Κίνα – Επιστροφή στις «σοσιαλιστικές ρίζες»

Οι τεχνολογικοί κολοσσοί ήταν οι πρώτοι που μπήκαν στο «στόχαστρο» των κινεζικών ρυθμιστικών αρχών, ώστε «να γίνει η αγορά πιο δίκαιη».

Ζητούμενο επί της ουσίας ήταν να «ψαλιδιστεί» η αυξανόμενη ισχύς και επιρροή τους.

Όμως, μέσα στον τελευταίο μήνα, οι περιορισμοί έχουν ενταθεί και επεκταθεί στην Κίνα, αποκτώντας ολοένα και πιο κοινωνική διάσταση.

Η έμφαση δίνεται στην κινεζική νεολαία και, πρωτίστως, στην υπεροχή του Κομμουνιστικού Κόμματος και του «σοσιαλιστικού μοντέλου με κινεζικά χαρακτηριστικά».

Καταιγισμός παρεμβάσεων

Πρόσφατα, ανακοινώθηκε ευρεία εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, στο πλαίσιο της οποίας τα δημόσια σχολεία διατάχθηκαν να μειώσουν τον φόρτο εργασίας για τους μαθητές και, κατά συνέπεια, το οικονομικό βάρος -με τα εξωσχολικά μαθήματα- για τους γονείς.

Επιβλήθηκαν αυστηροί περιορισμοί στα ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα και στη «χρυσή βιομηχανία» των φροντιστηρίων, που κατά το Πεκίνο βρέθηκαν «υπό την ομηρία του κεφαλαίου».

Αποφασίστηκε, δε, οι σκέψεις του προέδρου Σι για τη νέα εποχή να ενταχθούν στην εκπαιδευτική ύλη, από το δημοτικό έως το πανεπιστήμιο, βοηθώντας -σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας- τους νέους «να αγαπήσουν το Κόμμα, το έθνος και τον σοσιαλισμό».

Δια νόμου, επιβλήθηκε στους ανήλικους όριο τριών ωρών εβδομαδιαίως -μόνο βράδια και από μία ώρα τις Παρασκευές, τα Σαββατοκύριακα και κατ΄εξαίρεση τις αργίες- για να παίζουν διαδικτυακά παιχνίδια: «πνευματικό όπιο» το χαρακτηρίζουν οι αρμόδιοι φορείς.

Παράλληλα, οι ρυθμιστικές αρχές κήρυξαν πόλεμο σε διασημότητες, ηθοποιούς και καλλιτέχνες με «καπιταλιστική συμπεριφορά».

Διεμήνυσαν στους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς ότι η πολιτική και ηθική συμπεριφορά πρέπει να αποτελούν εφεξής βασικά κριτήρια προσλήψεων ή και απολύσεων για τις τηλεοπτικές παραγωγές τους.

Ζήτησαν να περιοριστούν τις υψηλές αμοιβές σε «αστέρες». Όσοι έχουν εμπλακεί σε φορολογικά και ροζ σκάνδαλα έχουν μπει εν τω μεταξύ «στον πάγο».

Ανέλαβαν δράση κατά της «χαοτικής κουλτούρας» των θαυμαστών διασημοτήτων, απαγορεύοντας ορισμένους ιστότοπους fan club.

Ορισμένα δυτικής έμπνευσης -και εξαιρετικά δημοφιλή- τηλεοπτικά προγράμματα, όπως talent shows και ριάλιτι, διεκόπησαν.

Τις προάλλες, έφτασε και ντιρεκτίβα για αποκλεισμό από την τηλεόραση «θηλυπρεπών ανδρών» -με έντονο μακιγιάζ και εξεζητημένη εμφάνιση- και οποιασδήποτε άλλης «αφύσικης αισθητικής» που θα μπορούσε να «βλάψει τις αξίες των εφήβων».

Εφεξής, ανέφεραν οι ρυθμιστικές αρχές, θα υποστηριχτούν ψυχαγωγικά προγράμματα που προωθούν τον πατριωτισμό και τον «προηγμένο σοσιαλιστικό» πολιτισμό.

Μετασχηματισμός

«Η σειρά διορθωτικών κινήσεων υποδεικνύει ότι η Κίνα υφίσταται έναν βαθύ μετασχηματισμό στον τομέα της οικονομίας, των χρηματοοικονομικών, του πολιτισμού και της πολιτικής», έγραψε προ ημερών ένας μπλόγκερ, ονόματι Λι Γκουάγκμαν, από τη Χουμπέι.

«Μπορούμε να πούμε ότι είναι μια βαθιά επανάσταση», σημείωσε. «Μια πολιτική μεταμόρφωση. Μια επιστροφή στην αρχική αποστολή του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας, στον συγκεντρωτισμό και στην ουσία του σοσιαλισμού».

Αν και ελάχιστα γνωστός, το άρθρο του έγινε viral, με αναδημοσιεύσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από σειρά κυβερνητικών ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένου του πρακτορείου Xinhua και της εφημερίδας Λαϊκή Ημερησία, οργάνου του ΚΚΚ .

