Η δύσκολη μάχη της Κίνας για την τεχνολογική πρωτοπορία

Πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι προχωρά κανονικά το πρόγραμμα για το αεροσκάφος C919 και ότι σύντομα θα προχωρήσουν όλες οι διαδικασίες για να λάβει τις σχετικές άδειες, αφού ολοκληρωθούν οι σχετικές δοκιμές.

Ουσιαστικά πρόκειται για το πρώτο κινεζικό επιβατικό τζετ που θα προσπαθήσει να ανταγωνιστεί  τα δύο κυρίαρχα μοντέλα στην κατηγορία των μεσαίων αποστάσεων, το Airbus A320 και το Boeing 737. Οι σχεδιαστές του υποστηρίζουν ότι θα είναι ασφαλές, οικονομικό, άνετο και φιλικό προς το περιβάλλον.

Η μέγιστη απόσταση που μπορεί να καλύψει (5555 χλμ.) σημαίνει ότι μπορεί να εξυπηρετήσει το σύνολο των εσωτερικών γραμμών της Κίνας, πράγμα που σημαίνει ότι ξεκινά με το να είναι κατάλληλο για την περισσότερο αναπτυσσόμενη αγορά επιβατικών αεροσκαφών αυτή τη στιγμή

Ταυτόχρονα, η εξέλιξη του αεροσκάφους παρουσιάζεται από την κινεζική ηγεσία ως ένα ακόμη βήμα για να κατακτήσει η Κίνα η τεχνολογική πρωτοπορία, ιδίως από τη στιγμή που τα επόμενα χρόνια αναμένονται και άλλα κινεζικά σχεδιασμένα εμπορικά αεροσκάφη προσανατολισμένα στις μεγάλες αποστάσεις.

Και παρότι ένα σημαντικό μέρος των εξαρτημάτων θα είναι εισαγόμενα, το C919 σηματοδοτεί την αποφασιστικότητα της Κίνας να διεκδικήσει όχι απλώς να είναι το παγκόσμιο εργοστάσιο, αλλά και το παγκόσμιο εργαστήριο, δηλαδή να μπορεί να βρίσκεται στην τεχνολογική πρωτοπορία με όρους έρευνας και ανάπτυξης.

Τα σημεία στα οποία η Κίνα βρίσκεται ακόμη πιο πίσω από τη Δύση

Το ζήτημα της τεχνολογικής καθυστέρησης της Κίνας επανέρχεται πολύ συχνά στη σχετική συζήτηση, τόσο διεθνώς όσο και στην ίδια την Κίνα, από τις αρχές του αιώνα. Γιατί μπορεί σήμερα η Κίνα να είναι η δεύτερη οικονομία του πλανήτη ως προς το ΑΕΠ (και η πρώτη ως προς το ΑΕΠ με όρους αγοραστικής δύναμης), όμως ο βαθμός στον οποίο μπορεί να είναι αυτάρκης ως προς την υψηλή τεχνολογία, ή να ηγείται των τεχνολογικών καινοτομιών, δεν είναι ακόμη αυτός που θα ήθελε η κινεζική ηγεσία.

Ακόμη και το C919 στην πραγματικότητα δεν είναι στην αιχμή της τεχνολογίας, όντας περισσότερο «προηγούμενη γενιάς». Συγκριτικά το αντίστοιχο ρωσικό υπό εξέλιξη μοντέλο – το Irkut MC21 – θα είναι τεχνολογικά πιο προηγμένο, υπενθύμιση ότι η Ρωσία διατηρεί μια σημαντική αεροναυπηγική βιομηχανία και έρευνα.

Όμως, το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα όπου η Κίνα ήρθε αντιμέτωπη με τα όρια της τεχνολογικής ανάπτυξης ήταν οι αμερικανικές κυρώσεις που επικέντρωσαν στην ικανότητα της Κίνας και των μεγάλων κινεζικών εταιρειών να έχουν πρόσβαση στα τελευταίας γενιάς τσιπ. Αυτό επέτεινε την πίεση να μπορέσουν οι κινεζικές εταιρείες να παράγουν ακόμη πιο λεπτά τσιπ. Όμως, η πραγματικότητα είναι ότι ακόμη και οι μεγαλύτερες κινεζικές εταιρείες βρίσκονται 4-5 χρόνια πίσω από τις αντίστοιχες εταιρείες της Ταϊβάν, της χώρας όπου αυτή τη στιγμή κατασκευάζεται το 92% των τσιπ που είναι λεπτότερα των 10 νανομέτρων. Και θα χρειαστεί αρκετός καιρός για να μπορέσει η Κίνα να εξελίξει μόνη της την τεχνολογία για την εκτύπωση και παραγωγή των αντίστοιχων τσιπ και ένα πολύ μεγάλο κόστος για να είναι αυτάρκης, σε έναν κλάδο που σε μεγάλο βαθμό στηρίζεται στην εξαιρετική εξειδίκευση των διαφορετικών κόμβων (με τις ΗΠΑ να ηγούνται στην έρευνα και ανάπτυξη και την Ανατολική Ασία στην παραγωγή).

Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτή τη στιγμή η κινεζική Huawei έχει τις περισσότερες πατέντες σε σχέση με τα δίκτυα 5G, όμως ως προς τον εξοπλισμό χρειάζεται να αναπροσαρμόσει τους προμηθευτές με δεδομένο ότι είναι στο στόχαστρο κυρώσεων.

