Έρευνα – Οι «εύκολες» πινακίδες κυκλοφορίας συνδέονται με «επιδεικτική διαφθορά»

Η ανάλυση του Αναπληρωτή Καθηγητή Παναγιώτη Λουρίδα και του Καθηγητή Διομήδη Σπινέλλη υποδηλώνει την ύπαρξη παράνομης αγοράς για την αγορά πινακίδων κυκλοφορίας, με ευκολομνημόνευτους αριθμούς.

Στην Ελλάδα, η αγορά «εύκολων» πινακίδων δεν προβλέπεται από τη νομοθεσία. Ωστόσο, μια νέα μελέτη επιβεβαιώνει ένα κοινό μυστικό: Η ύπαρξη παράνομης αγοράς για την απόκτηση πινακίδων με διακριτικά αριθμητικά μοτίβα, ίσως ως μια μορφή «επιδεικτικής διαφθοράς». Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Παναγιώτης Λουρίδας και ο Καθηγητής Διομήδης Σπινέλλης, και οι δύο διδάσκοντες στο Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, παραθέτουν τα ευρήματά της εργασίας τους στο έγκριτο περιοδικό ανοικτής πρόσβασης PLOS ONE, με την ανοιχτά διαθέσιμη δημοσίευση «Conspicuous Corruption: Evidence at a Country Level» (μετάφραση: «Επιδεικτική Διαφθορά: Τεκμήρια από μία Χώρα»)

Η επιδεικτική κατανάλωση ως σύμβολο κοινωνικής θέσης

Μέσω της διαδεδομένης πρακτικής της επιδεικτικής κατανάλωσης (conspicuous consumption), οι άνθρωποι αγοράζουν ορισμένα προϊόντα, όπως κοσμήματα, έργα τέχνης ή διακοπές, ως σύμβολα κοινωνικής θέσης. Επίσης, προηγούμενη έρευνα έχει βρει στοιχεία για σύνδεση παράνομων ενεργειών και μεγαλύτερου πλούτου ή κοινωνικής τάξης.

Για τη νέα μελέτη, οι κ.κ. Λουρίδας και Σπινέλλης διερεύνησαν τη συσχέτιση της επιδεικτικής κατανάλωσης και της ανέντιμης συμπεριφοράς. Ανέλυσαν στατιστικά ελληνικές πινακίδες κυκλοφορίας, με στόχο να ελέγξουν την υποκειμενική παρατήρηση ότι οι «εύκολες» πινακίδες, όπως αυτές με επαναλαμβανόμενους αριθμούς, εμφανίζονταν σε πολυτελή αυτοκίνητα πιο συχνά από ό,τι θα περίμενε κανείς από τη διαδικασία τυχαίας επιλογής με την οποία θα έπρεπε να εκδίδονται.

Η ανάλυση έδειξε ότι, πράγματι, οι επιλεγμένες πινακίδες εντοπίζονται πιο συχνά σε πολυτελείς μάρκες αυτοκινήτων και με μεγαλύτερους κινητήρες από ό,τι σε άλλα μοντέλα. Αυτό το εύρημα είναι σύμφωνο με άλλα στοιχεία του Υπουργείου Μεταφορών που επιβεβαιώνουν την κοινή παραδοχή ότι στην Ελλάδα υπάρχει μια αγορά, η οποία επιτρέπει σε οδηγούς να εμπλακούν σε παράνομες δοσοληψίες για την απόκτηση πινακίδων κυκλοφορίας όπως τις επιθυμούν.

Σύμβολο πλούτου ο υπαινιγμός ότι ο ιδιοκτήτης «είναι μέσα στα πράγματα»

Οι κ.κ. Λουρίδας και Σπινέλλης προτείνουν ότι η αγορά πινακίδων «επίδειξης» αντιπροσωπεύει την πρακτική της επιδεικτικής διαφθοράς (conspicuous corruption), σύμφωνα με την οποία μέρος της αξίας ενός συμβόλου πλούτου προκύπτει από τον υπαινιγμό ότι ο ιδιοκτήτης «είναι μέσα στα πράγματα» και βρίσκεται υπεράνω του Νόμου.

Πράγματι, οι συντάκτες σημειώνουν ότι το κόστος μίας «εύκολης» πινακίδας στην Ελλάδα δεν είναι απαγορευτικά ακριβό, υποδηλώνοντας ότι η υποβόσκουσα καταπάτηση των κανόνων έχει σημαντική αξία ως σύμβολο κοινωνικής θέσης/πλούτου. Περαιτέρω έρευνα θα μπορούσε να διερευνήσει τη φύση παρόμοιων αγορών για επιδεικτική διαφθορά σε άλλες χώρες και τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά τα οποία συνδέονται με αυτή την πρακτική.