Το οικονομικό μέλλον της Ευρώπης περνά μέσα από τη μείωση ή την εξάλειψη των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Χώρες, όπως η Ελλάδα, πρέπει να έχουν ευκαιρίες για να γεφυρώσουν το χάσμα με τους ισχυρούς αλλά και για να μπορούν να ενισχύσουν τις σχέσεις τους προς δικό τους όφελος, προκειμένου να επιταχυνθεί η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Ενα από τα πιο σημαντικά εργαλεία για να υλοποιηθεί η παραπάνω κατεύθυνση είναι και ο Χρηματοδοτικός Μηχανισμός 2014–2021 του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (εφεξής: ΧΜ ΕΟΧ | EEA Grants).

Ενας μηχανισμός που εκπροσωπεί τη συνεισφορά της Ισλανδίας, Λιχτενστάιν και Νορβηγίας (δότριες χώρες) σε 15 ευρωπαϊκές χώρες (χώρες-δικαιούχοι), ανάμεσα στις οποίες είναι και η Ελλάδα.

Να σημειωθεί ότι τα προγράμματα υλοποιούνται από τις ελληνικές αρχές (Διαχειριστές Προγραμμάτων | Programme Operators) με συγχρηματοδότηση από τα EEA Grants (81,5% μ.ό.) και εθνικούς πόρους (18,5% μ.ό.) και από φορείς του ιδιωτικού τομέα (Διαχειριστές Επιχορήγησης | Fund Operators) με χρηματοδότηση απευθείας από το Γραφείο Χρηματοδοτικού Μηχανισμού.

Η στόχευση του μηχανισμού αυτού είναι διττή:

  • η συνεισφορά στη μείωση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων στον ΕΟΧ, και
  • η ενδυνάμωση των διμερών σχέσεων ανάμεσα στις χώρες-δικαιούχους και στις δότριες χώρες: Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία.

Το πυρηνικό μήνυμα για την τρέχουσα προγραμματική περίοδο συμπυκνώνει το αφήγημα των EEA Grants και αποτυπώνει την ουσία της παρουσίας τού χρηματοδοτικού μηχανισμού στη χώρα μας, όχι μόνο στο παρόν αλλά και σε ένα παρελθόν που χρονολογείται από το 1994.

Τηρώντας, λοιπόν, τη χρονική ακολουθία, ας ξεκινήσουμε από την πρώτη προγραμματική περίοδο για να φτάσουμε στο σήμερα κοιτάζοντας τις επιδιώξεις του μέλλοντος:

.

Η πρώτη προγραμματική περίοδος (1994–1998)

Βοήθησε να υλοποιηθούν στην Ελλάδα εμβληματικά έργα, που άγγιζαν, κυρίως, τη διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς (αναπαλαίωση ιστορικών μνημείων, τη δημιουργία του Cretaquarium, πρώτου μεγάλου ενυδρείου της Ελλάδας, ανάπτυξη λειτουργικού συστήματος για τις θαλάσσιες περιβαλλοντικές συνθήκες (Σύστημα Ποσειδών), υποδομές στην ενέργεια κ.ά.).

.

Κατά τη δεύτερη προγραμματική περίοδο (1999–2003)

υλοποιούνται έργα που αφορούν, κυρίως, το περιβάλλον, όπως η εφαρμογή συστήματος αναφοράς για την οικολογική κατάσταση στον Αμβρακικό κόλπο, η διατήρηση  ενδημικών ειδών και χλωρίδας του αισθητικού δάσους στο Δέλτα του Νέστου και την περαιτέρω ανάπτυξη του συστήματος Ποσειδών.

.

Ακολουθεί η τρίτη προγραμματική περίοδος (2004–2009)

Πραγματοποιούνται έργα που αφορούν το περιβάλλον, όπως διαχείριση, αναβάθμιση υγροτόπων και αποκατάσταση οικοσυστημάτων από καταστροφικές πυρκαγιές, τη βιώσιμη ανάπτυξη, τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς (αναβίωση της στοάς του Αττάλου), την ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων (απασχόληση μεταναστών, έρευνα για την ισότητα των φύλων), υγεία,  δομές και παροχή θεραπείας σε κακοποιημένα παιδιά κ.ά.)

