Το κυριακάτικο τραπέζι, μια πολύ τρυφερή υπόθεση

Διάβασα κάτι υπέροχο, είναι της Χριστίνας Ζαμπούνη: «Οι θερμίδες από το κυριακάτικο οικογενειακό φαγητό αποθηκεύονται στον οργανισμό σαν απόθεμα Αγάπης».

Όταν ήμουν μικρή, ήμουν υπερβολικά αδύνατη. Και να που τώρα αρχίζω κι εγώ να προσέχω την διατροφή μου, να μην θέλω τις παραπανίσιες θερμίδες, να έχω περισσότερο αυτοέλεγχο.

Εκτός και αν η μαμά έχει φτιάξει καρμπονάρα, κοτόπουλο με μπάμιες ή τούρτα με ροδάκινα και κρέμα.

Κάθε οικογένεια έχει τις δικές της σπεσιαλιτέ. Κάθε παιδί την δική του παραγγελιά στη μάνα. Ο αδερφός μου ζητά κοκκινιστά και σπαγγέτι και ψητά με πατάτες.

Κι όλα αυτά τα φαγητά μοσχοβολάνε Κυριακή. Η Κυριακή είναι μέρα μελαγχολική, βαριά μες στο άδειο της. Το κυριακάτικο τραπέζι είναι ο τρόπος που βρήκε η αισιοδοξία να εισβάλει και να την ομορφύνει.

Από το πρωινό ξύπνημα με τις μυρωδιές να καταφτάνουν από την κουζίνα, μέχρι τον καφέ του απογεύματος, μπροστά στην τηλεόραση, όλα ωραία, όλα στενάχωρα, «γέρασε η μάνα», όλα οικεία.

Τις Κυριακές σκέφτομαι τους μόνους. Αυτούς που δεν κάθονται σε τραπέζι, παρά τρώνε με ένα πιάτο ακουμπισμένο στα γόνατά τους. Ή εκείνους που δουλεύουν και παίρνουν σουβλάκια.

Μα το κυριακάτικο τραπέζι είναι ιεροτελεστία μοναδική. Άλλο το της οικογένειας, άλλο το με τους φίλους. Άλλο έξω σε ταβέρνα (εξαίσιο κι αυτό), άλλο στο σπίτι.

Η γιορτή της εβδομάδας

Τα παιδιά, πλέον, πηγαίνουν ως καλεσμένοι. Φέρνουν μαζί τον άντρα, την γυναίκα τους, τα παιδιά τους. Οι γονείς αποκαλούνται πλέον παππούδες. Τα ξαδέρφια παίζουν στα μέσα δωμάτια ή στο σαλόνι. Κάθονται στο δικό τους, χωριστό τραπέζι.

Φουντώνουν οι πολιτικές κουβέντες, οι διαφωνίες και τα οικογενειακά inside jokes και κουτσομπολιά. Το φαγητό επιτελεί ρόλο πρέσβη καλής θελήσεως. «Σκάστε και φάτε!»

Και κρασί. Μπίρα. Τσίπουρο. Αναψυκτικά. Τσουγκρίσματα. Όλο σε κάτι πίνουμε. Κι ύστερα, ανάβουν τα τσιγάρα. Κάποιος που τρώει ακόμα ενοχλείται. «Σβήστο το ρημάδι».

Οι ελληνικές οικογένειες (όλες οι οικογένειες!) τρώγονται και βρίζονται. Είναι πολλοί και βαθείς οι λόγοι, είναι κάπως επιφανειακό να λέμε ότι αυτό είναι μέρος της κουλτούρας και της συλλογικής μας ιδιοσυγκρασίας. Όμως, αγαπιούνται και πολύ.

Γι’ αυτό με εκνευρίζει η άμετρη ωδή στον Οικονομίδη, ιδίως από την γενιά των κουλτουρέ 40ρηδων, που λένε πως αποτυπώνει πλήρως ρεαλιστικά την ελληνική πραγματικότητα και τον μικρόκοσμο ενός σπιτιού, μιας οικογένειας. Δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα.

Ευτυχώς.

Το κυριακάτικο τραπέζι για πολλές και πολλούς μπορεί να συμβολίζει ένα ακόμα σημείο αναφοράς του παρωχημένου (;) «πατρίς-θρησκεία-οικογένεια», μια παλιομοδίτικη συνήθεια, ένα άγχος εμφάνισης και απολογίας μπροστά σε ανθρώπους που, αν δεν ήταν συγγενείς, δεν θα τους ήθελαν στη ζωή τους.

Για άλλους, όμως, το κυριακάτικο τραπέζι είναι μια συνήθεια που δεν θα άλλαζαν για καμία άλλη ή μια αξία που θεωρούν πολύτιμη. Πηγή αναμνήσεων και τρόπος δεσίματος. Μικρή αρένα ανταγωνισμού γεύσεων και ευκαιρία για λυτρωτικές αφηγήσεις.

Το αγαπημένο σπορ των μεγαλύτερων, η αφορμή να δουν και να καμαρώσουν τους μικρότερους.

Τίποτα εξιδανικευμένο και λυρικό. Τίποτα παραμυθένιο και ψεύτικο. Η τρυφερότητα ενός οικογενειακού, κυριακάτικου τραπεζιού είναι αυτή που είναι.

Αν κάνουμε μια βόλτα σε μια λαϊκή γειτονιά της πόλης, στα Σεπόλια, τον Κορυδαλλό, το Περιστέρι, θα μυρίσουμε κρέας, πατάτες, θα ακούσουμε αν είναι καλοκαίρι βαβούρα και μαχαιροπίρουνα να βροντούν στα πιάτα.

Σας φαίνεται φολκ; Είναι. Ας μην το αποδεχόμαστε μόνο όταν αφορά ξένες κουλτούρες που μας γοητεύουν με τον ακίνδυνο εξωτισμό τους.

Στην ορθοδοξία, ένα από τα ελάχιστα εναπομείναναντα συνεκτικά στοιχεία του ελληνικού λαού, η Κυριακή είναι η μέρα της ξεκούρασης του Θεού. Η μέρα της απόλαυσης των πεπραγμένων. Ίσως και της περίσκεψης. Ή της δημιουργίας σχεδίων για την εβδομάδα που ξεκινά.

Για τον άνθρωπο, η Δημουργία δεν παύει ποτέ. Κι οι Κυριακές μας γέμισαν υποχρεώσεις. Είναι κι εκείνο το brunch με τα παιδιά που όλο αναβάλλουμε, είναι το μεταπτυχιακό και πού χρόνος μεσοβδόμαδα, είναι το early drink κι εκείνο το event στις 6. Και δεν προλαβαίνουμε.

Μα, μια Κυριακή γνωρίζουμε τον άνθρωπό μας στους γονείς μας. Μια Κυριακή ανακοινώνουμε την εγκυμοσύνη μας στην οικογένεια. Μια Κυριακή ακούμε για χιλιοστή φορά την ιστορία του πατέρα από το χωριό και δοκιμάζουμε την αγαπημένη μας, παιδική γεύση.

Κι οι Κυριακές μού φέρνουν πάντα στο μυαλό το αριστούργημα της Λίνας Νικολακοπούλου.

Με γεύση γλυκόπικρη.

Οι Κυριακές μας είναι τα σπίτια μας και μαραίνονται με τα χρόνια.

Σαν τα λουλούδια.