόμη από την εποχή του αντιδικτατορικού του αγώνα, είχε κερδίσει τις καρδιές και την αγάπη του αυστριακού κοινού, το οποίο του επιφύλασσε κάθε φορά μία αποθέωση.

Η αποθέωση του Μίκη Θεοδωράκη τον Δεκέμβριο του 2012

Σύμφωνα με το ΑΠΕ – ΜΠΕ, τελευταία εμφάνιση του παγκόσμια διάσημου Έλληνα μουσικοσυνθέτη στην Αυστρία ήταν τον Δεκέμβριο του 2012, στο ξακουστό Μέγαρο Συναυλιών της Βιέννης, όταν πάνω από 2.000 επισκέπτες -όρθιοι για πολλά λεπτά της ώρας, με φρενήρη χειροκροτήματα και επευφημίες θαυμασμού και σεβασμού- τον αποθέωναν κατά την είσοδό του στην αίθουσα για να παρακολουθήσει τη μεγάλη συναυλία προς τιμή του, με τα «κλασσικά» συμφωνικά έργα του.

Έπειτα από αρκετά χρόνια απουσίας του στην θεωρούμενη πρωτεύουσα της μουσικής, τη Βιέννη, με το κοινό της οποίας τον συνδέει μια στενή σχέση πολλών δεκαετιών, προπάντων από τα χρόνια της Αντίστασης κατά της χούντας στην Ελλάδα, ο Μίκης Θεοδωράκης είχε δώσει τότε και πάλι το «παρών», ταξιδεύοντας στο εξωτερικό –για πρώτη φορά τότε εδώ και πολύ καιρό- και ανταμείβοντας το βιεννέζικο φιλόμουσο κοινό του, που ανέμενε με αγωνία τον ερχομό του.

• Διαβάστε επίσης: Μίκης Θεοδωράκης – Η αντιπολεμική συναυλία στο Σύνταγμα το 1999 – Η Σερβία θρηνεί για το θάνατό του δηλώνει ο Βούτσις

Επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφίας

Σε μία ξεχωριστή αναγνώριση της προσωπικότητας και της δημιουργίας του, το ξακουστό Πανεπιστήμιο της αυστριακής πόλης Σάλτσμπουργκ είχε προχωρήσει στις 6 Ιουνίου του 2018 στην «αναγόρευση του Έλληνα συνθέτη, συγγραφέα και πολιτικού Μίκη Θεοδωράκη σε επίτιμο διδάκτορα της Φιλοσοφίας, για την διαχρονική μουσική του και για τον αγώνα του για τα ανθρώπινα δικαιώματα».

«Για τη μουσική του στον κινηματογράφο, για τις πολυάριθμες συνθέσεις και τα τραγούδια του, όπως και για την πολιτική του δραστηριότητα, ο Μίκης Θεοδωράκης τιμάται στην Ελλάδα ως λαϊκός ήρωας», τονιζόταν, μεταξύ άλλων, στην σχετική απόφαση του Πανεπιστημίου, στην οποία γινόταν αναφορά στην «παγκοσμίου φήμης μουσική του για την ταινία Αλέξης Ζορμπάς».

Το Μαουτχάουζεν παίζεται κάθε χρόνο στην Αυστρία

Επισημαίνονταν επίσης , πως «στην Τριλογία του Μαουτχάουζεν και στην Καντάδα του Μαουτχάουζεν, σε κείμενα του Έλληνα συγγραφέα Ιάκωβου Καμπανέλλη, ενός επιζώντα του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν, ο Μίκης Θεοδωράκης κτίζει μία γέφυρα ανάμεσα στην τέχνη και στην πολιτική, και αυτό το έργο του παρουσιάζεται συχνά στο πλαίσιο επίκαιρων εκδηλώσεων σε επετείους μνήμης στην Αυστρία, συμβάλλοντας στην διαχείριση του εθνικοσοσιαλισμού και στην καλλιέργεια πολιτικής συνείδησης».

Υπενθυμίζεται, πως το μνημειώδες έργο του «Μαουτχάουζεν», που επίσης συνδέει τον κορυφαίο δημιουργό άμεσα με την Αυστρία, ο Μίκης Θεοδωράκης μελοποίησε το 1965 σε ποίηση του εκλιπόντα το Μάρτιο του 2011, μεγάλου θεατρικού συγγραφέα και ακαδημαϊκού Ιάκωβου Καμπανέλλη, ο οποίος υπήρξε για δυόμισι χρόνια κρατούμενος στο στρατόπεδο συγκέντρωσης και ένας από τους ελάχιστους επιζώντες του.