.

Έρχεται η τέταρτη προγραμματική περίοδος (2009–2014)

Φέρει προγράμματα υποστήριξης σε συνεργασίες ανάμεσα στην Ελλάδα και στις δότριες χώρες (Ισλανδία, Λιχτενστάιν, Νορβηγία) στην ενέργεια, στην εκπαίδευση, στην έρευνα και στην ενσωμάτωση των μεταναστών), έργα αφαλάτωσης και υδροδότησης απομακρυσμένων νησιών, έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, στην Κοινωνία των Πολιτών, στη διαχείριση της υποδοχής μεταναστών και δημιουργίας μεταναστευτικού ασύλου, στη διαφορετικότητα, στην κοινωνική ενσωμάτωση και στην αλληλεγγύη.

.

Παρόν και πέμπτη προγραμματική περίοδος (2014–2021)

Εδώ, ξεκινούν ή βρίσκονται σε φάση υλοποίησης τα ακόλουθα προγράμματα:

  • Κοινωνική ένταξη και ενδυνάμωση Ρομά | Διαχειριστής Προγράμματος: Ειδική Υπηρεσία–Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ Τομέα Απασχόλησης και Κοινωνικής Οικονομίας, Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών υποθέσεων, ΓΓ Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας | Εταίρος Διεθνής Οργανισμός: European Union Agency for Fundamental Rights (EU FRA) | Πόροι ΕΟΧ: 5.500.000€, πόροι ΠΔΕ: 2.200.000€.
  • Διαχείριση Υδάτινων Πόρων | Διαχειριστής Προγράμματος: Ειδική Υπηρεσία—Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ, Τομέα Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας | Πόροι ΕΟΧ: 5.200.000€, πόροι ΠΔΕ: 1.300.000€.
  • Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας–Εξοικονόμηση ενέργειας | Διαχειριστής Προγράμματος: Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας–ΚΑΠΕ | Πόροι ΕΟΧ: 10.000.000€, πόροι ΠΔΕ: 3.333.333€.
  • Χρηστή διακυβέρνηση, θεσμοί και διαφάνεια | Διαχειριστής Προγράμματος: Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης και Εφαρμογής Τομέα Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών (ΕΥΔΕ-ΤΠΕ) του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης | Εταίρος Διεθνής Οργανισμός: Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD) | Πόροι ΕΟΧ: 7.000.000€, πόροι ΠΔΕ: 1.235.295€.
  • Άσυλο και Μετανάστευση (Ενίσχυση εθνικών συστημάτων ασύλου και μετανάστευσης) | Διαχειριστής Προγράμματος: Υπηρεσία Διαχείρισης Ευρωπαϊκών και Αναπτυξιακών Προγραμμάτων (ΥΔΕΑΠ) του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη | Εταίρος Προγράμματος από τις δότριες χώρες: Norwegian Directorate of Immigration (UDI) | Πόροι ΕΟΧ: 16.500.000€, πόροι ΠΔΕ: 2.911.765€.
  • Καινοτομία και Επιχειρηματικότητα | Διαχειριστής προγράμματος: Γραφείο Χρηματοδοτικού Μηχανισμού (FMO) | Διαχειριστής επιχορήγησης: Innovation Norway | Π/υ: 21.500.000€.
  • Τοπική ανάπτυξη και μείωση της φτώχειας | Διαχειριστής προγράμματος: Γραφείο Χρηματοδοτικού Μηχανισμού (FMO) | Διαχειριστές επιχορήγησης: ΣΟΛ Crowe και HumanRights360 |Π/υ: 7.000.000€.
  • Άσυλο και μετανάστευση (Επείγουσες ανάγκες για την υποδοχή και ταυτοποίηση νέων αφίξεων και διαμονή ευπαθών ομάδων) | Διαχειριστής προγράμματος: Γραφείο Χρηματοδοτικού Μηχανισμού (FMO) | Διαχειριστές χρηματοδότησης: ΣΟΛ Crowe και HumanRights360 | Π/υ: 16,500,000€.
  • Κοινωνία των Πολιτών | Active Citizens Fund Διαχειριστής προγράμματος: Γραφείο Χρηματοδοτικού Μηχανισμού (FMO) | Διαχειριστές επιχορήγησης: Ίδρυμα Μποδοσάκη και SolidarityNow | Π/υ: 13,446,115€.
  • Και στο πλαίσιο του Ταμείου Διμερών Σχέσεων, έργα στα ζητήματα φύλου και στις επιπτώσεις του covid19, την υπεράκτια αιολική ενέργεια, τη σύνδεση καλλιτεχνικών σκηνών, τη διεπιστημονική συνεργασία στον τομέα της βιώσιμης ενέργειας, τη δημιουργία ενός νέου ενεργειακού μοντέλου για την Ελλάδα και την ανατολική Μεσόγειο, τη συμπληρωματικότητα της χρήσης υδρογονανθράκων με λύσεις πράσινης ενέργειας κ.ά. που θα ακολουθήσουν.

