Η μέρα που η μουσική πέθανε- Η γυναικεία ορχήστρα του Αφγανιστάν που σιώπησε

Η Νεγκίν Κπάλουακ καθόταν στο σπίτι της στην Καμπούλ όταν πληροφορήθηκε ότι οι Ταλιμπάν είχαν πλησιάσει στα περίχωρα της πρωτεύουσας.

Η 24χρονη μαέστρος, κάποτε το πρόσωπο της ξακουστής αμιγώς γυναικείας ορχήστρας του Αφγανιστάν, αμέσως πανικοβλήθηκε.

Την τελευταία φορά που οι ένοπλοι ισλαμιστές βρίσκονταν στην εξουσία είχαν απαγορεύσει τη μουσική και στις γυναίκες να εργάζονται.

Κατά τους τελευταίους μήνες της ένοπλης δράσης τους, πραγματοποίησαν στοχευμένες επιθέσεις σε εκείνους που υποστήριζαν ότι είχαν προδώσει το όραμά τους, της ισλαμικής κυριαρχίας.

Η Κπάλουακ έτρεξε στο δωμάτιο, άρπαξε ένα μακρυμάνικο ρούχο για να καλύψει τα γυμνά μπράτσα της και έκρυψε κάτι μικρά διακοσμητικά ντραμς.

Έπειτα συγκέντρωσε όλες τις φωτογραφίες και τα δημοσιεύματα του Τύπου για τις εμφανίσεις της με την ορχήστρα, τα στοίβαξε και τα έκαψε.

The day the music died in Afghanistan: Armed Taliban stand guard at the shuttered National Institute of Music in Kabul, where the country’s all-female orchestra called ‘Zohra,’ once practiced https://t.co/gmLuWbntWc pic.twitter.com/ZlwO4F5Onx

— Reuters (@Reuters) September 3, 2021

«Ένιωσα τόσο φρικτά, ήταν όλη η ανάμνηση της ζωής μου που έγινε στάχτες», λέει η Κπάλουακ, η οποία διέφυγε στις ΗΠΑ, μια από τις δεκάδες χιλιάδες που διέφυγαν στο εξωτερικό μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν.

Η Κπάλουακ κατάφερε να επιβιβαστεί σε μια πτήση απομάκρυνσης μαζί με μια ομάδα Αφγανών γυναικών δημοσιογράφων.

Εκείνη είναι πολύ νέα για να θυμάται τη ζωή υπό την προηγούμενη κυριαρχία των Ταλιμπάν, αλλά δεν ξεχνά την ημέρα που ως νεαρή μαθήτρια έφθασε στην πρωτεύουσα για να πάει στο σχολείο.

«Παντού ήταν χαλάσματα, γκρεμισμένα σπίτια, τρύπες από σφαίρες στους τοίχους. Αυτό θυμάμαι. Και αυτή η εικόνα μου έρχεται τώρα στο μυαλό όταν ακούω την λέξη Ταλιμπάν».

Στο ωδείο βρήκε παρηγοριά και μεταξύ των άλλων μελών της ορχήστρας «κορίτσια πιο στενά και από την οικογένεια».

«Δεν υπήρχε ούτε μια άσχημη ημέρα εκεί, γιατί υπήρχε πάντα μουσική, ήταν γεμάτο χρώματα και ωραίες φωνές. Αλλά τώρα υπάρχει σιωπή. Τίποτα δεν συμβαίνει εκεί».

Ο ορχήστρα, η οποία όπως μεταδίδει το ΑΠΕ ονομάζεται Zohra από την περσίδα θεά της μουσικής, απαρτιζόταν κυρίως από κορίτσια και γυναίκες από ένα ορφανοτροφείο της Καμπούλ, ηλικίας μεταξύ 13 και 20.

The orchestra, called Zohra after the Persian goddess of music, was mainly made up of girls and women from a Kabul orphanage aged between 13 and 20https://t.co/JJSeyY3zLG

— Dawn.com (@dawn_com) September 3, 2021

Σχηματίστηκε το 2014 και έγινε ένα παγκόσμιο σύμβολο της ελευθερίας, την οποία πολλοί Αφγανοί ξεκίνησαν να νιώθουν κατά την 20ετία μετά την τελευταία διακυβέρνηση της χώρας από τους Ταλιμπάν παρά την εχθρότητα και τις απειλές που συνέχιζε να αντιμετωπίζει από ορισμένους στη βαθιά αυτή συντηρητική μουσουλμανική χώρα.