Η ιστορική συναυλία

Ο Μίκης Θεοδωράκης έχοντας δίπλα του τον Ιάκωβο Καμπανέλλη, παρουσίασε τον Μάιο του 1988 σε παγκόσμια πρεμιέρα το «Μαουτχάουζεν» στον τόπο του μαρτυρίου, στην κεντρική τελετή μνήμης στις πρώην εγκαταστάσεις του στρατοπέδου συγκέντρωσης στο Μαουτχάουζεν. Επρόκειτο για μία ιστορική συναυλία του, με ερμηνεύτριες την Μαρία Φαραντούρη, την Ελινόαρ Μοάβ-Βιντιάδη και την Ανατολικογερμανίδα Γκίζελα Μάι (στα ελληνικά, εβραϊκά και γερμανικά), παρουσία του τότε καγκελάριου της Αυστρίας Φραντς Βρανίτσκι και δεκάδων χιλιάδων προσκυνητών από όλη την Ευρώπη.

Μερικά χρόνια αργότερα, τον Μάιο του 1995, με την ευκαιρία της 50ης επετείου από την απελευθέρωση του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης, ακολούθησε η δεύτερη παρουσίαση του έργου από τον ίδιο τον συνθέτη στην κεντρική τελετή μνήμης, επίσης με τη μοναδική Μαρία Φαραντούρη και παρουσία πάλι του Αυστριακού τότε καγκελάριου Φραντς Βρανίτσκι, με πολλές χιλιάδες προσκυνητές.

Νοερά «παρών» ήταν ο Μίκης Θεοδωράκης και στα χρόνια που ακολούθησαν, κατά την ετήσια τελετή μνήμης που πραγματοποιείται στο πρώην στρατόπεδο συγκέντρωσης, όπου το μουσικό σχήμα της Βιέννης «Οι Έλληνες» φροντίζει να παρουσιάζει το «Μαουτχάουζεν» κάθε χρόνο στο εκεί ελληνικό μνημείο, όπως το παρουσίασε και στο κεντρικό μνημείο το 2005, με την ευκαιρία της τότε 60ής επετείου της απελευθέρωσης του στρατοπέδου συγκέντρωσης.

• Διαβάστε επίσης: Μίκης Θεοδωράκης και Μελίνα Μερκούρη – Οι πιο επιδραστικοί Έλληνες

Το ίδιο μουσικό σχήμα είχε παρουσιάσει αφιερώματα με έργα του Μίκη Θεοδωράκη τόσο στη Βιέννη όσο και στην πόλη Λιντς με την ευκαιρία της 80ης, της 85ης και της 90ης επετείου των γενεθλίων του, (όπως και αφιερώματα με συναυλίες σε Μπρατισλάβα και Βουδαπέστη), ενώ η προγραμματιζόμενη πέρυσι συναυλία στις 29 Ιουλίου για τα 95 χρόνια από τη γέννησή του, είχε ματαιωθεί λόγω της πανδημίας.

Ξεχωριστές, εξάλλου, υπήρξαν οι εκδηλώσεις του τετραήμερου αφιερώματος για την 90 η επέτειο των γενεθλίων του Μίκη Θεοδωράκη, που είχαν πραγματοποιηθεί τον Νοέμβριο του 2015 στην πόλη Λιντς, με στόχο την παρουσίαση και ανάδειξη στο αυστριακό κοινό, όχι μόνον της μουσικής αλλά και της πολιτικής και ανθρώπινης διάστασής του.

Οι εκδηλώσεις είχαν κορυφωθεί με την εκτέλεση του συμφωνικού του έργου «Αλέξης Ζορμπάς» σε συναυλία στο «Μπρούκνερχαους», στο Μέγαρο Μουσικής της πόλης, από τη βιεννέζικη Ορχήστρα Δωματίου «Ορφέας» –που απαρτίζουν κυρίως Έλληνες κλασικοί μουσικοί της αυστριακής πρωτεύουσας. Τη συναυλία διεύθυνε ο μαέστρος Κωνσταντίνος Δημηνάκης, με σολίστ την μεσόφωνο ΄Ελσα Γιαννουλίδου και με τη συνοδεία της «Χορωδίας Αντον Μπρούκνερ» του Λιντς, όπως επίσης της «Χορωδίας του Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου» της Θεσσαλονίκης.