.

Μέλλον

Μέσα από την περιήγησή μας στις προγραμματικές περιόδους και στα έργα των EEA Grants στην Ελλάδα, αντιλαμβανόμαστε ότι το μέλλον δεν μπορεί παρά να  «κοιτάζει» προς την ενίσχυση των δύο βασικών στόχων του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού.

Στόχοι που στηρίζονται στη στενή συνεργασία με τις 15 χώρες-δικαιούχους και αποβλέπουν στο να βοηθήσουν την Ευρώπη να αντιμετωπίσει τις τρέχουσες και μελλοντικές προκλήσεις αξιοποιώντας με τον βέλτιστο τρόπο το δυναμικό της.

Ο ΧΜ ΕΟΧ λειτουργεί σε συμφωνία με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» αντανακλώντας τις επιταγές της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη συνοχή και συνεισφέροντας στη δημιουργία θέσεων εργασίας, στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, στη μείωση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού και στις αναγκαιότητες που καθένα δικαιούχο κράτος εκφράζει ξεχωριστά– ζητήματα που ευελπιστούν σε ένα πιο αισιόδοξο μέλλον.

Σε κάθε χρονική στιγμή –παρελθόν, παρόν, μέλλον–, τα EEA Grants, μέσα από τα προγράμματά τους, μετουσιώνουν τις πυρηνικές αρχές τους και αξίες για χρηστή διακυβέρνηση, ισότητα των φύλων και μη διάκριση. Για αυτόν τον Χρηματοδοτικό Μηχανισμό, απαραίτητο μέρος των αξιακού συστήματος, είναι οι ίδιες οι αξίες της ΕΕ: η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, η ελευθερία, η δημοκρατία, η ισότητα, ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα χωρίς αποκλεισμούς.

Στον απόηχο του μηνύματος των EEA Grants 2014–2021: «Συνεργαζόμαστε για μία πράσινη, ανταγωνιστική Ευρώπη χωρίς αποκλεισμούς».

Για τη μέχρι τώρα πορεία και τις μελλοντικές προοπτικές των EEA Grants στην Ελλάδα θα μιλήσουν οι ίδιοι οι φορείς, στο πλαίσιο της 85ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης.

Η Ειδική Υπηρεσία Χρηματοδοτικού Μηχανισμού ΕΟΧ (ΧΜ ΕΟΧ) και το Εθνικό Σημείο Επαφής θα βρεθούν στο Διεθνές Εκθεσιακό & Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλονίκης στις 13 Σεπτεμβρίου 2021 και ώρα 17.00 στο Περίπττερο 7.

Headlines