Φορώντας κόκκινες χιτζάμπ (μαντίλες) και παίζοντας έναν συνδυασμό παραδοσιακής αφγανικής μουσικής με κλασική δυτική με παραδοσιακά μουσικά όργανα του Αφγανιστάν, όπως το ραμπάμπ (η αραβική λύρα), η ορχήστρα διασκέδαζε το κοινό από την Όπερα του Σίδνεϊ μέχρι το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός.

Σήμερα πάνοπλοι Ταλιμπάν φυλάσσουν το κατεστραμμένο Αφγανικό Εθνικό Ινστιτούτο Μουσικής, όπου κάποτε έκανε πρόβες η ορχήστρα, ενώ σε κάποιες περιοχές της χώρας το ισλαμιστικό κίνημα υποχρέωσε τους ραδιοφωνικούς σταθμούς να σταματήσουν να παίζουν μουσική.

«Δεν περιμέναμε ποτέ ότι το Αφγανιστάν θα επέστρεφε στη Λίθινη Εποχή», λέει ο ιδρυτής της ορχήστρας Άχμαντ Σαρμάστ και προσθέτει ότι η Zohra αντιπροσώπευε την ελευθερία και την γυναικεία ενδυνάμωση στο Αφγανιστάν και ότι τα μέλη της λειτουργούσαν ως «πολιτισμικοί διπλωμάτες».

Ο Σαρμάστ, ο οποίος έκανε αυτές τις δηλώσεις από την Αυστραλία, είπε στο Reuters ότι οι Ταλιμπάν απαγόρευσαν στο προσωπικό να εισέρχεται στο Ινστιτούτο.

Ενώ η Κπάλουακ έκαψε βιαστικά τις μουσικές αναμνήσεις της στις 15 Αυγούστου, όταν οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την πρωτεύουσα, κάποια άλλα μέλη της ορχήστρας έκαναν πρόβα στο ωδείο και προετοιμάζονταν για μια μεγάλη διεθνή περιοδεία τον Οκτώβριο.

Στις 10 μ.μ., οι φρουροί ασφαλείας του ωδείου έτρεξαν μέσα στον χώρο που γίνονταν οι πρόβες και είπαν στις μουσικούς ότι πλησιάζουν οι Ταλιμπάν. Πάνω στη βιασύνη τους να φύγουν, πολλές άφησαν πίσω τα μουσικά τους όργανα που ήταν πολύ βαριά και ορατά για να τα μεταφέρουν στους δρόμους της Καμπούλ, αφηγείται ο Σαρμάστ.

Ο ίδιος, ο οποίος τότε βρισκόταν στην Αυστραλία, λέει ότι έλαβε πολλά μηνύματα από μαθητές που ανησυχούσαν για την ασφάλειά τους και ζητούσαν βοήθεια. Τ

ο προσωπικό του ωδείου τού είπε να επιστρέψει στη χώρα γιατί οι Ταλιμπάν τον αναζητούσαν και είχαν κάνει εφόδους στο σπίτι του πολλές φορές.

Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν οι μουσικοί στο Αφγανιστάν αποκαλύφθηκαν το 2014 όταν ένας καμικάζι ανατινάχθηκε στη διάρκεια μιας παράστασης σε ένα γαλλικό σχολείο της Καμπούλ τραυματίζοντας τον Σαρμάστ, ο οποίος βρισκόταν στο κοινό.

Τότε οι Ταλιμπάν είχαν αναλάβει την ευθύνη για την επίθεση λέγοντας ότι η παράσταση, μια καταδίκη των επιθέσεων αυτοκτονίας, ήταν προσβολή για τις «ισλαμικές αξίες».

Ακόμη και κατά την εικοσαετία διακυβέρνησης της χώρας από την υποστηριζόμενη από τη Δύση κυβέρνηση, η οποία παραχωρούσε περισσότερες πολιτικές ελευθερίες σε σχέση με τους Ταλιμπάν, η ιδέα μιας αποκλειστικά γυναικείας ορχήστρας συναντούσε αντιδράσεις.

Τα μέλη της Zohra έχουν στο παρελθόν περιγράψει ότι χρειαζόταν να κρύβουν την μουσική τους από τις συντηρητικές οικογένειες και ότι δέχονταν προσβολές και υφίσταντο ξυλοδαρμούς.

Ακόμη και κάποιοι νεαροί Αφγανοί ήταν αντίθετοι. Η Κπάλουακ θυμάται ένα περιστατικό στην Καμπούλ όταν μια ομάδα αγοριών είχε παρακολουθήσει μια από τις συναυλίες τους.

Καθώς μάζευε τα πράγματά της μετά το τέλος της συναυλίας τους άκουσε να λένε: «Τι ντροπή αυτά τα κορίτσια να παίζουν μουσική. Πώς τους το επέτρεψαν οι οικογένειές τους. Τα κορίτσια πρέπει να μένουν στο σπίτι».