Αντίστοιχα, στο χώρο των βιοεπιστημών τα δύο κινεζικά εμβόλια για Covid-19, εγκεκριμένα από τον ΠΟΥ, είχαν πεπερασμένη αποτελεσματικότητα και δεν κατάφεραν να δείξουν ότι η Κίνα μπορούσε να τα πάει καλύτερα από τη Δύση σε αυτόν τον τομέα.

Η στρατηγική Made in China 2025 και το ορόσημο του 2049

Επισήμως, η Κίνα κινείται στη βάση της στρατηγικής Made in China 2025, όμως στην πραγματικότητα ο συνολικός σχεδιασμός της κινεζικής ηγεσίας ξεπερνάει αυτό το ορόσημο και φτάνει μέχρι το 2049, στα 100 χρόνια από το τέλος της Κινεζικής Επανάστασης και την ανάληψη της εξουσίας από το Κομμουνιστικό Κόμμα.

Σε πρώτη φάση είναι μέχρι το 2025 η Κίνα να αναγνωρίζεται ως μια σημαντική βιομηχανική δύναμη προϊόντων ποιότητας. Κοινώς το Made in China να ταυτιστεί με την ποιότητα και όχι το χαμηλό κόστος. Ενδιάμεσος στόχος το 2035 (Chinese Standards 2035) όπου ο στόχος είναι ακόμη μεγαλύτερη αποδοτικότητα  Όμως, ο τελικός στόχος είναι το 2049 η Κίνα να είναι η ηγέτιδα βιομηχανική δύναμη στον κόσμο.

Αυτό σημαίνει να κατακτήσει την ηγεσία σε 10 τομείς:

1. Στην τεχνολογία των πληροφοριών.
2. Στα ψηφιακά και ρομποτικά συστήματα αιχμής.
3. Στην αεροναυπηγική και τη διαστημική τεχνολογία.
4. Στα τελευταίας τεχνολογίας πλοία.
5. Στον προηγμένο εξοπλισμό σιδηροδρόμων.
6. Στα οχήματα που εξοικονομούν ενέργεια
7. Στο εξοπλισμό ενέργειας.
8. Στον αγροτικό εξοπλισμό.
9. Στα νέα υλικά.

10 Στη βιοϊατρική και στον υψηλής απόδοσης ιατρικό εξοπλισμό.

Σε αυτή την κατεύθυνση γίνεται μια μεγάλη επένδυση από τη μεριά του κινεζικού κράτους με στόχο 40 μεγάλα κέντρα έρευνας και ανάπτυξης μέχρι το 2025 και συγκεκριμένες πρωτοβουλίες με ιδιαίτερα έμφαση στην «πράσινη» βιωσιμότητα, την «έξυπνη» μεταποίηση και τα νέα υλικά.

Μια στρατηγική «από τα πάνω» τεχνολογικής πρωτοπορίας

Η στρατηγική αυτή, που σε πλευρές της θυμίζει την κρατική παρέμβαση για την ενίσχυση της ιαπωνικής βιομηχανίας στη μεταπολεμική περίοδο, ελπίζει ότι θα μπορέσει να κινητοποιήσει πόρους, υλικούς και διανοητικούς, ώστε να καλυφθεί το χάσμα που ακόμη υπάρχει ως προς την επιστημονική έρευνα και την εξέλιξη τεχνολογικών καινοτομιών στην Κίνα.  Θυμίζουμε ότι το 1949 (κατά σύμπτωση την ίδια χρόνια που ξεκινά η ιστορία της κομμουνιστικής Κίνας) στην Ιαπωνία ιδρύθηκε ο πρόδρομος του σημερινού Υπουργείου Οικονομικών, Εμπορίου, και Βιομηχανίας, συνενώνοντας τους φορείς για το εμπόριο, τις επιχειρήσεις, την καινοτομία, την κλωστοϋφαντουργία, τον εξοπλισμό, τα χημικά και τον χάλυβα.

Γι’ αυτόν τον λόγο και η Κίνα επιδιώκει να αυξήσει τη δαπάνη της για έρευνα και ανάπτυξη κατά 7% το χρόνο ανάμεσα στ0 2021 και το 2025 και να αυξήσει το ποσοστό του ΑΕΠ που θα κατευθύνεται προς την έρευνα και ανάπτυξη.

Πέρα, όμως, από τους πόρους το πιο βασικό είναι ο τρόπος που η Κίνα προσπαθεί να διαμορφώσει τις βιομηχανίες του μέλλοντος «από τα πάνω»: από την αεροναυπηγική στην τεχνητή νοημοσύνη, την βιοτεχνολογία, τα ψηφιακά νομίσματα, τα δίκτυα 5G και τα ηλεκτρικά οχήματα.

Σε αυτό το φόντο έχει ενδιαφέρον ότι η Κίνα όχι μόνο έχει αρχίσει το τελευταίο διάστημα να δίνει μικρότερη βαρύτητα στους γενικούς στόχους ανάπτυξης προς όφελος των ποιοτικών στόχων τεχνολογικών τομών, αλλά και προσπαθεί να διαμορφώσει ένα νέο πλαίσιο για την ιδιωτική οικονομική δράση (συχνά στοχοποιώντας ορισμένους μεγάλους οικονομικούς ομίλους), μια στρατηγική που δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην κεντρική πολιτική γραμμή και στρατηγική.