Λίγα 24ωρα αργότερα, ωστόσο, υπήρξε αναδίπλωση.

«Νομίζω ότι το άρθρο είχε ανακριβείς περιγραφές της κατάστασης, χρησιμοποίησε υπερβολική γλώσσα, αποκλίνει από τις βασικές πολιτικές της χώρας και παραπλανεί», έγραψε στο Weibo ο Χου Σιτζίν, ο αρχισυντάκτης των Global Times, που απηχεί τις απόψεις του Κομμουνιστικού Κόμματος.

«Λες και η χώρα αποχαιρετά τη μεταρρύθμιση και την πολιτική ανοίγματος», προσέθεσε, «εγκατέλειψε τις βασικές πολιτικές που υιοθετήθηκαν από το 18ο συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος (το 2012) και έφερε ένα είδος ανατροπής στην τρέχουσα τάξη, σαν να υπάρχει πραγματική “επανάσταση”».

Η αλήθεια δείχνει πάντως να βρίσκεται κάπου στη μέση.

Ευημερία με… εποπτεία

Δύο μήνες αφότου διακήρυξε -με αφορμή τα 100 χρόνια του ΚΚΚ- πως «μόνο ο σοσιαλισμός μπορεί να σώσει την Κίνα και μόνο ο σοσιαλισμός με τα κινεζικά χαρακτηριστικά μπορεί να την αναπτύξει», ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ επανέλαβε προ ημερών τη δέσμευση για «κοινή ευημερία».

Στο πλαίσιο του διακηρυγμένου στόχου της «εθνικής αναζωογόνησης» -με φόντο τις μεγάλες ανισότητες και την υπογεννητικότητα, που απειλεί με επιβράδυνση το κινεζικό οικονομικό «θαύμα»- αυτό πρακτικά «μεταφράζεται» σε ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής με την αναδιανομή του πλούτου, υπό ακόμη πιο αυστηρή κρατική εποπτεία, χωρίς όμως αναίρεση των καπιταλιστικών χαρακτηριστικών της κινεζικής οικονομίας.

Οι εγχώριοι κροίσοι της τεχνολογίας -με πρώτο τον Τζακ Μα της Alibaba- βρίσκονται ήδη σε «επείγουσα αποστολή επίδειξης του σοσιαλιστικού τους πνεύματος», σχολιάζουν οι Financial Times.

«Μία ξαφνική έκρηξη ευεργεσίας οδήγησε δισεκατομμύρια δολάρια από τα ταμεία εταιρειών και προσωπικούς τραπεζικούς λογαριασμούς σε κρατικούς σκοπούς τους τελευταίους μήνες, καθώς οι πλουσιότερες και ισχυρότερες επιχειρηματικές ελίτ της χώρας προσπαθούν να κατευνάσουν τον Κινέζο πρόεδρο».

Many of #China‘s billionaires are now on an urgent mission to display their socialist spirit through a spree of public charitable donations and pledges. However, the donation drive has been met with skepticism as fears of tightening state control mount. https://t.co/VjiFW9ZNBY

— William Yang (@WilliamYang120) August 29, 2021

Την περασμένη εβδομάδα, εν τω μεταξύ, επιβλήθηκε στη διάσημη Κινέζα ηθοποιό Τζενγκ Σουάνγκ πρόστιμο 46,2 εκατομμυρίων δολαρίων για φοροδιαφυγή.

Η ίδια, με μακροσκελή ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έσπευσε να ζητήσει συγγνώμη για τον «αρνητικό αντίκτυπο στην κοινωνία».

Είχε προηγηθεί δημόσιο μήνυμα δύο νεαρών σταρ του εγχώριου κινηματογράφου -της 29χρονης Τσόου Ντονγκιού και του 35χρονου Ντου Τζιάνγκ- προς τους συνομηλίκους τους να μην γίνουν ποτέ «σκλάβοι της αγοράς» και προς τους συναδέλφους τους να «ανέβουν γενναία σε καλλιτεχνικά ύψη, υπό την ηγεσία του Κόμματος».

Έπεται συνέχεια;

Κατά την Λινέτ Όνγκ, καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο Ασιατικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου του Τορόντο, οι τελευταίες ανακοινώσεις και κινήσεις πιστοποιούν «τον όλο και πιο παρεμβατικό ρόλου του ΚΚΚ στη ζωή των απλών ανθρώπων».

Το πού τελικά αυτό θα οδηγήσει μένει να φανεί.

Η Κάι Σία, πρώην καθηγήτρια στην Κεντρική Σχολή του ΚΚΚ
και πλέον εκ των δημόσιων επικριτών του Σι Τζινπίνγκ, λέει ότι βλέπει μία σύγχρονη εκδοχή της δεκαετίας του ’60.

«Το Κόμμα», επεσήμανε στο Radio Free Asia, «πάντα ξεκινά ένα πολιτικό κίνημα όταν βρίσκεται σε κρίση».