Πριν από τρία χρόνια τέτοιες μέρες, επισκεπτόμασταν με τον φίλο μου Τάκη Δουδωνή το Αγιον Ορος. Από τα πιο ενδιαφέροντα ταξίδια της ζωής μου. Ενα απομεσήμερο βρεθήκαμε στις Καρυές. «Θα τελεστεί στο Πρωτάτο μνημόσυνο για τους Ιδρυτές» μάς πληροφόρησε ο ευγενέστατος μοναχός-«ξεναγός» μας. «Κρίμα να λείψετε!».

Μπήκαμε στην πανάρχαια εκκλησία κι αφού θαυμάσαμε τις αριστουργηματικές αγιογραφίες του Μανουήλ Πανσέληνου, λάβαμε τις θέσεις μας στα όρθια στασίδια των επισκεπτών.

Το μνημόσυνο ήταν κατανυκτικότατο. Οι ψαλμοί, οι ασκητικές φιγούρες των καλογήρων στο ημίφως των κεριών σε ταξίδευαν – και πίστη «ως κόκκον σινάπεως» να είχες – πέραν του κόσμου τούτου. Στο επέκεινα. Πλην οι ώρες κυλούσαν.

Το πνεύμα μεν πρόθυμο, η δε σαρξ ασθενής. Ενώ έξω σουρούπωνε, εγώ περιερχόμουν σε μια προληθαργική κατάσταση.

Πάθαινα τον λεγόμενο «ζντούφο». Αλλαξα δυο – τρεις φορές στάση σώματος, τσιμπήθηκα μπας και συνέλθω, το να έβγαινα απλώς στον καθαρό αέρα μού φαινόταν βλάσφημο.

Στο τέλος -ασυναίσθητα το ορκίζομαι – λύγισα το ένα πόδι κι ακούμπησα το πέλμα μου στον τοίχο πίσω μου για να στηρίζομαι καλύτερα. Ενιωσα ξάφνου μια παλάμη να σκάει στον σβέρκο μου. Ενας νεαρός μοναχός, σκανδαλισμένος, είχε γλιστρήσει σαν σκιά στα νώτα μου και με είχε μπατσίσει κανονικά.

Τον κοίταξα με γουρλωμένα μάτια. «Δεν είναι στάση αυτή σε ιερό ναό!» μουρμούρισε μέσα από τα δόντια του (ίσως και να με έφτυσε) και απομακρύνθηκε έξαλλος.

Καταλαβαίνω απολύτως την αντίδρασή του. Εκείνος είχε φορτωθεί ισοβίως τη βαριά καλογερική. Στράγγιζε την ψυχή του για να ανήκει στο Αγιο Ορος.

Εγώ ήμουν ένας περαστικός, ο οποίος είχε αποδειχθεί ανίκανος να αντέξει πέντε ώρες ορθοστασίας. Δικαιούνταν να προσβληθεί και να με τιμωρήσει έστω και κατ’ αυτόν τον μπρούτο τρόπο.

Οσο καταλαβαίνω τον μοναχό στις Καρυές, τόσο μένω άναυδος με τις κάργιες στον αποχαιρετισμό του Μίκη Θεοδωράκη στη Μητρόπολη. Τους τύπους που για άλλο, θαρρείς, δεν έχουν πλαστεί παρά για να χύνουν δωρεάν χολή με την πιο ασήμαντη – ή και χωρίς καμία απολύτως – αφορμή.

Μπήκε ο Διονύσης Σαββόπουλος στο παρεκκλήσι και εξέφρασε σεβασμό και αγάπη στον μεγάλο νεκρό χαιρετώντας τον στρατιωτικά. Το τι αηδίες του έσουραν δεν περιγράφεται! Οτι δεν έχει υπηρετήσει τη θητεία του. Οτι ο Μίκης είχε υποστεί διώξεις από τους στρατιωτικούς – της χούντας, βέβαια, και της Μακρονήσου όχι της Δημοκρατίας μας, μα πώς να εννοήσουν τη διαφορά οι μικρόνοες και μικρόψυχοι; Μέχρι και ότι δεν χαιρετάμε στρατιωτικά – έγραψαν – ασκεπείς. Οφειλε δηλαδή ο Σαββόπουλος να φορέσει πηλήκιο.

Η γελοιότης, η κακότης, το πύον τους υπήρξε τόσο, ώστε τα σωματεία των μουσικών έβγαλαν ανακοίνωση υπέρ του. Σαν να ‘χε ο ιδιοφυής Διονύσης – αλλά και οιοσδήποτε άνθρωπος – την υποχρέωση να υποβάλει προς έγκριση τον τρόπο με τον οποίον πενθεί στο ιερατείο της σοβαροφάνειας! (Η οποία συμβαδίζει συνήθως με την αταλαντοσύνη)

Ανάλογα επεφύλαξαν και στην πολιτική ηγεσία του τόπου. Ο Πρωθυπουργός – έφριξαν υποκριτικά – καθόταν εμπρός στο φέρετρο σταυροπόδι. Ο αρχηγός της αντιπολίτευσης έγερνε, λέει, προς το μέρος της κυρίας Γεννηματά. Μόνο τις χωρίστρες τους δεν σχολίασαν. Μόνο αν ήταν δεμένα καθώς πρέπει τα κορδόνια των παπουτσιών τους…

Μοχθηρές πεθερούλες αμφοτέρων των φύλων. Που αντί να συμμετέχουν στη χαρά ή στον πόνο, αλληθωρίζουν απ’ τα στέφανα ή το ξόδι. Παρατηρούν και σχολιάζουν τους γύρω τους. Αλλη απόλαυση δεν βρίσκουν παρά να κράζουν. Να φωνάζουν «ου!». Φωνή λαού δήθεν.

Υστερική κραυγή, στ’ αλήθεια, του Θερσίτη από την Ιλιάδα. Χειρότεροι κι απ’ τον Θερσίτη. Διότι εκείνος ήξερε πως θα πληρώσει, στο πετσί του, την αποκοτιά του. Οτι θα τον καταχερίσει ο Οδυσσέας με το σκήπτρο του.

Αυταπατούνταν στη Μητρόπολη οι φουκαράδες πως έτσι μείωναν τους διακεκριμένους καλλιτέχνες. Τους εκλεγμένους πολιτικούς. Προσέβαλλαν, στην πραγματικότητα, τον ίδιο τον νεκρό.

Ο Μίκης έχει, προ καιρού, μελοποιήσει την απάντηση. Τους αποστομωτικούς στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου: «Στο βάθος το ζηλεύουμε αυτό που ρεζιλεύουμε. Και μάρτυρας μου ο Αθως…».

Headlines